Liên quan đến công ty hóa chất Mỹ Monsanto, trong bối cảnh một tòa án Mỹ mới đây ra phán quyết yêu cầu nhà sản xuất này bồi thường hàng trăm triệu USD vì không cảnh báo khách hàng về nguy cơ gây ung thư từ sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật có chứa hoạt chất glyphosate, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho biết, theo Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật, Cục Bảo vệ thực vật đã tiến hành rà soát lại toàn bộ danh mục thuốc bảo vệ thực vật và xác định các hoạt chất có đầy đủ bằng chứng về mặt khoa học là hoạt chất đó gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, ảnh hưởng đến môi trường, hiệu lực sinh học thấp… thì tiến hành loại bỏ khỏi danh mục được phép sử dụng.

Đến nay, Cục Bảo vệ thực vật đã loại bỏ 6 hoạt chất ra khỏi danh mục với số lượng tên thương phẩm là 1.024, hiện Cục vẫn đang tiếp tục rà soát.

Vừa qua Cục đã hoàn chỉnh 6 báo cáo về mặt kỹ thuật về 4 hoạt chất, 3 hoạt chất khác cũng đang được xem xét; trong đó, có cả hoạt chất glyphosate, để có đầy đủ bằng chứng để từ đó báo cáo lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn xem xét loại bỏ ra khỏi danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam.

"Hiện nay chúng tôi đang tiếp tục hoàn thiện các báo cáo này, trên cơ sở góp ý của các hội đồng khoa học, các ý kiến phản biện từ các tổ chức, cá nhân có liên quan. Các hoạt chất khác có sự đồng thuận rất cao, tuy nhiên riêng báo cáo về hoạt chất glyphosate hiện có 2 luồng ý kiến khác nhau. Chính vì vậy, Cục Bảo vệ thực vật rất thận trọng," ông Hoàng Trung nói.

Ông Hoàng Trung cho biết, các thông tin liên quan đến vụ việc của Monsanto, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng như lãnh đạo Cục Bảo vệ thực vật rất quan tâm, theo dõi sát và chờ kết quả cuối cùng trong phiên xử phúc thẩm của của Tòa án ở San Francisco, bang California trong 45 ngày tới.

Nếu tại phiên tòa phúc thẩm phán quyết giữ nguyên bản án tại phiên sơ thẩm, như vậy được hiểu rằng họ có đầy đủ căn cứ về mặt khoa học kết luận hoạt chất glyphosate là chất gây ung thư cao đối với con người.

Đây sẽ là một căn cứ rất mạnh để Cục Bảo vệ thực vật tham mưu, báo cáo lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn loại bỏ hoạt chất glyphosate, ông Hoàng Trung nhấn mạnh.

Về thuốc bảo vệ thực vật nói chung và nhóm thuốc trừ cỏ; trong đó, có hoạt chất glyphosate, từ lâu nay, Việt Nam đã phải thực hiện đúng theo quy định của luật pháp cũng như thông lệ quốc tế, đặc biệt đã có hành lang pháp lý rất chặt chẽ nhằm quản lý chặt chẽ việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật dùng trong nông nghiệp.

Phán quyết của tòa án cho thấy đây là một bước tiến rất khác so với trước đây. Trước đây đã có nhiều tranh cãi xung quanh vấn đề hoạt chất glyphosate có gây ảnh hưởng sức khỏe con người, cụ thể là có gây ung thư cho người hay không, cho đến giờ phút này vẫn đang còn tranh cãi.

Theo ông Hoàng Trung, về phía tập đoàn Monsanto, họ cũng có rất nhiều nghiên cứu. Theo báo cáo mà Cục Bảo vệ thực vật có được, họ đã làm khoảng 800 nghiên cứu liên quan đến thuốc trừ cỏ này, để chứng minh rằng nó an toàn cho người sử dụng.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, Viện Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) và một loạt cơ quan nghiên cứu khác cũng nghiên cứu, và họ đã xếp hoạt chất glyphosate vào nhóm 2A (nhóm có khả năng gây ung thư cao cho con người).

Chính vì vậy, Cục Bảo vệ thực vật rất quan tâm và theo dõi sát các vụ việc liên quan đến hoạt chất glyphosate.

Từ năm 2015, khi có sự tranh cãi ở khối châu Âu, ngay lập tức Cục Bảo vệ thực vật đã báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

Từ tháng 4/2016, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã xem xét và quyết định dừng cho đăng ký mới cho đến nay.

Theo ông Hoàng Trung, Việt Nam đang hướng đến nền nông nghiệp hữu cơ, một nền nông nghiệp sạch.

Định hướng của Chính phủ, ngành nông nghiệp là sản xuất sản phẩm nông nghiệp phải đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, trả lại môi trường trong sạch trong nông nghiệp.

Ngành không khuyến khích người dân sử dụng hay quá lạm dụng các biện pháp hóa học mà khuyến khích sử dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực bảo vệ thực vật.

Chính vì vậy, Cục Bảo vệ thực vật ngày càng siết quản lý thuốc bảo vệ thực vật, đặc biệt là siết chặt đầu vào.

Đồng thời, liên tục rà soát danh mục thuốc bảo vệ thực vật để tiếp tục loại bỏ các loại thuốc quá cũ, thuốc độc hại khi đã có đủ bằng chứng.

Hiện nay tại Việt Nam, hầu hết các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật có hoạt chất glyphosate hầu hết đều do Monsanto phân phối cho các doanh nghiệp khác.

Trong những năm qua, lượng glyphosate sử dụng ở Việt Nam rất lớn, mỗi năm khoảng 30.000 tấn. Chiếm 30% lượng thuốc bảo vệ thực vật và chiếm 60% trong nhóm thuốc trừ cỏ. Glyphosate chủ yếu sử dụng cho cây trồng trên cạn.