Cứu sống trẻ sơ sinh non tháng mắc bệnh tim bẩm sinh phức tạp

Bé Q.V (trú tại Từ Sơn, Bắc Ninh) là con thứ 2 trong gia đình, khi mang thai 26 tuần, mẹ bé bị rong huyết, đi khám và được các bác sĩ ở Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Bắc Ninh chẩn đoán thai nhi mắc bệnh lý tim mạch phức tạp.

Mẹ bé chia sẻ: "Tuy rất buồn và sợ hãi nhưng nghĩ đến con đã thành hình và việc 2 lần sảy thai trước đó, đây là lần thứ 4 mang thai, có lẽ cũng là cuối cùng, nên gia đình đã quyết định giữ bé lại dù có khó khăn đến nhường nào".

Theo TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Nga, Phó trưởng khoa phụ trách Khoa Chăm sóc và điều trị đặc biệt 1, Trung tâm sơ sinh, Bệnh viện Nhi Trung ương: Ngày 29/7, bé Q.V chào đời ở tuần thai thứ 29, nặng 1,5kg. Sau khi sinh, bé không khóc, tím tái toàn thân, nhịp tim rời rạc. Bé V. đã được các bác sĩ tại Bệnh viện Sản nhi Bắc Ninh cấp cứu ngừng tuần hoàn tại phòng sinh, thở máy, siêu âm tim nghi ngờ mắc bệnh lý tim bẩm sinh phức tạp.

5 giờ sau sinh, bé được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng nặng, SpO2: 85%, mạch 160 lần/phút, được hỗ trợ thở máy. Sau khi siêu âm tim, bé được chẩn đoán mắc bệnh tim bẩm sinh: Chuyển gốc động mạch, thông liên thất, còn ống động mạch.

Các bác sĩ tại Trung tâm Sơ sinh đã nhanh chóng hội chẩn với Trung tâm Tim mạch, nhận định bé hiện đang trong tình trạng nhiễm trùng và toàn trạng nặng do đẻ non, chưa phải thời điểm tốt nhất để phẫu thuật, do đó, cần tiếp tục được hồi sức tích cực, thở máy cao tần, truyền máu, dùng các loại thuốc vận mạch, điều trị kháng sinh và nuôi dưỡng để đảm bảo tình trạng tuần hoàn và hô hấp cho trẻ.

Kiểm tra sức khỏe của cháu bé. Ảnh: BVCC

TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Nga cho biết: "Giai đoạn hồi sức trước phẫu thuật là giai đoạn đầy khó khăn, cam go của bé, gia đình và cả đội ngũ y bác sĩ của Trung tâm Sơ sinh. Đây là trường hợp trẻ quá nhẹ cân và sinh non tháng, lại trong tình trạng nhiễm trùng rất nặng, chỉ bất cứ sơ sẩy nào dù là nhỏ nhất cũng có thể khiến cho tình trạng của trẻ xấu đi nhanh chóng".

Sau 2 tuần điều trị tích cực, khi được 15 ngày tuổi, tình trạng phổi được cải thiện và bé được chuyển thở máy không xâm nhập. Ngày 18/9, khi bé được 21 ngày tuổi, sau khi hội chẩn và cân nhắc tất cả các yếu tố nguy cơ, bé đã được các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch quyết định tiến hành phẫu thuật do tình trạng tim mạch của bé không thể đợi lâu hơn được nữa, mặc dù cân nặng của bé vẫn chỉ là 1,5 kg.

Trước ca mổ tim hở nhẹ cân nhất tại Bệnh viện Nhi Trung ương, TS.BS Nguyễn Lý Thịnh Trường, Giám đốc Trung tâm Tim mạch là người trực tiếp theo dõi và đặt ra chỉ định phẫu thuật cho biết: Cân nặng của bé rất thấp, đòi hỏi kỹ năng phẫu thuật vi phẫu rất cao, nhất là trong quá trình can thiệp trên động mạch vành của bé và rất nhiều nguy cơ rối loạn trong cả quá trình phẫu thuật. Ngoài ra, với một bé đẻ non và cân nặng thấp thì công tác gây mê và hồi sức trong phòng mổ cũng đặc biệt khó khăn.

