Theo thông tin từ Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP. Hồ Chí Minh), đinh lăng là một loại cây nhỏ, thân nhẵn, không có gai, thường cao khoảng 0,8 - 1,5m. Lá to, mọc so le, kép lông chim, lá chét có răng cưa nhọn. Lá có mùi thơm khi vò nát, cuống dài, phát triển thành bẹ to ở phần cuối.
Cụm hoa mọc ở ngọn thành hình chùy ngắn, hoa nhỏ màu lục nhạt hoặc trắng xám. Quả dẹt, hình trứng rộng, màu trắng bạc. Mùa hoa quả vào tháng 4 - 7. Cây ưa ẩm và có thể hơi chịu bóng, trồng được trên nhiều loại đất và có khả năng tái sinh vô tính khỏe.
Người ta thường đào rễ đinh lăng, rửa sạch đất cát, phơi hay sấy khô để sử dụng. Rễ nhỏ để nguyên, rễ to chỉ dùng vỏ rễ. Ngoài ra, thân và lá cũng có thể dùng trong các bài thuốc dân gian.
Các nhà khoa học đã tìm thấy trong đinh lăng có các loại alkaloid, glucosid, saponin, flavonoid, tanin, vitamin B1, vitamin B2, vitamin B6, các axit amin (bao gồm lycin, cystein và methionin) và nhiều nguyên tố vi lượng khác. Trong lá còn có saponin triterpen, một genin đã xác định được là axit oleanolic.
Theo "Từ điển cây thuốc Việt Nam" của tác giả Võ Văn Chi, rễ của cây đinh lăng tính bình, vị ngọt, có tác dụng bổ ngũ tạng, giải độc, bổ huyết, tăng sữa, tiêu thực, tiêu sưng. Ngoài ra, đinh lăng cũng là loại thuốc tăng lực. Đinh lăng ít độc hơn nhân sâm, không gây tăng huyết áp.
Một số bài thuốc
1. Chữa mỏi mệt, biếng vận động: Lấy 5g rễ phơi khô thái mỏng rồi thêm vào đó 100ml nước. Đun sôi trong 15 phút, chia làm 2 - 3 lần uống trong ngày.
2. Chữa sốt lâu ngày, nhức đầu, háo khát, ho, đau, tức ngực, nước tiểu vàng: Đinh lăng tươi (rễ, cành) 30g, lá hoặc vỏ chanh 10g, vỏ quýt 10g, sài hồ (rễ, lá, cành) 20g, lá tre tươi 20g, cam thảo 30g, rau má tươi 30g, chua me đất 20g. Các vị cắt nhỏ, đổ ngập nước, sắc đặc lấy 250ml, chia uống 3 lần trong ngày.
3. Chữa đau tử cung: Cành và lá đinh lăng rửa sạch, sao vàng rồi sắc lấy nước uống thay chè.
4. Chữa viêm gan mạn tính: Rễ đinh lăng 12g, nhân trần 20g, ý dĩ 16g; chi tử, hoài sơn, biển đậu, rễ cỏ tranh, xa tiền tử, ngũ gia bì mỗi vị 12g; uất kim, nghệ, ngưu tất mỗi vị 8g. Sắc lấy nước uống, mỗi ngày một thang.
5. Chữa sốt rét: Rễ đinh lăng, sài hồ mỗi vị 20g; rau má 16g; lá tre, cam thảo nam mỗi vị 12g; bán hạ sao vàng 8g; gừng 6g. Sắc lấy nước uống.
Đinh lăng là một dược liệu ít độc. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá liều lâu dài, độc tính trường diễn thường thấy là xung huyết ở gan, tim, phổi, dạ dày, ruột, biến loạn dinh dưỡng.
Trong rễ cây có chứa nhiều saponin nên có thể làm vỡ hồng cầu. Vì vậy, bạn chỉ nên dùng khi cần thiết và dùng đúng liều, đúng cách. Càng không được dùng với liều cao vì sẽ gây say thuốc, xuất hiện cảm giác mệt mỏi, buồn nôn, tiêu chảy.
Bạn cần tham khảo ý kiến từ các y sĩ y học cổ truyền trước khi sử dụng các loại dược liệu để đảm bảo an toàn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
VTV.vn - Nam bệnh nhân (37 tuổi, quốc tịch Trung Quốc) đang công tác tại Việt Nam vào viện trong tình trạng rối loạn ý thức, bại tứ chi, rối loạn nuốt và huyết áp cao.
VTV.vn - Phát hiện mắc viêm gan virus B, người đàn ông tự ý ngừng thuốc kháng virus và chuyển sang điều trị bằng thuốc nam không rõ nguồn gốc trên mạng internet.
VTV.vn - Trong khoảng 2 tuần qua, tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc, số lượng người bệnh nhập viện do đột quỵ tăng đáng kể làm gia tăng áp lực cho y tế cơ sở.
VTV.vn - Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ vừa cấp cứu thành công người bệnh cao tuổi bị vỡ khối áp xe lách hiếm gặp gây viêm phúc mạc toàn thể.
VTV.vn - Bé G.L. (7 tuổi, trú tại Yên Bái) phát hiện thiểu sản thận, suy thận mạn giai đoạn cuối từ tháng 7/2023, chỉ nặng 18 kg, kèm theo đó là bệnh lý tăng huyết áp, suy tim.
VTV.vn - Bệnh viêm não Nhật Bản có thể để lại di chứng thần kinh nặng nề nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
VTV.vn - Khối u trong ổ bụng của bệnh nhân quá lớn, chiếm toàn ổ bụng, chèn các tạng. Phẫu thuật là phương pháp duy nhất để có thể giúp bệnh nhân thoát khỏi án tử.
VTV.vn - Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có thông báo về việc đình chỉ lưu hành trên toàn quốc và thu hồi một số sản phẩm Estro Skin Royal vì không đạt tiêu chuẩn chất lượng.
VTV.vn - Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai vừa tiếp nhận một trường hợp bệnh nhi bị dị vật đường tiêu hóa.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Phù Ninh (Phú Thọ) vừa cấp cứu thành công sản phụ (31 tuổi) bị băng huyết do có thai bám tại sẹo mổ đẻ cũ.
VTV.vn - Bệnh viện Đại học Y Dược Shing Mark (Đồng Nai) vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật thận phức tạp cho bệnh nhân nữ 60 tuổi.
VTV.vn - Tại Việt Nam, sốt xuất huyết là nguyên nhân làm cho khoảng 100.000 trường hợp phải nhập viện và gần 100 trưởng hợp tử vong mỗi năm.
VTV.vn - Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan vừa ký ban hành Chỉ thị số 05/CT-BYT về tăng cường chăm sóc sức khỏe trẻ em nhằm giảm tử vong trẻ em dưới 5 tuổi.
VTV.vn - Mùa hè là thời điểm lý tưởng để trẻ đi bơi rèn luyện sức khỏe. Tuy nhiên, bơi lội cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm tai giữa ở trẻ.
VTV.vn - Khám sức khỏe định kỳ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và nâng cao chất lượng cuộc sống của người cao tuổi.