Thiếu máu và những lưu ý về dinh dưỡng

Các tế bào hồng cầu của máu có một nhiệm vụ vô cùng quan trọng: vận chuyển oxy cung cấp cho các mô của cơ thể. Nếu bạn bị thiếu máu thì có nghĩa là bạn không có đủ số lượng hồng cầu hoặc những tế bào này không đủ hemoglobin. Câu hỏi là tại sao?

Theo giáo sư Robert T. Means thuộc Khoa nội, Đại học East Tennessee State (Johnson, Mỹ), thiếu máu cũng giống như bị sốt: đây không phải là một căn bệnh mà chính xác hơn là một triệu chứng của một bệnh nào đó đang diễn ra trong cơ thể bạn. Nhiễm trùng thường gây ra hiện tượng sốt, tuy nhiên, thiếu máu có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau.

Lý do phổ biến nhất là thiếu sắt để cơ thể tổng hợp hemoglobin. Do vậy, nếu bạn bị thiếu máu do nguyên nhân thiếu sắt, bạn sẽ cần làm tăng mức nồng độ khoáng chất thiết yếu này bằng cách sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung sắt hay tăng cường ăn thực phẩm giàu chất sắt.

Hầu hết mọi người đều không biết rằng mình đang bị thiếu máu

Một số người mắc chứng thiếu máu có thể cảm thấy mỏi ở phần cơ xương, hầu hết mọi người đều không nhận ra sự bất ổn nào. Nếu không được điều trị, tình trạng thiếu máu có thể tiến triển nặng hơn khiến bạn ngày càng mệt mỏi, xanh xao do tim phải làm việc gắng sức để bơm máu và cung cấp đủ oxy cho các mô.

Các triệu chứng khác bao gồm hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, tê cứng ở tay hoặc chân, hạ thân nhiệt, da xanh, khó thở. Tim đập nhanh hay loạn nhịp, đau ngực, cảm giác bị kích thích và học tập, làm việc kém hiệu quả. Nếu không được điều trị, thiếu máu có thể dẫn tới suy tim.

Thiếu máu phổ biến hơn ở phụ nữ nhưng nghiêm trọng hơn đối với nam giới

Đối với phụ nữ ở độ tuổi sinh sản, thiếu máu là triệu chứng khá phổ biến và thường là không quá nghiêm trọng. Bạn sẽ dễ bị thiếu máu chỉ đơn giản là do mất máu trong chu kỳ kinh nguyệt hay trong thời gian mang thai, và khắc phục tình trạng này cũng vô cùng đơn giản (sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung sắt hay có thể là thuốc tiêm chứa sắt).

Tuy nhiên, nam giới không mang thai và cũng không có chu kỳ kinh nguyệt, do vậy thiếu máu do thiếu sắt ở nam giới là một dấu hiệu cảnh báo khá nghiêm trọng (có thể là của bệnh ung thư trực tràng).

Những người ăn chay không cần thiết phải lo ngại về chứng thiếu máu

Tin tốt là nếu bạn từ lâu đã không sử dụng các sản phẩm từ động vật hoặc đơn giản là cắt giảm chúng, bạn vẫn sẽ không phải lo lắng về chứng thiếu máu.

Các loại thịt đỏ, thịt gia cầm, cá, trứng và các sản phẩm từ sữa là những thực phẩm giàu sắt bậc nhất. Thế nhưng, bạn vẫn có thể cung cấp sắt cho cơ thể từ những loại thực vật như đậu lăng, đậu phụ, các loại rau lá xanh, các loại bánh mì và ngũ cốc tăng cường sắt, và các loại trái cây sấy khô như nho khô, mơ khô. Để có thể hấp thu sắt tốt nhất, hãy tăng cường ăn những thực phẩm giàu vitamin C như dâu, súp lơ xanh và nước cam.

Thói quen tiêu thụ cà phê có thể khiến bạn dễ bị thiếu máu

Nếu bạn thuộc nhóm nghiện cà phê thì hãy lưu lý: Bạn không cần thiết phải từ bỏ hoàn toàn sở thích uống trà hoặc cà phê của mình nhưng không nên uống giữa các bữa ăn bởi chất caffeine trong trà và cà phê có thể cản trở sự hấp thu sắt từ thức ăn.

Do vậy, nếu bạn cần phải sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung sắt thì hãy nhớ nên uống vào thời điểm ít nhất trước 1 giờ hoặc 2 giờ sau khi tiêu thụ đồ uống chứa caffeine.

Bạn không nên tự ý điều trị

Bạn đang nhận thấy những dấu hiệu bất thường của cơ thể và cố gắng tìm trên Internet để biết được điều gì đang xảy ra. Khi biết được mình bị thiếu máu, bạn sẽ tự ra hiệu thuốc và mua các loại thực phẩm chức năng bổ sung? Tuy nhiên hãy cẩn thận.

Bổ sung quá nhiều sắt khi không thực sự cần thiết có thể dẫn đến những tác dụng không mong muốn như khó tiêu và táo bón. Hơn nữa, thừa sắt còn dễ gây một căn bệnh gọi là hemachromatosis (một rối loạn gây ra do cơ thể hấp thụ quá nhiều chất sắt từ chế độ ăn uống. Lượng sắt dư thừa được lưu trữ trong các mô và các cơ quan của cơ thể, đặc biệt là da, tim, gan, tuyến tụy, và khớp xương). Bệnh này có thể dẫn đến viêm khớp, tiểu đường, bệnh gan và rất nhiều các bệnh khác. Nếu bạn nghi ngờ rằng mình đang bị thiếu sắt, tốt nhất là nên tới bệnh viện xét nghiệm máu và được bác sĩ điều trị.

Những người mắc chứng thiếu máu dễ thèm ăn một số thứ kỳ lạ

Không phải là sô cô la hay khoai tây chiên. Mặc dù không biết rõ nguyên nhân nhưng những người bị thiếu máu do thiếu sắt có thể dễ bị nghiện một số thứ khá kỳ lạ mà các bác sĩ gọi là hội chứng pica. Thứ mà nhiều người nghiện nhất đó là nước đá.

Theo bác sĩ Means, nhiều phụ nữ có thể biết được khi nào họ bị thiếu máu đơn giản chỉ bởi đó là lúc họ cực kỳ thèm nhai đá. Tuy nhiên có nhiều thứ còn kỳ quặc hơn: nhiều phụ nữ lại rất có hứng thú với tàn thuốc lá trong khi một số khác lại thích gặm bìa các tông. May mắn là chứng nghiện kỳ lạ này sẽ biến mất ngay lập tức khi nồng độ sắt trong cơ thể được khôi phục trở lại.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!