Sau 6 năm căng thẳng và lạnh nhạt dưới thời Tổng thống Benigno Aquino, mối quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc đang có dấu hiệu ấm trở lại, với chuyến thăm cấp nhà nước của tân Tổng thống Rodrigo Duterte tới Trung Quốc từ 19 – 22/10. Một phái đoàn hùng hậu gồm 200 doanh nghiệp hàng đầu Philippines tháp tùng Tổng thống Rodrigo Duterte đã nhận được sự đón tiếp nồng hậu từ phía nước chủ nhà. Kết quả của chuyến thăm là 13 hợp tác song phương được ký kết, trị giá 24 tỷ USD.
Chuyến thăm này đã nhận được nhiều sự chú ý của khu vực và thế giới, bởi lẽ ông Rodrigo Duterte đã lựa chọn Trung Quốc – một quốc gia đang có những tranh chấp gay gắt với Philippines về chủ quyền tại Biển Đông – để đến thăm đầu tiên sau các nước ASEAN, thay vì chọn đồng minh lâu năm của mình là Mỹ. Không những thế, trước và trong chuyến thăm, vị tân Tổng thống của Philippines cũng đã có nhiều tuyên bố thể hiện sự thay đổi trong chính sách đối ngoại với hai quốc gia này.
Đánh giá tình hình mối quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc, TS. Trần Việt Thái – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, Bộ Ngoại giao cho biết: "Mối quan hệ này đã có nhiều bước ngoặt. Ông Rodrigo Duterte là hiện tượng đặc biệt trong quan hệ ở châu Á hiện nay. Chuyến thăm Trung Quốc vừa qua của ông Rodrigo Duterte cũng là một sự kiện đặc biệt. Nó có ý nghĩa quan trọng không chỉ với mối quan hệ Trung Quốc – Philippines, mà còn có ý nghĩa với ASEAN cũng như trong xử lý vấn đề Biển Đông. Kết quả chuyến thăm của ông Rodrigo Duterte tới Trung Quốc cho thấy bước ngoặt trong quan hệ Trung Quốc – Philippines, trong chính sách đối ngoại của Philippines, đồng thời cho thấy rõ cách Philippines xử lý quan hệ với các nước lớn và cách thức nước này xử lý vấn đề Biển Đông trong thời gian tới".
"Không những thế, sang năm 2017, Philippines còn là chủ tịch luân phiên của ASEAN, trùng với dịp kỷ niệm 50 năm Ngày thành lập ASEAN với nhiều sự kiện quan trọng. Do vậy, chuyến đi này đánh dấu một điểm nhấn rất quan trọng".
Theo TS. Trần Việt Thái, chuyến thăm của ông Rodrigo Duterte tới Trung Quốc đã đặt được 3 kết quả quan trọng. Một là về kinh tế, hai bên đã ký 13 dự án có giá trị 24 tỷ USD, trong đó có 15 tỷ USD đầu tư và 9 tỷ USD là các khoản vay. Trung Quốc cũng tuyên bố dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu đối với các mặt hàng hoa quả chế biến từ Philippines, cam kết khuyến khích khách du lịch trở lại Philippines. Hai là ông Rodrigo Duterte đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của Trung Quốc trong chiến dịch chống ma túy rất cứng rắn trong nước. Ba là kết quả về chính trị, quan hệ Trung Quốc – Philipines đã có một bước ngoặt lớn.
"Tuy nhiên, liệu mối quan hệ này có thực sự trở lại quỹ đạo bình thường như trước đây hay không thì còn phải theo dõi thêm" - TS. Trần Việt Thái phân tích - "Bởi lẽ, đây mới chỉ là những cam kết ngoại giao trong một chuyến thăm cấp cao. Nếu trong 1 năm, những cam kết này không được chuyển thành hành động cụ thể, hoặc Philippines thất vọng về những gì Trung Quốc triển khai cam kết thì mối quan hệ rất dễ có sự đảo chiều".
"Trong khi đó, với mối quan hệ đồng minh cùng Mỹ, nếu quan sát chuyến thăm vừa qua có thể thấy, ngoài những phát biểu gây sốc và một vài hành động như dừng tập trận thì ông Rodrigo Duterte tránh đưa ra những cam kết, nhất là trong lĩnh vực an ninh quốc phòng, có thể gây tổn hại tới quan hệ với Mỹ. Những phần cốt lõi trong quan hệ với Mỹ chưa được động chạm đến".
"Với Trung Quốc, chuyến đi này mới chỉ dừng ở cam kết về kinh tế, thương mại là chính. Ảnh hưởng của của Mỹ tại Philippines rất sâu rộng, không thể xóa ngay được. Trung Quốc chưa thể cạnh tranh với Mỹ xét về mặt ảnh hưởng với Philippines", TS. Trần Việt Thái nhận định.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!