Chủ tịch FED và ECB nhận định về lãi suất
Sau rất nhiều kỳ vọng của thị trường thì năm nay đã chứng kiến "mùa hạ lãi suất", khi các ngân hàng trung ương trên toàn cầu chuyển hướng mục tiêu chính từ kiềm chế lạm phát sang thúc đẩy tăng trưởng. Dù vậy đây cũng không phải là một quyết định dễ dàng, khi lạm phát có xu hướng dai dẳng đã khiến tiến trình lãi suất của nhiều nước không đi đúng với các dự báo vào thời điểm này năm ngoái.
Các động thái hạ lãi suất chỉ thật sự bắt đầu vào nửa sau của năm nay và cũng mang theo những sự thận trọng như thừa nhận của lãnh đạo 2 ngân hàng trung ương hàng đầu thế giới - Mỹ và châu Âu.
Ông Jerome Powell - Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cho biết: "Với tiến trình cắt giảm lãi suất, chúng tôi đã rất kiên nhẫn chờ đợi, trong khi có những ngân hàng trung ương khác đã bắt đầu trước. Sự kiên nhẫn đó đã có kết quả, chúng tôi đã có thể tự tin rằng lạm phát đang dần về mức mục tiêu 2% một cách vững chắc".
"Chúng tôi vẫn tiếp tục đảm bảo sẽ đưa lạm phát về mục tiêu 2%. Các quyết định của chúng tôi sẽ dựa trên dữ liệu kinh tế về triển vọng lạm phát thời gian tới. Chúng tôi không cam kết trước về một lộ trình cụ thể nào", bà Christine Lagarde - Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) nhấn mạnh.
Chủ tịch FED Jerome Powell. (Ảnh: AP)
Nhịp độ lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn
Những sự thận trọng trong bước đi về lãi suất cũng được thể hiện trong thời gian qua và số lần hạ lãi suất của các ngân hàng trung ương thế giới. Chẳng hạn như ECB đã có 4 lần hạ lãi suất trong năm nay với mức giảm tổng cộng 1,35 điểm phần trăm.
Ngược lại, Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) mới chỉ giảm 2 lần, mỗi lần 25 điểm cơ bản. FED đã hạ 1 điểm phần trăm trong 3 lần hạ, nhưng đây cũng là cơ quan gia nhập làn sóng muộn nhất với lần giảm đầu tiên vào tháng 9.
ECB và bài toán lãi suất năm 2024
ECB là một trong những Ngân hàng Trung ương đi đầu và hạ lãi suất tích cực nhất trong năm nay. ECB đã hạ lãi suất trong 4 đợt vào cuối năm nay, trước tiên là vì chống lạm phát đã thành công, có lúc lạm phát xuống sâu hơn cả mức 2% mong đợi. Giảm lãi suất khi lạm phát đã bình ổn là cách thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư.
Lý do quan trọng nữa là hỗ trợ nền kinh tế Eurozone đang tăng trưởng ở mức quá thấp, đặc biệt là kinh tế Đức. Lãi suất thấp giúp cho vốn vay rẻ hơn, cả với doanh nghiệp cần vay đầu tư và hộ gia đình cần vay tiêu dùng. Ngoài ra, tình hình kinh tế thế giới nói chung, bất ổn địa chính trị và suy giảm tăng trưởng tại các vùng khác trên thế giới cũng phần nào tác động vào quyết định của Ngân hàng Trung ương châu Âu.
Trụ sở Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) tại Frankfurt, Đức. (Ảnh: Bloomberg)
Trong năm tới đây, Ngân hàng Trung ương châu Âu sẽ theo quan điểm thận trọng và thực tiễn, duy trì cân bằng giữa hỗ trợ tăng trưởng và kiềm chế lạm phát. Khả năng lớn là lãi suất cơ bản sẽ tiếp tục giảm dần, với bước giảm thấp ít một, cho tới khi xuống mức 1,75%.
Những thách thức chủ yếu là giải quyết hậu quả của một thời kỳ khá dài lãi suất cao, làm xáo trộn thị trường bất động sản, làm cho doanh nghiệp và hộ gia đình đã trót vay nợ trước đó rơi vào cảnh khó đảo nợ, đặc biệt là làm cho nợ chính phủ trong những năm đó phải chịu lãi suất quá cao. Tất nhiên, thách thức còn là phải làm sao kịp thời điều chỉnh ngay nếu có biến động địa chính trị, diễn biến chiến tranh cùng lúc tại nhiều nơi trên thế giới, quan hệ thương mại với Mỹ và Trung Quốc.
Các ngân hàng Trung ương thận trọng với lãi suất năm 2025
ECB được cho là sẽ tiếp tục tiến trình hạ lãi suất trong năm 2025 một cách cân bằng, từng bước và sẵn sàng điều chỉnh theo những biến động. Thận trọng cũng được xem là "từ khóa" chung cho các ngân hàng trung ương với bài toán lãi suất của mình trong năm tới.
Tại Anh, Ngân hàng Trung ương (BOE) đã vừa giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp chính sách tháng 12. Đây là bước đi đã được dự báo trong bối cảnh lạm phát tại Anh tháng 11 nóng trở lại, với mức tăng cao nhất trong 8 tháng. Mới chỉ 2 lần cắt giảm trong năm nay, BOE được kỳ vọng sẽ tiếp tục theo sát diễn biến lạm phát trên mỗi cuộc họp.
Ông George Buckley - Chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Âu, Ngân hàng Nomura cho biết: "Các dữ liệu lạm phát mới, đặc biệt là về giá dịch vụ đã phần nào gây khó khăn cho BOE, cùng với tăng trưởng tiền lương cũng ở mức cao, khiến cơ quan này đánh giá là khó có thể giảm lãi suất nhanh chóng như các ngân hàng trung ương khác".
Trong khi đó, FED đã cắt giảm 25 điểm cơ bản trong cuộc họp tháng 12 cũng là bước đi nằm trong dự báo. Tuy nhiên cơ quan này đã phần nào gây ra "cú sốc" khi phát tín hiệu về khả năng sẽ chỉ có 2 lần hạ lãi suất trong năm tới. Các chuyên gia cho rằng, FED đang muốn phản ứng trước với những thách thức trong năm sau.
Tiến sĩ Nguyễn Minh Tuấn - Tập đoàn RSM tại Mỹ cho biết: "Tín hiệu của Chủ tịch Powell đưa ra trong cuộc họp báo là rõ ràng đó là nền kinh tế Mỹ vẫn vững vàng, vượt trội hơn các dự báo trước đó. Bởi vậy sẽ là phù hợp để cơ quan này giảm tốc độ hạ lãi suất, nhất là khi lạm phát trong trung hạn nhiều khả năng vẫn ở quanh mức 2,5 - 3%".
Căng thẳng địa chính trị hay nguy cơ thuế quan tăng cao trong năm tới, đều được cho là sẽ tác động đến tình hình lạm phát và kinh tế toàn cầu. Bởi vậy, các ngân hàng trung ương đang tìm cách lèo lái con thuyền lãi suất một cách cẩn trọng và linh hoạt trước những rủi ro nói trên.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!