Cường cận giáp thứ phát ở bệnh nhân thận nhân tạo chu kỳ

Trong nhóm bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối cần lọc máu chu kỳ thì vấn đề rối loạn calci, phospho máu (bệnh cường cận giáp thứ phát) rất thường gặp và là một trong những yếu tố gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống trên nhóm bệnh nhân này.

Cường cận giáp thứ phát là bệnh lý xuất hiện từ giai đoạn sớm của quá trình suy thận, ba nguyên nhân chính dẫn đến cường cận giáp thứ phát ở bệnh nhân suy thận mạn là hạ calci máu, giảm vitamin D trong máu và ứ trệ phosphate máu. 

Trong tiến trình suy thận, nồng độ Calci huyết thanh sẽ giảm dần, khi nồng độ calci giảm sẽ dẫn đến giảm tác dụng ức chế lên tế bào chính tuyến cận giáp, do đó tuyến cận giáp sẽ tăng tổng hợp hormon PTH. Bên cạnh đó, tăng phosphate máu có tác dụng kích thích trực tiếp tuyến cận giáp tăng tổng hợp PTH, và gián tiếp thông qua ức chế men 1-α-hydroxylase ở thận, dẫn đến giảm tổng hợp calcitriol. Do đó, giảm calci máu và tăng tiết PTH, hậu quả cuối cùng là tăng sản tuyến cận giáp.

Ở giai đoạn sớm, các triệu chứng thường rất nghèo nàn, giai đoạn muộn có thể gặp một số dấu hiệu như sau: ngứa da, đau xương, yếu cơ gốc chi, rạn xương, gãy xương, biến dạng lồng ngực, gù vẹo cột sống… . Ngoài ra còn có các biểu hiện do lắng đọng calci ngoài xương như lắng đọng calci ở các cấu trúc tim mạch, đặc biệt là các van tim, vôi hóa mạch máu, lắng đọng calci dưới da… Những triệu chứng này gây rất nhiều ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối.

Bệnh nhân khi được chẩn đoán bệnh cường cận giáp thứ phát cần được điều trị để giảm các triệu chứng và hạn chế biến chứng.

Thực hiện chế độ ăn nghèo phospho sớm ngay từ giai đoạn đầu của suy thận mạn tính, bổ sung calci nhằm dự phòng hạ calci máu, sử dụng thuốc gắp phospho (như calcium carbonate, renagel, fosrenol…), điều chỉnh calci trong dịch lọc của bệnh nhân thận nhân tạo… . Trong đó, việc ăn hạn chế phospho rất quan trọng và người bệnh có thể tự kiểm soát tại nhà. Lượng phospho bổ sung trong ngày giới hạn trong khoảng 800-1.000mg, phospho có nhiều trong các thực phẩm như sữa, sữa chua, phomai, đậu đỗ, hạt dẻ, bánh mì, ngũ cốc, nội tạng động vật, hải sản, đồ uống nhẹ (đặc biệt là coca cola)…

Bệnh nhân thận nhân tạo chu kỳ cần được quan tâm một cách đúng đắn về việc phát hiện và điều trị sớm bệnh lý cường cận giáp thứ phát thông qua việc đánh giá cân bằng Calci- phospho 1 lần/tháng, để kiểm soát tốt bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!