Theo Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng thuốc dân tộc, cây trinh nữ hoàng cung còn có tên gọi khác là náng lá rộng, tỏi lơi lá rộng, tây nam văn châu lan, tỏi Thái Lan, vạn châu lan hay thập bát học sỹ. Trinh nữ hoàng cung thuộc dạng cây cỏ, thân hành như củ hành tây to, đường kính từ 10 tới 15cm, bẹ lá úp nhau thành một thân giả dài khoảng 10 đến 15cm, có nhiều lá mỏng kéo dài, hai bên mép lá lượn sóng. Từ thân hành của cây mọc rất nhiều củ con có thẻ tách ra để trồng riêng dễ dàng.
Bộ phận dùng làm thuốc của cây trinh nữ hoàng cung bao gồm lá cây, thân hành và củ. Trong y học cổ truyền, trinh nữ hoàng cung có vị đắng, chát, tác dụng gây sung huyết da, tăng huyết áp tạm thời, là thuốc kháng sinh mạnh, giúp ức chế khối u, ức chế phát triển của tế bào ung thư.
Trinh nữ hoàng cung được dùng trong phạm vi dân gian để chữa ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư tuyến tiền liệt. Phương thức tiến hành là lá trinh nữ hoàng cung thái nhỏ, sao vàng rồi sắc uống với liều từ 3 đến 5 lá mỗi ngày. Cũng có người dùng để điều trị ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư gan và chữa đau dạ dày.
Ở các tỉnh phía Nam, trinh nữ hoàng cung được dùng phổ biến để chữa các bệnh về đường tiết niệu. Lá và thân hành của trinh nữ hoàng cung giã nát, hơ nóng dùng bên ngoài để xoa bóp làm sung huyết da, chữa tê thấp, đau nhức.
Trong y học nước ngoài, tại nước láng giềng Campuchia, nhân dân dùng cây trinh nữ hoàng cung để điều trị bệnh phụ khoa. Ở Ấn Độ, nhân dân dùng thân hành của cây xào nóng, giã đắp để trị thấp khớp và cũng dùng đắp để trị mụn nhọt, áp xe. Dịch ép lá dung làm thuốc nhỏ tai có công dụng chữa đau tai.
Theo một số chuyên gia y học cổ truyền, có một lưu ý khi dùng trinh nữ hoàng cung để chữa bệnh là hiện nay, nhiều người nhầm lẫn cây trinh nữ hoàng cung với một số cây náng khác, đặc biệt là cây náng hoa trắng. Sử dụng lá của loại cây náng này đun sôi lấy nước uống có thể dẫn tới ngộ độc, nôn ói. Do đó, người dân cần phải phân biệt rõ cây trinh nữ hoàng cung với các cây náng khác có tại Việt Nam để tránh những hậu quả không đáng có.
Cây náng hoa trắng - loại cây rất dễ nhầm lẫn với trinh nữ hoàng cung (Hình minh họa: vuongbao.vn)
Một số bài thuốc có trinh nữ hoàng cung trong y học dân gian:
- Chữa đau khớp, chấn thương tụ máu (3 bài thuốc):
+ Lá trinh nữ hoàng cung lượng vừa đủ, xào nóng, băng đắp nơi đau.
+ Củ trinh nữ hoàng cung 20g, dây đau xương 20g, huyết giác 20g, lá cối xay 20g, cam thảo dây 6g. Sắc uống, ngày một thang.
+ Củ trinh nữ hoàng cung nướng cho nóng, đập dập, băng đắp nơi sưng đau (kinh nghiệm Ấn độ).
- Chữa ho, viêm phế quản (2 bài thuốc):
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, tang bạch bì 20g, xạ can 10g cùng cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, lá bồng bồng 12g, lá táo chua 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
- Chữa u xơ tuyến tiền liệt (tiểu không thông, tiểu đêm, tiểu buốt, tiểu dắt ở người cao tuổi) (3 bài thuốc):
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, hạt mã đề (xa tiền tử) 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, huyết giác 20g, rễ cỏ xước 12g, dây ruột gà (ba kích sao muối) 10g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
- Chữa u xơ tử cung (đau bụng dưới, có thể rong kinh, rong huyết, ra máu âm đạo…) (4 bài thuốc):
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, hạ khô thảo 20g, rễ cỏ xước 12g, hoàng cầm 8g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, huyết giác 20g, ích mẫu 12g, ngải cứu tươi 20g, lá sen tươi 20g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, lá trắc bách sao đen 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang.
