Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (bên phải) và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã ký thỏa thuận hợp tác 100 năm, ngày 16/1/2025 (Ảnh: AFP)
Ngày 16/1, Thủ tướng Anh Keir Starmer đã ký một thỏa thuận hợp tác 100 năm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, một phần trong chương trình thể hiện sự ủng hộ của châu Âu và thực hiện lời hứa sẽ tiếp tục giúp Ukraine chống lại cuộc chiến kéo dài gần ba năm với Nga.
Thông báo này được đưa ra vài ngày trước khi ông Donald Trump tuyên thệ nhậm chức tổng thống Mỹ với sự hoài nghi về gánh nặng quân sự của Hoa Kỳ tại châu Âu, bao gồm cả kế hoạch chấm dứt cuộc xung đột lớn nhất của lục địa này kể từ Thế chiến II.
"Chúng tôi ở bên các bạn không chỉ hôm nay hay ngày mai, trong năm nay hay năm sau, mà là trong 100 năm nữa, rất lâu sau khi cuộc chiến khủng khiếp này kết thúc, để Ukraine lại được tự do và thịnh vượng", Thủ tướng Starmer cam kết với Tổng thống Zelensky trong chuyến thăm Kiev, đồng thời hứa rằng Vương quốc Anh sẽ "thể hiện vai trò của mình" trong việc đảm bảo an ninh hậu chiến tranh cho Ukraine.
Thủ tướng Anh Keir Starmer có chuyến thăm bất ngờ đến Kiev, Ukraine, ngày 16/1/2025. (Ảnh: AP)
Ông Keir Starmer cho biết thỏa thuận mang tính bước ngoặt kéo dài một thế kỷ này cam kết hai bên sẽ hợp tác về quốc phòng, đặc biệt là an ninh hàng hải, nhằm chống lại hoạt động của Nga ở Biển Baltic, Biển Đen và Biển Azov, về các dự án công nghệ bao gồm máy bay không người lái, vốn đã trở thành vũ khí quan trọng đối với cả hai bên trong cuộc chiến. Hiệp ước cũng bao gồm một hệ thống giúp theo dõi việc Nga xuất khẩu các sản phẩm ngũ cốc từ các vùng bị chiếm đóng của Ukraine.
Moscow luôn chỉ trích sự liên kết của Ukraine với phương Tây và khả năng trở thành thành viên tiềm năng của NATO trong tương lai.
Trong khi Thủ tướng Starmer đang gặp ông Zelensky tại Dinh Tổng thống ở Kiev, các mảnh vỡ từ máy bay không người lái của Nga đã bị lực lượng phòng không Ukraine bắn hạ - theo lời giám đốc chính quyền thành phố Tymur Tkachenko. Một trong số đó rơi gần Dinh Tổng thống Baroque, nơi hai nhà lãnh đạo đang hội đàm.
Thủ tướng Anh Keir Starmer thăm một bệnh viện điều trị cho thương binh tại Kiev, khẳng định Anh sẽ luôn đồng hành cùng Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga (Ảnh: AP)
Ông Starmer cho rằng các máy bay không người lái là "lời nhắc nhở" về những gì người dân Ukraine đang phải đối mặt và quyết tâm của họ.
Chuyến thăm không báo trước của Thủ tướng Anh là chuyến công du đầu tiên của ông Starmer tới Ukraine kể từ khi nhậm chức vào tháng 7/2024, mặc dù ông cho biết đây là lần thứ 7, ông gặp Tổng thống Zelensky.
Bộ trưởng quốc phòng Italy cũng đã có mặt tại Kiev vào ngày 16/1, hai ngày sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Đức đến thăm và 3 ngày sau khi ông Zelensky điện đàm với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
Hoạt động ngoại giao rầm rộ giữa Kiev và phương Tây diễn ra trong những ngày trước lễ nhậm chức của ông Trump, người từng chỉ ra rằng châu Âu cần gánh vác nhiều trọng trách hơn trong việc giúp đỡ Ukraine.
