Đây là lần đầu tiên ở Việt Nam, nước ngọt có gas không cồn - một sản phẩm phổ thông bị đưa vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và trở thành một trong những tâm điểm gây tranh luận gay gắt ở nhiều hội thảo góp ý vào dự thảo sửa đổi bổ sung Luật
Thuế tiêu thụ đặc biệt. Lý giải cho việc này, Bộ Tài chính cho rằng, nước ngọt có gas không cồn được cảnh báo có ảnh hưởng tới sức khỏe người dùng.
Ông Ngô Hữu Lợi, Vụ trưởng Vụ chính sách thuế, Bộ Tài chính cho biết: “Qua nghiên cứu của Trung tâm khoa học y tế Đại học Texas và một số nghiên cứu đăng trên tạp chí lâm sàng của Mỹ đều cho rằng, nước ngọt có gas, trong đó có chứa một số chất từ các sản phẩm công nghiệp (tất nhiên được pha chế theo tỷ lệ cho phép), với người uống bình thường thì không có vấn đề gì, với một số người sử dụng quá nhiều sẽ dễ dẫn tới một số tác hại cho sức khỏe như bệnh béo phì, tiểu đường hoặc bệnh gút”.
Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học trên thế giới và một thông báo kết luận của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Bộ Y tế cũng có những quan điểm không đồng thuận với viện dẫn trên của Bộ Tài chính.
Ông Đỗ Huy Tuấn, Trưởng phòng quản lý tiêu chuẩn và kiểm nghiệm, Cục ATVSTP, Bộ Y tế nhìn nhận: "CO2 là một chất phụ gia thực phẩm và được rất nhiều quốc gia sử dụng, ngay cả Ủy ban tiêu chuẩn hóa thực phẩm quốc tế Codex cũng cho phép sử dụng trong thực phẩm. Cũng chưa thể khẳng định nước ngọt có gas không cồn là nguyên nhân gây ra các bệnh như vậy, tuy nhiên nó có thể trở thành một yếu tố nguy cơ, trong tương lai chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu đến các yếu tố nguy cơ này".
‘ Nước ngọt có gas không cồn sẽ bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt. Ảnh: Diễn đàn doanh nghiệp.
Tính đến cuối năm 2013, ngành Thực phẩm và Đồ uống chiếm tỷ lệ 15% tổng sản phẩm quốc dân và là ngành quan trọng trong chuỗi cung ứng đầu ra của nông nghiệp, lĩnh vực có rất nhiều lợi thế cạnh tranh, đây cũng là ngành công nghiệp có sức hấp dẫn lớn đối với các nhà đầu tư. Theo dự thảo luật thuế tiêu thụ đặc biệt, việc áp thuế đối với các sản phẩm nước ngọt có gas không cồn nhập khẩu và sản xuất tại Việt Nam tăng thu ngân sách, cụ thể đến năm 2016 số thu ngân sách sẽ tăng thêm 1.500 tỷ đồng và vào năm 2018 sẽ là 1.900 tỷ đồng.
Theo ông Trần Kim Chung, Viện phó Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương: “Nếu đánh thuế ở giá bán hàng thì thu ngân sách sẽ đạt 3,15 triệu USD tính tương đương, nhưng chi phí giảm sản xuất là 55 triệu USD cho toàn ngành sản xuất đồ uống có gas không đường và GDP của cả nước sẽ giảm tương ứng là 17 triệu USD”.
Các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, việc áp thuế này sẽ có tác động lên thị trường và ảnh hưởng tới ngành công nghiệp sản xuất nước ngọt có gas trong nước. Việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này còn ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng.
Ông Vũ Đình Ánh, Chuyên gia kinh tế phân tích: “Thuế tiêu thụ đặc biệt về nguyên tắc là loại sắc thuế gián thu, doanh nghiệp sẽ nộp thuế tiêu thụ đặc biệt và trong trường hợp này, ví dụ nước ngọt có gas và người chịu thuế thực sự là người tiêu dùng, do đó về mặt thông thường khi áp thuế tiêu thụ đặc biệt lên một sản phẩm nào đó thì giá đến người tiêu dùng cuối cùng sẽ được tăng thêm”.
Dự thảo sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt hiện đang thu hút sự quan tâm của nhiều phía, đặc biệt trong bối cảnh công tác thu ngân sách của ngành tài chính trong mấy năm gần đây luôn gặp nhiều khó khăn và mức bội chi ngân sách ngày càng cao. Để luật được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế, cần có sự nghiên cứu đầy đủ, toàn diện hơn. Nhiều chuyên gia cho rằng, cần thận trọng trước khi quyết định áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với những sản phẩm phổ thông đang được đông đảo người dân sử dụng một cách đại trà.