Theo bác sĩ Hồ Giang Nam - Khoa Phụ Bệnh viện Sản nhi Nghệ An: khi tìm hiểu vấn đề tắc tia sữa trước hết cần hiểu rõ cấu tạo của cơ quan sản xuất sữa.
Bầu vú (cơ quan sản xuất sữa) bao gồm các mô liên kết, trong đó có mô mỡ tạo hình dạng của bầu vú. Do đó, hình dạng và kích thước của bầu vú không quyết định khả năng tiết sữa của người phụ nữ. Hay nói cách khác, bất cứ hình dạng kích thước bầu vú như thế nào cũng đủ điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ.
Ngay trong thai kỳ, khoảng từ tuần thai 16 đến 20, cấu trúc sản xuất (nang sữa) đã hoàn thiện để sản xuất những giọt sữa non đầu tiên nên ngay khi em bé chào đời, sữa đã có sẵn trong bầu ngực và chỉ cần em bé ngậm bú đúng sẽ nhận được sữa mẹ. Sữa mẹ sản xuất tại nang sữa được các sợi cơ trơn co thắt tống ra các đường uống dẫn sữa đổ vào xoang sữa và đi ra ngoài núm vú.
Nguyên nhân dẫn đến tắc tia sữa?
Dưới kích thích khi trẻ bú mút vú mẹ, sữa sản xuất từ các nang sữa, theo các ống dẫn về xoang chứa sữa ở quầng vú, chảy ra ngoài. Nếu xảy ra bất thường làm hẹp ống dẫn sữa, mẹ bất đắc dĩ phải đối mặt với chứng tắc tia sữa khó chịu. Tại chỗ tắc, hiện tượng sữa đông kết tạo cục, cản trở dòng chảy của lượng sữa khác, làm căng giãn ống dẫn trước chỗ tắc, gây chèn ép các ống dẫn sữa còn lại khiến tình trạng tắc sữa trầm trọng hơn.
Ngoài nguyên nhân mang tính lý thuyết cơ bản trên, đôi khi tình trạng không mong đợi này lại xảy ra do một nguyên nhân khác như:
- Sau khi sinh, mẹ không biết cách massage đều bầu vú để thông tia sữa.
- Sữa thừa ứ đọng do trẻ không bú hết, lâu ngày gây ôi, tắc và ung nhũ.
- Cảm hàn ảnh hưởng đến sự lưu thông của sữa.
- Tinh thần không thoải mái, buồn bã, căng thẳng cũng ảnh hưởng đến dòng chảy của sữa.
- Chế độ ăn uống không hợp lý, thất thường, gây sưng đau vú, làm trì trệ việc sản xuất sữa.
- Mẹ không vệ sinh bầu vú sạch sau khi cho con bú.
Bác sĩ Nam chia sẻ: Có rất nhiều trường hợp chị em bị tắc tia sữa không biết xử lý đúng, khi vào bệnh viện kiểm tra thì hậu quả dẫn đến áp xe vú phải phẫu thuật.
Áp xe vú diễn biến qua hai giai đoạn, giai đoạn viêm ban đầu và giai đoạn tạo thành ổ áp xe, biểu hiện của hai giai đoạn này ở từng bệnh nhân sẽ rất khác nhau chứ không phải lúc nào cũng bao gồm sốt cao, sưng tấy đỏ vùng viêm. Nhiều sản phụ sau khi có dấu hiện viêm tắc tia sữa lại tự tìm thông tin trên mạng, khi thấy trường hợp của mình không giống mà chỉ là tắc sữa đơn thuần nên vẫn tiếp tục xử trí sai và hậu quả là tổn thương vú nặng nề hơn rất nhiều.
Các bác sĩ khuyến cáo: Khi phát hiện tắc sữa cấp, các bà mẹ cần bình tĩnh xử trí theo các bước sau: chườm ấm (bằng khăn ấm, túi chườm hoặc tắm vòi sen) làm dãn, giảm co thắt cơ trơn nang sữa và ống dẫn sữa, làm lỏng tan sữa vón cục. Sau đó nhẹ nhàng massage dọc từ ổ sữa ứ hướng về quầng thâm, massage xoay tròn vùng ranh giới giữa đau và không đau (nút tắc), massage làm mềm quầng thâm vú (vùng xoang sữa) lau sạch núm vú và cho bé bú, hoặc vắt sữa bằng tay vùng quầng thâm tương đương với vị trí tắc.
Bên cạnh đó, các mẹ cần tích cực cho bé bú vú hướng xuống theo chiều trọng lực là tốt nhất. Trong khi trẻ bú vẫn tiếp tục hút vắt, matxa vùng nút tắc hướng xuống quầng thâm. Khi thấy vùng sữa ứ được giải phóng cần chườm mát vú - đắp khăn hoặc túi chườm mát lên da thấy mát rượi là được.
