Trong thời gian vừa qua, Bộ Công Thương đã triển khai nhiều biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi các Hiệp định Thương mại tự do, đặc biệt là các FTA thế hệ mới như EVFTA, CPTPP. Nhiều tín hiệu tích cực đã được ghi nhận, tuy nhiên, quá trình tận dụng FTA vẫn còn một số vấn đề tồn tại khiến doanh nghiệp Việt Nam chưa thu được kết quả như mong đợi. Một trong những nút thắt đóng vai trò then chốt là khả năng tiếp cận nguồn vốn và nguồn tài chính còn hạn chế, khiến doanh nghiệp không đủ nguồn lực cải tiến máy móc và công nghệ để đáp ứng những yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế.

9 tháng đầu năm 2024, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và các nước thành viên CPTPP đạt hơn 76 tỷ USD, tăng 9,6% so với cùng kỳ. Kim ngạch tăng, nhưng thị phần nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam còn khiêm tốn so với dung lượng thị trường đang có, đặc biệt là các mặt hàng nông sản. Một trong những nguyên nhân chính là doanh nghiệp không thể đáp ứng được những yêu cầu cải tiến về quy mô, cam kết về bảo vệ môi trường hay chất lượng sản phẩm, điều này đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn.

Thiếu vốn, nhiều doanh nghiệp tìm cách tiếp cận ngân hàng và các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, con đường này lại không dễ dàng. Tỷ lệ các doanh nghiệp có khoản vay từ ngân hàng và tổ chức tín dụng giảm dần qua từng năm. Từ con số hơn 49% năm 2017, đến năm 2022 chỉ còn hơn 17%. Điều này phản ánh thực tế doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn tài chính phù hợp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Theo các chuyên gia, sự phối hợp giữa các Bộ, ngành có liên quan với các ngân hàng và tổ chức tín dụng cần hiệu quả hơn nữa, cũng như sớm có giải pháp tạo nguồn tài chính cho các doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các FTA, trong khi vẫn đảm bảo các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Vừa qua Bộ Công Thương cũng báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực thi các FTA thế hệ mới. Một trong những kiến nghị là giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan để xây dựng những biện pháp hỗ trợ cho các doanh nghiệp tiếp cận những nguồn vốn tín dụng để tận dụng các FTA tốt hơn.

Một biện pháp đang được cộng đồng doanh nghiệp quan tâm là Bộ Công thương đang từng bước xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các FTA thế hệ mới, trong đó, giải pháp nguồn tín dụng là một cấu phần quan trọng. Đặc biệt hướng đến các doanh nghiệp muốn nâng cao năng lực để chuyển đổi xanh và phát triển những sản phẩm có trách nhiệm hơn với xã hội.

Câu chuyện gỡ vướng mắc về tiếp cận vốn cho doanh nghiệp phải từ rất nhiều phía, không chỉ từ ngân hàng mà còn cần phát huy hiệu quả, vai trò của các thị trường vốn khác trong nền kinh tế như chứng khoán, trái phiếu, tín dụng trung và dài hạn. Đặc biệt, bản thân các doanh nghiệp cũng cần nâng cao năng lực quản trị điều hành, đảm bảo hoạt động được vận hành ổn định và hiệu quả, làm cơ sở để tiếp cận vốn vay tốt hơn, sử dụng vốn vay hiệu quả hơn.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!