Nhiều thách thức cho hàng Việt xuất khẩu vào Hoa Kỳ trong năm 2025

Đối với Việt Nam, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất, nhưng cũng là nơi đặt ra nhiều thách thức nhất. Trong bối cảnh các rào cản thương mại ngày càng gia tăng, doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để không chỉ duy trì mà còn phát triển thị phần tại thị trường khó tính này?

Nhiều thách thức

Phát biểu tại hội thảo "Chính sách mới của Hoa Kỳ: Những tác động đến thương mại và đầu tư" do Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - Việt Nam và Viện Sáng kiến Việt Nam tổ chức ngày 8/1, nhiều chuyên gia cho rằng, một trong những thách thức lớn nhất nằm ở chính sách bảo hộ thương mại của Hoa Kỳ. Các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, gỗ và thép đang đứng trước nguy cơ bị áp dụng mức thuế bổ sung, không chỉ làm tăng giá thành mà còn giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường Hoa Kỳ. Đơn cử như ngành gỗ, vốn phụ thuộc vào thị trường Hoa Kỳ với tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Áp lực về truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe theo Luật Lacey của Hoa Kỳ đã khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa phải đối mặt với nguy cơ bị loại bỏ khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu nếu không thể đáp ứng tiêu chuẩn này.

Theo ông Huỳnh Thế Du, Giảng viên Đại học Indiana (Hoa Kỳ), thành viên Viện Sáng kiến Việt Nam, Hoa Kỳ đang đẩy mạnh chính sách bảo hộ thương mại với mục tiêu giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ sản xuất nội địa. Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu lớn vào Hoa Kỳ, đứng trước nguy cơ cao bị áp dụng các biện pháp thuế quan hoặc điều tra chống bán phá giá. "Hoa Kỳ không ngần ngại sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước" - ông Du nhấn mạnh.

Ông Kevin Morgan, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - Việt Nam, cảnh báo: Dệt may là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi chính sách thương mại của Mỹ

Thêm vào đó, Việt Nam cũng đang chịu áp lực lớn từ những cuộc điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp. Ngành Thủy sản là một minh chứng điển hình, với các sản phẩm như cá tra và cá basa liên tục bị áp thuế chống bán phá giá cao. Điều này không chỉ làm tăng chi phí xuất khẩu mà còn đẩy nhiều doanh nghiệp vào thế khó khi buộc phải cạnh tranh với các nhà sản xuất từ Ecuador và Ấn Độ - những đối thủ đang gia tăng sản lượng và cải thiện chất lượng sản phẩm để giành thị phần tại Hoa Kỳ.

Không chỉ vậy, các tiêu chuẩn khắt khe về lao động, môi trường và an toàn thực phẩm của Hoa Kỳ đang tạo nên những rào cản vô hình nhưng đầy sức nặng. Chẳng hạn, các sản phẩm nông sản và thủy sản của Việt Nam phải đối mặt với những cuộc kiểm tra nghiêm ngặt từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA). Mỗi lô hàng không đạt tiêu chuẩn về dư lượng hóa chất hoặc an toàn vệ sinh đều có nguy cơ bị từ chối, gây tổn thất lớn về tài chính và uy tín cho doanh nghiệp xuất khẩu.

Bên cạnh đó, Hoa Kỳ cũng đang tăng cường áp dụng các biện pháp kiểm soát thâm hụt thương mại, với trọng tâm là các quốc gia xuất siêu lớn như Việt Nam. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách trong việc cân bằng giữa xuất và nhập khẩu. Trong khi đó, các yêu cầu mới về tỷ lệ nội địa hóa đối với hàng hóa nhập khẩu cũng khiến chi phí sản xuất tăng cao, đặc biệt đối với các ngành phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc như ngành thép và điện tử.

Một trong những vấn đề lớn nhất mà các doanh nghiệp Việt Nam đối mặt là yêu cầu về minh bạch nguồn gốc xuất xứ. Theo ông Keith Hwang, Luật sư, chuyên về Tuân thủ Hải quan Hoa Kỳ, việc Hoa Kỳ kiểm soát chặt chẽ hơn các sản phẩm tái xuất từ Trung Quốc đã tạo ra áp lực lớn cho doanh nghiệp Việt Nam. "Các doanh nghiệp không chỉ cần cung cấp chứng nhận xuất xứ mà còn phải có hồ sơ chi tiết về quá trình sản xuất và nguồn gốc nguyên liệu" - ông cho biết​.