Đối với những chỗ có dấu hiệu bị tắc, các mẹ không được sợ mà phải cho bé bú hoặc hút lên tục rồi chườm mát là biện pháp điều trị tại nhà đúng đắn nhất để thông tắc sữa và hạn chế tổn thương vú thứ phát như viêm mủ áp xe vú. Nếu sau khi xử trí tại nhà mà bà mẹ thấy sốt nhiều hơn, đau và nổi cục nhiều hơn không đỡ thì nên đi khám cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Phòng tránh hạn chế tắc tia sữa
Để phòng tránh, hạn chế tắc tia sữa ở các sản phụ trong thời gian nuôi con bằng sữa các bà mẹ cần lưu ý:
- Cho bé bú ngay sau sinh, bú liên tục và theo nhu cầu của em bé.
- Thực hành có tư thế và khớp ngậm bú đúng.
- Trước khi cho bé bú hoặc hút sữa nên mát xa vú làm tăng phản xạ xuống sữa làm giảm nguy cơ tắc sữa.
- Không chờ đến khi bầu vú căng mới cho bú, khi bầu vú và quầng thâm căng cứng, cần mát xa làm mềm quầng thâm kỹ mới cho bú hoặc hút sữa.
- Nghỉ ngơi theo bé và đảm bảo giờ giấc cho bé bú hay hút sữa
- Uống nhiều nước, ăn đầy đủ và đa dạng các chất dinh dưỡng, hạn chế ăn chất béo bão hòa...
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Mùa Thu là thời điểm dễ khiến những người bị hen suyễn trở nặng thêm. Do đó cần lưu ý cách chăm sóc sức khỏe kỹ lưỡng hơn.
VTV.vn - Bệnh nhân nữ, 44 tuổi, vào viện trong tình trạng mệt mỏi, khó thở sau khi tiêm thuốc tê để tiêm filler tại một cơ sở thẩm mỹ chui.
VTV.vn - Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có công văn gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tăng cường công tác quản lý mỹ phẩm.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi Trung ương vừa ghép thận thành công cho bệnh nhi 8 tuổi, suy thận mạn giai đoạn cuối trên nền bệnh Von Willebrand gây rối loạn đông máu, kèm theo suy tim.
VTV.vn - Với sứ mệnh nâng cao tầm vóc trẻ em Việt và công thức dinh dưỡng tiên tiến, sữa non HIUP đang dần trở thành sự lựa chọn hàng đầu của nhiều bậc phụ huynh.
VTV.vn - Bệnh nhân nữ 38 tuổi, vừa được Bệnh viện Hữu nghị Lạc Việt phẫu thuật bóc tách thành công khối u xơ tử cung xoắn kích thước 11x12cm cùng hơn 10 khối u xơ nhỏ khác.
VTV.vn - Việc người dân lạm dụng và tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt, không có chỉ định của thầy thuốc khiến cho mắt có thể bị glôcôm do tra corticoid kéo dài.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Thành (Đồng Nai) vừa kịp thời cứu sống mẹ con sản phụ bị sản giật nặng.
VTV.vn - Bệnh viện chuyên khoa Sản Nhi Sóc Trăng vừa xử trí thành công trường hợp bé trai mắc dị vật gây thủng vách ngăn mũi được chuyển từ Trung tâm Y tế huyện Châu Thành.
VTV.vn - Trong 10 ngày trở lại đây, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn đã tiếp nhận 13 ca, trong đó 3 ca bị rắn lục cắn, 10 ca là do các loại rắn khác.
VTV.vn - Liên quan đến ca tử vong sau khi cắt bao quy đầu ngày 16/9, Trung tâm Y tế huyện Thanh Ba (Phú Thọ) đã có thông tin báo chí về quá trình tiếp nhận, điều trị cho bệnh nhân.
VTV.vn - Đồng Nai vừa được nhận 113.000 liều vaccine sởi - rubella, đây là nguồn vaccine do Tổ chức Y tế thế giới hỗ trợ.
VTV.vn - Ngày 19/9, thông tin từ Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết, tính đến hết ngày 17/9, chiến dịch tiêm vaccine sởi - rubella của TP Hồ Chí Minh đã đạt tổng số 76.993 mũi.
VTV.vn - Ngày 19/9, Bộ Y tế phát đi công điện số 1757/CĐ- BYT về việc chủ động triển khai công tác y tế ứng phó bão số 4.
VTV.vn - Quầng thâm mắt khiến bạn trông mệt mỏi và già hơn vài tuổi. Sau đây là cách các chuyên gia gợi ý để khắc phục tình trạng này.