Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành (Dự án) là công trình trọng điểm của ngành GTVT; Dự án có tổng mức đầu tư là khoảng 1.607,4 triệu USD gồm các nguồn vốn do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) vay lại của Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) khoảng 635,7 triệu USD, nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản thông qua JICA khoảng 634,8 triệu USD và vốn ngân sách nhà nước (NSNN) để đối ứng cho Dự án khoảng 336,9 triệu USD.
Tuyến đường cao tốc được hoàn thành sớm sẽ góp phần giải quyết ùn tắc giao thông, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, đặc biệt kết nối bộ với Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.
Chưa có phương án tìm nguồn vốn
Tuy nhiên quá trình triển khai, dự án đã gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách và không có kinh phí để triển khai, cụ thể là đã không được bố trí vốn ODA và vốn NSNN từ đầu 2019 nên dừng thi công tại công trường gần 2 năm nay.
Trong thời gian vừa qua, Bộ GTVT đã rất tích cực chủ trì và phối hợp với Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (QLVNN) và các Bộ, ngành báo cáo Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ giải quyết các khó khăn vướng mắc. Trong đó đã xác định cơ quan chủ quản và cấp quyết định đầu tư đối với các dự án do VEC quản lý, triển khai các thủ tục gia hạn Hiệp định vay ADB.
Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể, hiện nay vẫn còn nhiều tồn tại, vướng mắc như Nghị quyết 71/2018/QH14 của Quốc hội quyết nghị chưa phân bổ vốn ODA cho Dự án nên VEC chưa có vốn để thanh toán nợ ít nhất là 15 triệu USD khối lượng đã hoàn thành của 2 gói thầu J1 và J3 và triển khai thực hiện phần khối lượng còn lại. Từ đó dẫn đến việc các Nhà thầu Nhật Bản đã yêu cầu VEC đền bù do phải dừng thi công và nợ khối lượng thực hiện chưa được thanh toán, chưa được bố trí vốn NSNN để chi trả GPMB cho 26 hộ dân thuộc địa phận Tp. Hồ Chí Minh, tỉnh Đồng Nai.
Cũng theo Bộ trưởng, đến nay Dự án vẫn chưa thể triển khai thực hiện, Ủy ban QLVNN (cơ quan đại diện chủ sở hữu Nhà nước đối với VEC) được Thủ tướng Chính phủ giao tìm nguồn để trả cho các nhà thầu Nhật Bản 15 triệu USD vẫn chưa có phương án.
Phối hợp thống nhất giải quyết nhanh các vướng mắc
Để giải quyết vướng mắc về nguồn vốn cho Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành, Lãnh đạo Chính phủ cũng đã chủ trì nhiều cuộc họp và có kết luận chỉ đạo về dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành.
Về khoản các Nhà thầu Nhật Bản yêu cầu chủ đầu tư thanh toán khối lượng đã thi công khoảng 15 triệu USD của Dự án, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đã họp và chỉ đạo tại Thông báo số 146/TB-VPCP ngày 25/11/2020. Đề nghị Ủy ban QLVNN sớm có phương án giải quyết, chỉ đạo VEC thanh toán ngay cho các nhà thầu vì đây là điều kiện tiên quyết giúp cho VEC đàm phán, tái khởi động thi công Dự án.
Về đề xuất của VEC xin tạm ứng trước nguồn thu phí và các khoản nhàn rỗi chưa đến hạn trả nợ để thanh toán cho các Nhà thầu, yêu cầu VEC rà soát, xác định nhu cầu vốn còn lại để hoàn thành Dự án, từ đó đánh giá lại tính khả thi về phương án tài chính, phương án trả nợ của VEC; Đề nghị Ủy ban QLVNN, Bộ Tài chính nghiên cứu đề xuất của VEC, có phương án giải quyết phù hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Về vốn đối ứng, yêu cầu VEC khẩn trương làm việc với Bộ Tư pháp, Kiểm toán Nhà nước để có ý kiến về áp dụng pháp luật theo Luật Điều ước quốc tế để giao vốn đối ứng cho Dự án theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Đối với đoạn tuyến phía Đông gói thầu A5÷A7 hiện đã có vốn, yêu cầu VEC chỉ đạo các Nhà thầu khẩn trương thực hiện.
Đối với đoạn tuyến phía Tây, gói thầu A1÷A4, VEC khẩn trương thực hiện theo Báo cáo kết quả thẩm định của Bộ KH&ĐT. Vụ KHĐT chủ trì tham mưu văn bản trình Thủ tướng Chính phủ quyết định cho phép sử dụng vốn của Hiệp định vay ADB lần 02 (đoạn tuyến phía Đông) để thực hiện các công việc chưa hoàn thành của Hiệp định vay lần 01 (đoạn tuyến phía Tây).
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!