Với 7 dân tộc sinh sống, tỉnh Thanh Hóa được xem như ngôi nhà chung của sắc màu dân tộc.
Từ những bản sắc văn hóa độc đáo của các dân tộc, đến sự giao thoa, hòa quyện tạo nên sức sống mới, tất cả đang góp phần làm nên diện mạo rạng rỡ của xứ Thanh.
Thanh Hóa, nơi 7 dân tộc thiểu số cùng sinh sống trên 11 huyện miền núi, tựa như một bức tranh văn hóa rực rỡ sắc màu. Mỗi dân tộc là một gam màu riêng, tô điểm cho bức tranh thêm sống động và giàu bản sắc. Từ những lễ hội truyền thống mang đậm dấu ấn tâm linh như Lễ hội Cầu Mưa, Lễ hội Gội Đầu, Lễ hội Kín sết Boọc Mạy, đến những điệu múa xòe, múa sạp uyển chuyển hay tiếng cồng chiêng vang vọng núi rừng, tất cả đều là những viên ngọc quý, góp phần làm nên kho tàng văn hóa vô giá của xứ Thanh.
Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc gìn giữ bản sắc văn hóa, tỉnh Thanh Hóa đã chủ động triển khai hàng loạt chính sách mang tính chiến lược. Nổi bật trong số đó là Quyết định số 1668/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, lấy ngày 19/4 hằng năm làm "Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam", và đặc biệt là Đề án "Bảo tồn, phát huy và phát triển tiếng nói, chữ viết, trang phục, nghề truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030". Đây được xem là bước đi quan trọng, không chỉ giúp bảo tồn những giá trị văn hóa độc đáo mà còn tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương một cách bền vững.
Chữ Thái cổ đã được một số trường học ở khu vực miền núi đưa vào thành môn học tự chọn
Những chính sách này đã tạo ra những chuyển biến rõ rệt. Một số trường học ở miền núi đã chủ động đưa tiếng Thái vào chương trình giảng dạy, góp phần nuôi dưỡng tình yêu văn hóa trong lòng học sinh. Lớp học chữ Thái miễn phí của ông Cao Bằng Nghĩa là minh chứng cho sự tham gia tích cực của cộng đồng vào công tác bảo tồn văn hóa. Việc đào tạo cán bộ chủ chốt về tiếng Thái không chỉ giúp họ làm việc hiệu quả hơn mà còn đảm bảo tính bền vững của việc bảo tồn văn hóa trong tương lai.
Năm 2023, niềm tự hào của người dân Thanh Hóa được nhân đôi khi hai lễ hội quan trọng là Lễ hội Sết Boọc Mạy của người Thái ở xã Cán Khê (huyện Như Thanh) và Lễ hội Mường Khô (huyện Bá Thước) chính thức được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Đây không chỉ là sự ghi nhận giá trị di sản mà còn là động lực để tiếp tục bảo tồn, phát huy nét đẹp văn hóa vùng cao.
Trong hành trình xây dựng nông thôn mới, Thanh Hóa không chỉ chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng mà còn đặt mục tiêu bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa. Nhờ đó, đời sống tinh thần của người dân được nâng cao, đồng thời tạo đà cho phát triển kinh tế.
Các địa phương miền núi đã tận dụng bản sắc văn hóa độc đáo để phát triển mô hình sản xuất gắn với thương hiệu sản phẩm OCOP, tạo ra giá trị kinh tế bền vững. Xứ Thanh cũng đang đẩy mạnh du lịch cộng đồng, khai thác tiềm năng thiên nhiên hoang sơ và văn hóa đặc sắc, góp phần đưa du lịch trở thành một ngành kinh tế quan trọng. Chương trình phát triển du lịch nông thôn giai đoạn 2021-2025 được triển khai theo hướng bền vững, đảm bảo không chỉ thu hút du khách mà còn giữ gìn nét đẹp truyền thống.
Chợ phiên vùng cao, nơi giao thoa sắc màu thổ cẩm xứ Thanh
Những nỗ lực của chính quyền và người dân Thanh Hóa đã mang lại kết quả đáng ghi nhận. Đến nay, toàn tỉnh có 68 xã và 691 thôn, bản miền núi đạt chuẩn nông thôn mới; 8 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 1 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Đặc biệt, huyện Như Xuân – nơi có sự hòa quyện văn hóa của 4 dân tộc anh em, đã thể hiện rõ sức mạnh của khối đại đoàn kết trong quá trình phát triển. Người dân không chỉ đóng góp công sức xây dựng cơ sở hạ tầng mà còn chủ động gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống.
Ông Lê Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân chia sẻ: "Xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển đời sống văn hóa là nhiệm vụ trọng tâm của địa phương. Chính quyền đã triển khai nhiều giải pháp nâng cao chất lượng đời sống tinh thần cho người dân, đồng thời vận động nhân dân chung tay xây dựng các công trình phúc lợi, giữ gìn cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp."
Bằng sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế, Thanh Hóa không chỉ lưu giữ được những giá trị truyền thống mà còn tạo dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững. Văn hóa trở thành động lực, là "bản giao hưởng" tuyệt vời kết nối quá khứ với tương lai, góp phần thực hiện thành công mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới ở miền núi xứ Thanh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!