Theo tiêu chuẩn của WHO năm 2010, hội chứng OAT là tình trạng phối hợp của ba biểu hiện sau trên tinh dịch đồ: mật độ tinh trùng dưới 15 triệu/ml, tỷ lệ tinh trùng di động tiến tới dưới 32% và tỷ lệ tinh trùng bình thường dưới 4%.
Dựa trên tiêu chuẩn trên đây, nếu tinh dịch đồ bất thường phải xét nghiệm lại lần thứ hai cách lần thứ nhất ít nhất 6 ngày và xa nhất dưới 3 tháng. Để khẳng định một trường hợp có ít hay không có tinh trùng cần xét nghiệm ít nhất 2 lần đồng thời phải ly tâm tinh dịch tìm tinh trùng.
Đặc điểm lâm sàng
- Tiền sử chấn thương, viêm nhiễm, giãn tĩnh mạch thừng tinh hay tinh hoàn lạc chỗ và các tiền sử bệnh lý gây giảm hormone sinh dục…
- Triệu chứng lâm sàng của hội chứng OAT hầu hết không rõ ràng, phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
- Với những bệnh nhân OAT do bất thường nội tiết, trên lâm sàng có thể thấy các đặc tính sinh dục nam kém phát triển: giọng nói cao, tóc dài, ngực và mông phát triển, hoạt động tình dục kém hoặc rối loạn. Khi thăm khám nam khoa, tinh hoàn lạc chỗ hoặc không.
- Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể hoàn toàn không có triệu chứng lâm sàng.
Nguyên nhân
Theo các bác sĩ Trung tâm Tư vấn Di truyền, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, khoảng 70% nam giới mắc hội chứng OAT là có thể xác định nguyên nhân, còn lại 30% là không rõ nguyên nhân. Có thể chia làm ba loại: Nguyên nhân trước tinh hoàn, nguyên nhân tại tinh hoàn và nguyên nhân sau tinh hoàn.
Các nguyên nhân bao gồm:
Giãn tĩnh mạch thừng tinh
Là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm 30% nam giới vô sinh và chiếm 70 - 80% nam giới vô sinh thứ phát. Giãn tĩnh mạch thừng tinh lâm sàng là tình trạng giãn xoắn của tĩnh mạch tinh có thể phát hiện bằng thăm khám, quan sát bằng mắt thường qua da bìu, hay dùng nghiệm pháp Valsalva. Giãn tĩnh mạch thừng tinh dưới lâm sàng (subclinical) chỉ có thể phát hiện bằng biện pháp cận lâm sàng. Giãn tĩnh mạch thừng tinh bên trái chiếm 90%, trong khi ở bên phải chỉ 10% .
Tinh hoàn lạc chỗ
Là tinh hoàn không nằm trong bìu và di chuyển không theo con đường đi thông thường ở thời kỳ bào thai. Có thể gặp tinh hoàn nằm ở phía trước khớp mu, tầng sinh môn, cung đùi. Tinh hoàn lạc chỗ ít gặp hơn tinh hoàn ẩn.
Bất thường di truyền
Liên quan tới NST X, Y hoặc NST thường. Nguyên nhân vô sinh do bất thường NST giới tính thường gặp nhất là hội chứng Klinefelter. Hầu hết các bệnh nhân không có tinh trùng trong tinh dịch, tuy nhiên, một số ít trường hợp biểu hiện hội chứng OAT trên tinh dịch đồ.
Nguyên nhân di truyền phổ biến thứ hai sau hội chứng Klinefelter gây vô sinh là mất đoạn nhỏ trên NST Y. Tùy thuộc vào loại mất đoạn nhỏ mà biểu hiện trên tinh dịch đồ có thể là không có tinh trùng hoặc là ít tinh trùng.
Ngoài ra, các bất thường trên NST thường về số lượng, cấu trúc cũng có thể gây hội chứng OAT.
Rối loạn nội tiết
Rối loạn trục dưới đồi - tuyến yên ảnh hưởng tới việc bài tiết các hormone sinh dục và do đó ảnh hưởng tới quá trình sản xuất tinh trùng. Trong rối loạn của trục này bởi khối u, viêm hoặc dị tật bẩm sinh có thể làm sản xuất sinh tinh trùng bị giảm sút.
Viêm tinh hoàn
Bị quai bị sau tuổi dậy thì gây viêm tinh hoàn hai bên khoảng 30%. Nhiễm khuẩn sinh dục có thể là nguyên nhân gây vô sinh nam. Mắc các bệnh truyền qua đường tình dục, nhất là viêm mào tinh hoàn hay viêm tinh hoàn có thể dẫn đến vô sinh nam.
Chấn thương tinh hoàn
Chấn thương làm đứt các ống sinh tinh, có thể gây teo tinh hoàn về sau, các phẫu thuật vùng bẹn có thể làm tổn thương mạch máu nuôi tinh hoàn hoặc thừng tinh. Các trường hợp này đều có thể để lại hậu quả là số lượng và chất lượng tinh trùng sẽ bị giảm sút đáng kể. Đồng thời chấn thương tinh hoàn có thể làm đứt ống sinh tinh, tinh trùng không ra ngoài được sẽ khởi động cơ chế sinh kháng thể kháng tinh trùng.