Bên cạnh đó, việc đặt các đường theo dõi xâm nhập và đặc biệt là khi chạy máy tim phổi nhân tạo cho em bé chỉ nặng 1,5 kg là thách thức chưa từng có với ê-kíp phẫu thuật cũng như gây mê và chạy máy tim phổi nhân tạo. Do các mạch máu của bé có kích thước rất nhỏ, đòi hỏi các y bác sĩ phải vận dụng toàn bộ kỹ năng và kinh nghiệm thì mới có thể đảm bảo an toàn.

Rất may mắn, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chu đáo của cả ê-kíp, quá trình phẫu thuật của bé đã diễn ra thuận lợi, không có bất cứ trục trặc nào xảy ra. Bé được chuyển đến Khoa Điều trị tích cực ngoại tim mạch - Trung tâm Tim mạch sau gần 5 giờ liên tục trong phòng mổ.

Với sự nỗ lực của các bác sĩ Khoa Điều trị tích cực Ngoại tim mạch, 6 ngày sau phẫu thuật, bé đã cai được máy thở. Sau 17 ngày chăm sóc và điều trị tại khoa, bé được đánh giá tình trạng tim mạch ổn định, tự thở tốt và ăn sữa tiêu nên đã được chuyển lại Trung tâm Sơ sinh để tiếp tục theo dõi và chăm sóc tình trạng sơ sinh non yếu.

Hơn một tháng sau phẫu thuật, ngày 29/9, bé được phát hiện tình trạng tràn dịch màng tim, các bác sĩ đã nhanh chóng hội chẩn, tiếp tục điều trị nội khoa. Ngày 8/10, bé đã được tiến hành phẫu thuật lần 2 bằng phương pháp mổ nội soi để giải phóng dịch màng tim. Sau phẫu thuật mở cửa sổ màng tim, tình trạng của bé hoàn toàn ổn định.

Hiện tại, sau gần 3 tháng "chiến đấu" để giành giật lại sự sống cùng sự chăm sóc tích cực của các y bác sĩ, bé đã tăng cân, tự thở và bú mẹ hoàn toàn, không còn tình trạng nhiễm trùng, siêu âm tim cho thấy các đại động mạch chuyển về vị trí bình thường. Dự kiến, bé sẽ được ra viện trong một vài ngày tới.

Theo TS.BS Nguyễn Lý Thịnh Trường, chuyển gốc động mạch là một khuyết tật nghiêm trọng của quả tim, xuất hiện ngay từ khi mới sinh ra. Chuyển gốc động mạch lớn làm thay đổi đường máu lưu thông khắp cơ thể, gây ra tình trạng thiếu oxy trong máu đi từ tim đến các phần còn lại của cơ thể và trẻ sẽ đối mặt với những biến chứng nghiêm trọng hoặc tử vong nếu không được điều trị.

Bệnh lý chuyển gốc động mạch thường được phát hiện trước khi sinh hoặc trong những giờ đầu tiên đến vài tuần sau khi sinh ra. Nếu không kịp thời phẫu thuật trước khi trẻ được 1 tháng tuổi sẽ gây ra nhiều biến chứng nặng, trẻ đối diện với nguy cơ tử vong cao.

Trong hơn 11 năm qua, Bệnh viện nhi Trung ương đã phẫu thuật và điều trị thành công cho hơn 600 trường hợp bệnh nhi mắc bệnh lý bẩm sinh chuyển gốc động mạch nhưng đây là trường hợp bệnh nhi nhẹ cân nhất (1,5 kg) được thực hiện tại bệnh viện.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!