Đây không chỉ là tâm sự của một nữ công nhân trong một DN may ở huyện Hóc Môn, TP.HCM mà là tâm sự chung của nhiều lao động nữ đang làm ở các DN, khu công nghiệp.
Vấn đề là nhiều chính sách ưu tiên dành cho lao động nữ đã được ban hành nhưng thực tế chưa đi vào cuộc sống do các DN né tránh, trong khi pháp luật lại thiếu chế tài. Tiêu đề của bài báo trên báo Lao động ngày 20/10 có lẽ cũng nói lên nhiều điều: “Không thể trông vào cái tâm của doanh nghiệp”.
Theo bài báo này, rất nhiều công ty hiện nay quản lý chuyện đi vệ sinh của công nhân rất chặt với lý do sợ công nhân lợi dụng chuyện đi vệ sinh để nghe điện thoại, hút thuốc. Thậm chí, có Công ty còn hạn chế số lần đi vệ sinh trong ngày hay quy định số thời gian được đi vệ sinh trong 1 tháng, nếu đi lố, sẽ phạt bằng cách trừ lương.
Thực ra để kiểm soát việc đó và áp lỗi cho các DN trong việc này cũng hơi khó. DN có thể sẽ cho rằng “không có lửa làm sao có khói” và nhiều nơi năng suất lao động của công nhân cũng thấp vì lý do không tuân thủ kỷ luật.
Ý kiến này cũng có phần đúng nhưng có những bằng chứng cho thấy doanh nghiệp vi phạm luật rất rõ đối với các lao động nữ như pháp luật hiện hành có quy định, người sử dụng lao động phải lắp đặt phòng vắt, trữ sữa mẹ; tạo điều kiện để lao động nữ nuôi con từ 12 tháng tuổi trở lên được vắt, trữ sữa mẹ tại nơi làm việc; DN phải hỗ trợ, xây dựng nhà trẻ, lớp mẫu giáo hoặc hỗ trợ một phần chi phí gửi trẻ, mẫu giáo đối với lao động nữ có con trong độ tuổi gửi trẻ, mẫu giáo… Tuy nhiên, trên thực tế, không mấy DN có nhà trẻ dành riêng cho lao động của mình như Công ty May 10, mà các doanh nghiệp nữ khi mang nỗi lo sinh nở cũng mang luôn nỗi lo thất nghiệp, không được ký tiếp hợp đồng.
Thực ra tình trạng này bước đầu đã được giải quyết khi hơn 3 triệu lao động nữ trong khu vực chính thức sẽ được hưởng lợi từ những cải thiện chính sách trong Nghị định 85/2015 vừa được ban hành. Nhưng hàng chục triệu lao động nữ đang làm việc trong khu vực phi chính thức, khu vực nông nghiệp không được hưởng lợi trực tiếp từ những cải thiện đáng kể này.
Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền đã chia sẻ trên báo Lao động rằng, tại các khu công nghiệp, khu ký túc xá, tỷ lệ lao động trẻ và nữ chiếm hơn 65%. Tất cả những điều kiện sống tối thiểu như nhà ở, nhà trẻ, tiếp cận y tế, thông tin… đều đang rất thiếu. Và Bộ trưởng nhấn mạnh “nếu quyết tâm, chúng ta vẫn khắc phục được”. Cụ thể như việc có thể tạo quỹ đất cho doanh nghiệp đầu tư, bán nhà cho công nhân rồi trừ lương trong khoảng chục năm. Một số mô hình như vậy ở Bình Dương và Đồng Nai rất đáng được nhân rộng.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam TV Online!