Nguyên nhân miễn dịch
Một số trường hợp mật độ tinh trùng ít có liên quan tới sự xuất hiện của kháng thể kháng tinh trùng trong huyết thanh. Xét nghiệm trực tiếp IgG để sàng lọc phát hiện kháng thể kháng tinh trùng là rất tốt vì nó đơn giản và độ nhạy cao.
Vô sinh do nguyên nhân miễn dịch được phát hiện tới 3% các trường hợp vô sinh nam. Vô sinh do miễn dịch ở nam giới có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân, trong đó có phẫu thuật thắt ống dẫn tinh
Các nguyên nhân khác
- Tia xạ và hóa chất: có thể ảnh hưởng tới sản xuất tinh trùng.
- Thuốc và các chất kích thích ảnh hưởng tới sản xuất tinh trùng: thuốc steroid có thể gây hội chứng OAT hoặc không có tinh trùng. Ảnh hưởng của nicotin và rượu tới sản sinh tinh trùng còn đang được tranh cãi.
- Nhiệt độ: nhiệt độ quá nóng cũng ảnh hưởng tới sản sinh tinh trùng.
Hội chứng OAT không rõ nguyên nhân
Khoảng 30% bệnh nhân mắc hội chứng OAT không rõ nguyên nhân. Nếu sau khi thăm khám lâm sàng, khai thác bệnh sử một cách cẩn thận và các xét nghiệm kiểm tra đều không tìm ra nguyên nhân gây bệnh thì cần được chẩn đoán bằng cách loại trừ.
Có thể nói, sản xuất tinh trùng và chất lượng tinh trùng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố: tuổi, chế độ sống, nghề nghiệp cũng như là các yếu tố môi trường. Thể tích tinh dịch, độ di động của tinh trùng giảm theo tuổi cao, tuy nhiên mật độ tinh trùng không giảm. Tiên lượng đối với hội chứng OAT không rõ nguyên nhân tốt hơn những trường hợp có nguyên nhân. Yếu tố tiên lượng tùy thuộc vào thời gian vô sinh, tuổi và sức khỏe sinh sản của vợ cũng như kết quả tinh dịch đồ. Những yếu tố này ảnh hưởng tới việc lựa chọn phương pháp hỗ trợ sinh sản cho phù hợp.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Xét nghiệm tinh trùng tại nhà được các tổ chức y tế dự đoán sẽ trở thành xu hướng trong việc tiền đánh giá chất lượng sinh sản nam trong tương lai.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi Trung ương vừa ghép thận thành công cho bệnh nhi 8 tuổi, suy thận mạn giai đoạn cuối trên nền bệnh Von Willebrand gây rối loạn đông máu, kèm theo suy tim.
VTV.vn - Với sứ mệnh nâng cao tầm vóc trẻ em Việt và công thức dinh dưỡng tiên tiến, sữa non HIUP đang dần trở thành sự lựa chọn hàng đầu của nhiều bậc phụ huynh.
VTV.vn - Bệnh nhân nữ 38 tuổi, vừa được Bệnh viện Hữu nghị Lạc Việt phẫu thuật bóc tách thành công khối u xơ tử cung xoắn kích thước 11x12cm cùng hơn 10 khối u xơ nhỏ khác.
VTV.vn - Việc người dân lạm dụng và tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt, không có chỉ định của thầy thuốc khiến cho mắt có thể bị glôcôm do tra corticoid kéo dài.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Thành (Đồng Nai) vừa kịp thời cứu sống mẹ con sản phụ bị sản giật nặng.
VTV.vn - Bệnh viện chuyên khoa Sản Nhi Sóc Trăng vừa xử trí thành công trường hợp bé trai mắc dị vật gây thủng vách ngăn mũi được chuyển từ Trung tâm Y tế huyện Châu Thành.
VTV.vn - Trong 10 ngày trở lại đây, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn đã tiếp nhận 13 ca, trong đó 3 ca bị rắn lục cắn, 10 ca là do các loại rắn khác.
VTV.vn - Liên quan đến ca tử vong sau khi cắt bao quy đầu ngày 16/9, Trung tâm Y tế huyện Thanh Ba (Phú Thọ) đã có thông tin báo chí về quá trình tiếp nhận, điều trị cho bệnh nhân.
VTV.vn - Đồng Nai vừa được nhận 113.000 liều vaccine sởi - rubella, đây là nguồn vaccine do Tổ chức Y tế thế giới hỗ trợ.
VTV.vn - Ngày 19/9, thông tin từ Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết, tính đến hết ngày 17/9, chiến dịch tiêm vaccine sởi - rubella của TP Hồ Chí Minh đã đạt tổng số 76.993 mũi.
VTV.vn - Ngày 19/9, Bộ Y tế phát đi công điện số 1757/CĐ- BYT về việc chủ động triển khai công tác y tế ứng phó bão số 4.
VTV.vn - Quầng thâm mắt khiến bạn trông mệt mỏi và già hơn vài tuổi. Sau đây là cách các chuyên gia gợi ý để khắc phục tình trạng này.
VTV.vn - Trung tâm Nội hô hấp, Bệnh viện Quân y 103 vừa tiếp nhận điều trị thành công cho một bệnh nhân nam 30 tuổi, bị viêm phổi hoại tử căn nguyên do tụ cầu.
VTV.vn - Tại Bệnh viện Mắt tỉnh Phú Thọ, mỗi ngày tiếp nhận khoảng 300 bệnh nhân đến khám các vấn đề về mắt, trong đó có nhiều trường hợp bệnh viêm loét giác mạc do nấm.