Ở khu vực châu Á, Philippines – Trung Quốc và Nhật Bản – Trung Quốc là hai mối quan hệ nổi bật, thể hiện sự đối lập trong quan hệ hiện tại với Trung Quốc. Cựu Tổng thống Philippines Fidel V.Ramos đã được cử sang Hong Kong (Trung Quốc) với tư cách là đặc phái viên của Tổng thống Rodrigo Duterte, mang một thông điệp hòa giải với láng giềng sau phán quyết của Tòa trọng tài thường trực (PCA) về tranh chấp Biển Đông. Trong khi đó, tân Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Tomomi Inada lại có những thông điệp mạnh mẽ tới Trung Quốc sau khi mới nhậm chức, thể hiện chính sách cứng rắn trong quan hệ với quốc gia này.
TS Đỗ Sơn Hải – Trưởng khoa Chính trị quốc tế - Học viện Ngoại giao nhận định: "Rõ ràng, phán quyết của PCA đã khiến các bên phải thay đổi cách nhìn nhận về tranh chấp, về hành xử ở khu vực Đông Bắc Á cũng như ở khu vực châu Á nói chung".
Đánh giá về quan hệ Nhật Bản - Trung Quốc, TS Đỗ Sơn Hải cho rằng: "Quan hệ hai bên sau khi tân Bộ trưởng Quốc phòng Tomomi Inada nhậm chức vẫn cứng rắn, không khác nhiều so với trước đó. Nhưng nếu lấy mốc từ thời điểm Trung Quốc tuyên bố thành lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ), có thể thấy quan hệ đang đi vào giai đoạn rất căng thẳng, gần như không có đối thoại. Nhất là những va chạm dân sự xảy ra trong khu vực tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và Nhật Bản lại không thuộc về phạm vi điều chỉnh của Hiệp ước Liên minh Mỹ - Nhật. Vì thế, nhiều nhà phân tích đều lo ngại tình trạng căng thẳng leo thang lên mức cao mới".
TS Đỗ Sơn Hải – Trưởng khoa Chính trị quốc tế - Học viện Ngoại giao
Ông Đỗ Sơn Hải cũng bày tỏ quan điểm, căng thẳng Nhật Bản - Trung Quốc còn có thể kích hoạt các mối quan hệ khác. Ông cho rằng, hiện tại chưa có cơ thế nào để kiểm soát được tình hình căng thẳng giữa hai bên.
Bên cạnh đó, đề cập về quan hệ Phippines - Trung Quốc, TS Đỗ Sơn Hải nhấn mạnh: "Ông Fidel V.Ramos tới Hong Kong (Trung Quốc) không phải để đàm phán mà chỉ là người gánh trọng trách tạo tiền đề, phá tảng băng án ngữ trong quan hệ hai bên. Dù sao, đây vẫn là chương mới trong quan hệ song phương giữa hai nước sau phán quyết của PCA về tranh chấp Biển Đông. Qua đó, có thể thấy Philippines muốn đàm phán với Trung Quốc. Với công cụ là phán quyết của PCA, Philippines sẽ đẩy Trung Quốc vào tình trạng tiếp nhận hay không tiếp nhận trong đàm phán".
Đồng thời, theo ông Đỗ Sơn Hải, chuyến đi của cựu Tổng thống Fidel V.Ramos sẽ tác động tới quan hệ của Philippines với các đồng minh, đặc biệt là với Mỹ, sau đó là với Nhật Bản. Ông đánh giá: "Nếu quan hệ Philippines – Trung Quốc được cải thiện, đây không chỉ là chương mới trong quan hệ song phương mà còn trong quan hệ đa phương. Ngoài ra, nếu ứng viên Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ, quan hệ Mỹ - Philippines sẽ còn chịu ảnh hưởng hơn rất nhiều".
Để lắng nghe cụ thể những nhận định của TS Đỗ Sơn Hải về vấn đề này, mời quý vị theo dõi video Toàn cảnh thế giới dưới đây:
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!