Các đồng minh của Kiev đang nhanh chóng hỗ trợ Ukraine càng nhiều càng tốt trước lễ nhậm chức của ông Trump, với mục đích đưa chính quyền Kiev vào vị thế mạnh nhất có thể cho bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai nhằm chấm dứt cuộc xung đột toàn diện với Nga từ tháng 2/2022.
Thủ tướng Keir Starmer thăm đường phố Kiev, chứng kiến những hậu quả của chiến tranh để lại tại Ukraine (Ảnh: AP)
Người dân Ukraine lo ngại rằng kế hoạch của ông Trump sẽ đòi hỏi Ukraine chấp nhận những nhượng bộ khó chấp nhận, chẳng hạn như từ bỏ lãnh thổ. Tổng thống Zelensky cũng đã nói rằng ông muốn có sự đảm bảo an ninh để ngăn chặn Nga có bất kỳ hành động quân sự nào có thể xảy ra trong tương lai.
"Chúng ta phải xem xét cách thức cuộc chiến này có thể kết thúc, những cách thiết thực để đạt được một nền hòa bình công bằng và lâu dài, đảm bảo an ninh, độc lập và quyền tự lựa chọn tương lai của các bạn", Thủ tướng Anh Starmer phát biểu tại một cuộc họp báo chung ngày 16/1.
Tổng thống Zelensky cho biết hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về một ý tưởng do Tổng thống Pháp Macron đưa ra về việc quân đội phương Tây có thể giám sát lệnh ngừng bắn trong tương lai, nhưng cho biết "còn quá sớm để tiết lộ chi tiết".
Ông Starmer để ngỏ khả năng Anh tham gia vào cuộc chiến tại Ukraine, nói với ông Zelensky rằng: "Chúng tôi sẽ hợp tác với ngài và tất cả các đồng minh về các bước đi đủ mạnh mẽ nhằm đảm bảo an ninh lâu dài cho Ukraine".
Ông Starmer cho biết "những cuộc thảo luận đó sẽ tiếp tục trong nhiều tháng tới".
Ukraine đã sử dụng tên lửa tầm xa Storm Shadow do Anh cung cấp để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga (Ảnh: AA)
Tổng thống Ukraine Zelensky trước đây đã thảo luận về một lực lượng gìn giữ hòa bình tiềm năng với các nước Baltic, Pháp và Ba Lan. Nhưng ông cho biết lực lượng này chỉ có thể là một phần của giải pháp an ninh, đồng thời lưu ý rằng "chúng tôi không xem xét đảm bảo an ninh nếu không có Hoa Kỳ".
Thủ tướng Starmer cũng nhất trí rằng vai trò của Washington ở Ukraine là "quan trọng". Mỹ hiện là nhà cung cấp hỗ trợ quân sự và vũ khí tiên tiến lớn nhất cho quốc gia này.
Ông Starmer cho biết vào năm 2025, Vương quốc Anh sẽ cung cấp cho Ukraine "nhiều hỗ trợ quân sự hơn bao giờ hết". Anh đã cam kết 3 tỷ bảng (3,6 tỷ USD) cho viện trợ quân sự trong năm nay, bao gồm 150 nòng pháo và một hệ thống phòng không di động do Anh thiết kế, có tên là Gravehawk. Vương quốc Anh đã cam kết 12,8 tỷ bảng (15,6 tỷ USD) viện trợ quân sự và dân sự kể từ khi chiến tranh nổ ra trên lãnh thổ Ukraine.
Khi cuộc chiến tranh khốc liệt sắp bước sang năm thứ 3, cả Nga và Ukraine đều đang thúc đẩy giành lợi thế trên chiến trường trước khi có thể đàm phán hòa bình. Ukraine đã bắt đầu cuộc tấn công thứ 2 ở khu vực Kursk của Nga, nơi họ đang phải vật lộn để giữ lại một phần lãnh thổ đã chiếm được vào năm ngoái, bên cạnh việc tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào các địa điểm vũ khí và kho nhiên liệu bên trong nước Nga.
Trong khi đó, Ukraine cho biết Nga cũng đã phóng hàng chục tên lửa và máy bay không người lái vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Kiev vào ngày 15/1, đẩy mạnh chiến dịch ném bom kéo dài nhiều tháng qua.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!