Trong tháng 7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có một loạt hoạt động ngoại giao liên tiếp, gặp gỡ từ các đồng minh cho tới đối thủ nhiều năm. Những động thái này có thể hiện sự đổi chiều trong quan hệ ngoại giao của Mỹ với các đồng minh và đối thủ? Đây cũng là một trong những câu hỏi được bàn luận trong chương trình Toàn cảnh thế giới ngày 22/7.
Gây xôn xao dư luận tuần qua là cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ và Tổng thống Nga tại Phần Lan. Sau cuộc gặp, hai nhà lãnh đạo đã thể hiện sự hài lòng và khẳng định cuộc gặp này sẽ là sự khởi đầu cho một quá trình dài tiến tới mối quan hệ tốt đẹp hơn trong tương lai. Tuy nhiên, dư luận của hai bên lại đang có phản ứng trái chiều từ cuộc gặp này.
Theo TS. Lê Đình Tĩnh - Học viện Ngoại giao đánh giá, khó khăn lớn nhất trong quan hệ Nga Mỹ hiện nay là khác biệt lợi ích và mục tiêu chiến lược.
"Tôi nghĩ những khác biệt này có thể sớm muộn khắc phục được trong thời gian ngắn hạn. Điểm thuận lợi là dường như hai nhà chính trị đang thể hiện quyết tâm rất cao trong cải thiện quan hệ này qua giai đoạn hiện nay. Hơn nữa, hai bên đều không muốn tạo khó khăn để rồi mất thế trong mối quan hệ với đối thủ khác. Đặc biệt, khi châu Âu không muốn chứng kiến căng thẳng Nga - Mỹ bởi cuộc đối đầu này chủ yếu diễn ra trên chính lục địa của họ", TS Lê Đình Tĩnh chia sẻ.
"Chúng ta vẫn phải chờ xem, lịch sử có thể lặp lại nhưng cũng có thể có lối rẽ bất ngờ. Để đánh giá mối quan hệ này, chúng ta cần xem xét phía Mỹ có tiếp tục đón Tổng thống Putin vào mùa thu năm nay như thế nào? Tôi nghĩ quan hệ này còn phụ thuộc vào sự quyết tâm chính trị từ hai bên và diễn biến cụ thể. Nhưng dù sao ở thời điểm này, đây là vẫn là mối quan hệ không dễ dàng đoán biết kết quả thế nào" - TS Lê Đình Tĩnh nói.
Trong khi Tổng thống Donald Trump đưa ra thái độ mềm mỏng và thân thiện với người đồng cấp Nga, nhiều đồng minh của nước Mỹ trong NATO lại cảm thấy chạnh lòng, bởi trước đó ở hội nghị của khối, họ đã bị ông Donald Trump chỉ trích không tiếc lời, cũng như gây sức ép mạnh mẽ buộc các thành viên này phải tăng chi tiêu quốc phòng, chia sẻ gánh nặng với Washington. Thái độ này cũng như những căng thẳng trước đó giữa Mỹ và NATO đã khiến các nhà lãnh đạo của khối quân sự này lo lắng về một viễn cảnh suy yếu , thậm chí là tan rã khi Mỹ rút khỏi NATO như ông Donald Trump từng cảnh báo trước đó.
Phân tích về chính sách ngoại giao của Mỹ với các đối thủ và đồng minh, TS Lê Đình Tĩnh đã đưa ra 4 điểm nổi bật: "Đầu tiên là chủ trương nước Mỹ là trước tiên. Nó phù hợp với nguyên tắc của chính quyền cộng hòa Mỹ trước đây, ưu tiên lợi ích Mỹ. Điểm thứ 2, điều được nhiều người nói tới nhất chính là dấu ấn cá nhân của ông Trump. Ông không ứng xử và quyết định theo cách thông thường như chúng ta từng chứng kiến với các đời Tổng thống Mỹ trước. Chúng ta không bàn đến nó đúng hay sai nhưng rõ ràng, chúng gây tranh cãi nhất là trong nội bộ Mỹ.
Điểm thứ 3 là chính quyền Mỹ muốn những mối quan hệ dù là với đồng minh hay đối thủ đều phải đưa ra kết quả ngay. Họ không muốn nói nhiều tới quá trình, họ muốn kết quả. Điều đó có thể thấy qua vấn đề thương mại…
Điểm cuối cùng là nước Mỹ dường như vẫn muốn giữ vai trò có từ trước tới nay trong các vấn đề quốc tế nhưng họ không muốn đơn phương sử dụng, tự chịu trách nhiệm về vấn đề nguồn lực để thực hiện mục tiêu. Họ yêu cầu các nước đồng minh phải đóng góp nhiều hơn và yêu cầu khắt khe hơn với đối thủ trên bàn đàm phán".