- Chữa mụn nhọt (3 bài thuốc):
+ Lá hoặc củ trinh nữ hoàng cung, lượng vừa đủ, giã nát (hoặc nướng chín) đắp lên mụn nhọt khi còn nóng.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, bèo cái từ 20 đến 30g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, kim ngân hoa 20g cùng cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
- Chữa dị ứng, mẩn ngứa: Lá trinh nữ hoàng cung 20g, kim ngân hoa 20g, ké đầu ngựa 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP Hồ Chí Minh) vừa cứu sống một trẻ viêm cơ tim tối cấp, sốc tim rối loạn nhịp tim nhờ kỹ thuật oxy hóa máu qua màng ngoài cơ thể (ECMO)
VTV.vn - Các bác sĩ Trung tâm Y tế huyện Thanh Ba (Phú Thọ) vừa kịp thời xử trí cho một trường hợp trẻ sơ sinh bị hạ đường huyết.
VTV.vn - Bệnh nhân 57 tuổi, đi xe máy tự ngã, nhập viện trong tình trạng sưng nề, bầm tím mắt trái, vết thương phức tạp vùng môi trên...
VTV.vn - Bệnh nhân 28 tuổi, bị biến chứng nghiêm trọng do tự chữa trị bỏng không đúng cách bằng cao sim - một loại cao tự chế thường được sử dụng trong dân gian.
VTV.vn - Sau một ngày làm việc ở nghĩa trang trở về, ông N.T.T., (60 tuổi, Tuyên Quang - làm nghề quản trang) thấy trên ngực xuất hiện một nốt đỏ như một nốt mụn thông thường.
VTV.vn - Bệnh viện E vừa tiếp nhận và điều trị cho một trường hợp nam thanh niên (24 tuổi, Hà Nội) bị gãy xương cánh tay phải do tham gia trò chơi vật tay với bạn.
VTV.vn - Trong 2 ngày liên tiếp, Bệnh viện Mắt Hà Tĩnh tiếp nhận 2 trường hợp bị đèn sân khấu trong đám cưới chiếu vào và mắt mờ đột ngột.
VTV.vn - Mới đây, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á TP Hồ Chí Minh tiếp nhận liên tiếp 2 trường hợp đột quỵ khi thức giấc trong cùng một buổi sáng.
VTV.vn - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa tiếp nhận và cứu sống thành công một trường hợp bệnh nhân 76 tuổi, vỡ phình động mạch chủ bụng.
VTV.vn - Ovisure Gold – giải pháp dinh dưỡng lý tưởng cho người xương khớp: giảm đau nhức, cải thiện thoái hóa, cung cấp dưỡng chất nâng cao sức khỏe bền vững.
VTV.vn - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Hồ Chí Minh vừa có cập nhật về tình hình dịch bệnh sốt xuất huyết, tay chân miệng và sởi tính đến tuần 2/2025.
VTV.vn - Chiều ngày 15/1, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng đã tiếp nhận trường hợp bệnh nhân nữ, 67 tuổi, trong tình trạng hôn mê sâu.
VTV.vn - TS. BS Nguyễn Thu Hương là bác sĩ hàng đầu trong ngành nhãn khoa, và được mệnh danh là "Bàn tay vàng" trong lĩnh vực phẫu thuật khúc xạ, thể thủy tinh, dịch kính.
VTV.vn - Hội chứng bong vảy da do tụ cầu, trước đây là gọi là bệnh Ritter, một bệnh lý nhiễm trùng da cấp tính gây nên bởi độc tố của vi khuẩn tụ cầu vàng.
VTV.vn - Tìm đến thẩm mỹ để làm đẹp vòng 1 sau khi sinh con, bệnh nhân nữ 19 tuổi đã gặp phải biến chứng vì tiêm chất làm đầy.