Cạnh tranh toàn cầu là một thử thách không thể bỏ qua. Khi Hoa Kỳ đẩy mạnh tái định hình chuỗi cung ứng, Việt Nam có cơ hội nhưng cũng phải đối mặt với áp lực cạnh tranh từ các quốc gia như Mexico, Bangladesh và Ấn Độ. Ông Kevin Morgan, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - Việt Nam, cảnh báo: "Dệt may là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi chính sách thương mại của Mỹ, do đây là lĩnh vực có mức độ cạnh tranh cao với các sản phẩm nội địa Hoa Kỳ". Các biện pháp như thuế chống bán phá giá hoặc tăng thuế nhập khẩu có thể làm giảm đáng kể khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam​.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì?

Minh bạch chuỗi cung ứng không chỉ là yêu cầu từ phía Hoa Kỳ mà còn là chìa khóa để xây dựng lòng tin với đối tác. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào hệ thống truy xuất nguồn gốc, đảm bảo rằng mọi thông tin từ khâu sản xuất đến xuất khẩu đều được lưu trữ và sẵn sàng kiểm tra. "Điều này đặc biệt quan trọng đối với các ngành dễ bị giám sát như đồ gỗ và nông sản" - ông Huỳnh Thế Du nhấn mạnh​​.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ, các doanh nghiệp trong nước nên phối hợp với nhà nhập khẩu, phân phối tại Hoa Kỳ nghiên cứu phương thức thanh toán linh hoạt, hỗ trợ chia sẻ rủi ro, nhất là giai đoạn đầu tiếp cận thị trường. Sử dụng sai mã HTSUS (Harmonized Tariff Schedule of the United States) là một trong những lỗi phổ biến dẫn đến hàng hóa bị giữ lại tại cảng hoặc bị áp thuế không cần thiết. Ông Hwang cho rằng: "Các doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với đối tác logistics và nhà nhập khẩu để đảm bảo tính chính xác trong khai báo hải quan." Việc đào tạo đội ngũ nhân viên hiểu biết sâu sắc về quy định thương mại là điều không thể thiếu​.

Đa dạng hóa thị trường không chỉ giúp giảm rủi ro mà còn mở rộng cơ hội tăng trưởng trong dài hạn. Ảnh minh họa

Phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường như Hoa Kỳ khiến doanh nghiệp dễ bị tổn thương trước những thay đổi chính sách đột ngột. Ông Kevin Morgan khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam nên đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường khác như EU, Nhật Bản, và ASEAN. "Đa dạng hóa thị trường không chỉ giúp giảm rủi ro mà còn mở rộng cơ hội tăng trưởng trong dài hạn" - ông nói.

Sự chuyển đổi số trong chuỗi cung ứng là yếu tố quyết định để doanh nghiệp thích nghi với các thay đổi nhanh chóng từ thương mại quốc tế. Ông Hwang cho biết: "Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động hóa quy trình vận chuyển và khai báo hải quan sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và tăng tính cạnh tranh." Đây là hướng đi mà các doanh nghiệp cần đầu tư nếu muốn phát triển bền vững​.

Làm ăn với Hoa Kỳ trong năm 2025 mang lại không ít thách thức, nhưng cũng là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam đổi mới và vươn tầm quốc tế. Từ việc nâng cao năng lực cạnh tranh, minh bạch chuỗi cung ứng, đến ứng dụng công nghệ, các doanh nghiệp cần hành động mạnh mẽ và bài bản hơn. Việt Nam đang ở một ngã rẽ quan trọng, nơi thách thức và cơ hội song hành. Với những chiến lược đúng đắn, các doanh nghiệp hoàn toàn có thể không chỉ duy trì mà còn phát triển mạnh mẽ tại thị trường Hoa Kỳ, bất chấp những rào cản ngày càng khắt khe.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!