Làm thế nào để biết phương pháp điều trị HIV có hiệu quả?

Theo Viện Y học ứng dụng Việt Nam, những phương pháp điều trị HIV gần đây thường rất có hiệu quả, giúp cho người bệnh có thể sống một cuộc sống lâu dài và khỏe mạnh hơn. Tuy nhiên, đôi khi phương pháp điều trị của bạn có thể bắt đầu giảm hiệu quả, khiến tải lượng virus trong máu của bạn lại tăng lên và gây ra một số triệu chứng. Do vậy, việc biết được các dấu hiệu của việc điều trị không hiệu quả và những cách dự phòng tình trạng này là vô cùng quan trọng.

Thường xuyên xét nghiệm máu để kiểm tra hiệu quả của phương pháp điều trị HIV

Xét nghiệm máu cho biết tải lượng virus có trong máu của bạn là cách tốt nhất để biết được liệu phương pháp điều trị HIV của bạn có hiệu quả hay không. Phương pháp điều trị được cho là có hiệu quả nếu có khả năng kiểm soát được bệnh HIV đến mức lượng virus gần như không thể phát hiện được trong máu. Tất nhiên, virus vẫn sẽ có mặt trong máu, nhưng tải lượng virus sẽ đủ thấp và HIV được coi là đã được kiểm soát.

Khi một phương pháp điều trị HIV thất bại, virus sẽ bắt đầu nhân lên và thay đổi, từ đó sẽ dẫn đến tình trạng bệnh phát triển nặng hơn, và thậm chí là chuyển sang AIDS.

Vì lý do này, thường xuyên xét nghiệm máu là điều vô cùng quan trọng. Các triệu chứng cho thấy phương pháp điều trị HIV thất bại sẽ chỉ xuất hiện sau khi phương pháp điều trị đã thất bại được một vài tháng. Tuy vậy, bác sĩ cũng có thể sẽ phát hiện được việc điều trị thất bại sớm hơn bằng việc xét nghiệm máu để kiểm soát tải lượng virus và lượng tế bào CD4. Đây là 2 chỉ số quan trọng chứng minh rằng liệu thuốc bạn đang dùng có phát huy tác dụng hay không.

Tải lượng virus là chỉ số tốt nhất để đánh giá hiệu quả của một phương pháp điều trị. Tăng tải lượng virus là dấu hiệu đầu tiên cho thấy có thể phương pháp điều trị HIV đã thất bại. Tải lượng virus trong máu càng cao, thì virus sẽ càng hoạt động mạnh trong cơ thể.

Tế bào CD4 là tế bào trong cơ thể giúp chống lại tình trạng nhiễm trùng. HIV sẽ phá hủy những tế bào này khi virus tấn công vào hệ miễn dịch. Mục tiêu điều trị kháng virus trong điều trị HIV là cách để giữ cho hệ miễn dịch của bạn luôn khỏe mạnh. Lượng tế bào CD4 thấp có thể là dấu hiệu cảnh báo bác sĩ rằng phương pháp điều trị HIV của bạn không hiệu quả.

Lý do khiến điều trị HIV thất bại

Có rất nhiều lý do khiến phương pháp điều trị HIV thất bại. Bỏ uống thuốc hoặc không tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ cũng có thể là nguyên nhân, do vậy, hãy đảm bảo rằng bạn thực sự tuân thủ kế hoạch điều trị đã được đưa ra.

Tuy nhiên, một số nguyên nhân khiến phương pháp điều trị HIV thất bại có thể sẽ nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Thuốc điều trị HIV có thể sẽ tương tác với các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng khác, làm giảm hiệu quả của thuốc. Các phản ứng phụ không kiểm soát được của thuốc điều trị HIV cũng có thể gây cản trở quá trình điều trị. Ví dụ, nếu cơ thể người bệnh không thể hấp thu thuốc điều trị HIV đúng cách thì người bệnh có thể sẽ không uống đủ liều thuốc.

Kháng thuốc HIV

Cũng có thể typ virus HIV của bạn đã phát triển và kháng lại một hoặc nhiều loại thuốc HIV mà bạn đã sử dụng. Tình trạng này được gọi là kháng thuốc, và sẽ xảy ra khi virus đã biến đổi trong cơ thể. Dạng virus mới sẽ không đáp ứng với thuốc điều trị nữa. Tuy nhiên, hiện có rất nhiều lựa chọn điều trị kháng virus HIV. Do vậy, nếu tình trạng kháng thuốc xảy ra, bác sĩ có thể sẽ đưa ra một phương pháp điều trị sử dụng các loại thuốc khác.

Các cách để dự phòng tình trạng điều trị HIV thất bại

Bạn có thể tránh được tình trạng kháng thuốc điều trị HIV bằng việc thực hiện các biện pháp dự phòng như:

Uống thuốc hàng ngày: Việc làm này sẽ giúp ngăn chặn sự nhân lên của virus HIV. Bạn có thể đặt đồng hồ báo thức hoặc đặt nhắc nhở trên điện thoại hay bất cứ thiết bị gì để đảm bảo rằng bạn uống thuốc đúng giờ. Thường xuyên mua thuốc để đảm bảo rằng bạn không hết thuốc.

Uống thuốc đúng như chỉ dẫn: Một số loại thuốc điều trị HIV cần phải được uống chung với một số loại thực phẩm để đảm bảo rằng thuốc được hấp thu đúng cách vào cơ thể. Do vậy, hãy chắc chắn rằng bạn biết cách uống loại thuốc mà mình đang sử dụng.

Trao đổi với bác sỹ về các phản ứng phụ hoặc các khó khăn mà bạn gặp phải trong quá trình dùng thuốc: Đây là việc làm rất quan trọng nếu bất cứ một phản ứng phụ nào khiến bạn cảm thấy khó khăn trong việc dùng thuốc đúng chỉ định, ví dụ như buồn nôn, tiêu chảy, trầm cảm hoặc mất cảm giác ngon miệng. Những phản ứng phụ này thường có thể kiểm soát được, và nếu không kiểm soát được, bác sĩ có thể sẽ đổi cách phối hợp thuốc của bạn.

Yêu cầu bác sỹ kiểm tra tình trạng kháng thuốc HIV: Loại xét nghiệm này sẽ kiểm tra những biến đổi cụ thể của typ virus HIV của bạn và thường sẽ được tiến hành khi bạn mới được chẩn đoán nhiễm HIV. Việc này sẽ giúp bác sĩ xác định được loại thuốc nào sẽ hiệu quả nhất đối với bạn. Xét nghiệm tình trạng kháng thuốc nên được tiến hành lại sau mỗi lần tải lượng virus HIV của bạn tăng lên để đảm bảo rằng không có sự biến đổi nào mới của virus xuất hiện.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!