Chiều 5/6, thảo luận tại tổ về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, từ trước đến nay, đóng góp của hệ thống các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại rất lớn. Song, khi thảo luận về dự án Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi cần thẳng thắn đặt ra các vấn đề như tái cơ cấu, xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém.
Theo Chủ tịch Quốc hội, đối với dự án Luật Các tổ chức tín dụng, Nghị quyết Trung ương lần này cũng đã nhấn mạnh phải chấm dứt sở hữu chéo; chấm dứt chứ không phải hạn chế.
Bên cạnh đó, cần phải công khai những chủ sở hữu có vốn sở hữu tại các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, để người dân biết ai là người thực sự chi phối ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng đó.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ
Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, Việt Nam chưa có luật về tập đoàn tài chính, trong khi đó, trên thực tế đã bắt đầu hình thành các mô hình tổ chức tập đoàn tài chính; hoặc công ty mẹ - con, trong đó, công ty mẹ là một tổ chức tín dụng; hoặc một tập đoàn, song trong tập đoàn đó có tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại (là thành viên trong hệ sinh thái của tập đoàn).
"Điều này cần được làm rõ quan hệ giữa doanh nghiệp, tập đoàn với các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại như thế nào; báo cáo tài chính hợp nhất, nghĩa vụ công bố thông tin ra sao", Chủ tịch Quốc hội cho hay.
Đối với nội dung về 2 ngân hàng chính sách được quy định trong dự án luật, Chủ tịch Vương Đình Huệ cho rằng - cần phải thiết kế một chương, quy định cụ thể một số điều có tính nguyên tắc, là cơ sở để giao Chính phủ quy định một số vấn đề chi tiết hơn.
"Mỗi ngân hàng chính sách đều có một Nghị định của Chính phủ. Sau này nếu có điều kiện thì tách ra, tách ra thành Luật về Các ngân hàng chính sách xã hội", ông nói và cho biết, trong Điều 136 dự án Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi có đề cập nội dung về tài chính của các tổ chức tín dụng, nhưng quy định chỉ vài dòng.
"Điều này là không được! Cần quy định cụ thể hơn như doanh thu, chi phí tài chính ra sao, phần nào là doanh thu hợp lý, phần nào không hợp lý, trích lập dự phòng thế nào, tất cả phải tường minh cho xã hội khỏi thắc mắc", Chủ tịch Quốc hội nói.
Cũng theo Chủ tịch Vương Đình Huệ, hiện nay, ngân hàng đã nỗ lực hết sức với nền kinh tế. Vừa rồi, Ngân hàng Nhà nước đã quyết định giảm 3 lần lãi suất điều hành, Phó Thống đốc Ngân hàng cũng nói "còn có thể giảm được nữa".
Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề, lạm phát năm 2022 chỉ tăng 3,15% so với năm 2021 nhưng lãi suất huy động đến 9% thì quá vô lý.
Do vậy, muốn giải đáp những câu hỏi như thế này cần phải quy định ngay trong dự án Luật Các tổ chức tín dụng. Những nội dung nào cần chi tiết hơn nữa thì quy định bằng nghị định.
"Nhìn vào một ngân hàng sẽ thấy bóng dáng của một doanh nghiệp phía sau"
Cũng phát biểu tại tổ, đại biểu Nguyễn Hải Nam (đoàn Thừa Thiên – Huế) nhấn mạnh tình trạng việc sở hữu chéo giữa ngân hàng và các công ty tài chính, thậm chí có sự "lách luật" cả tỉ lệ sở hữu, lách cả hạn mức tín dụng cho một đối tượng doanh nghiệp.
Vị đại biểu cho rằng, cần đánh giá rõ thực trạng sở hữu cổ phần tại các tổ chức tín dụng để xác định rõ mức độ, nguyên nhân của tình trạng sở hữu chéo để đề xuất giải pháp căn cơ, triệt để và xử lý được tình trạng sở hữu chéo như hiện nay.
"Sở hữu chéo trong ngân hàng chính là lực cản trong năng lực cạnh tranh của các ngân hàng, cũng như lực cản đối với sự phát triển lành mạnh của hệ thống ngân hàng", ông Nam nói và nhấn mạnh, cần biện pháp xử lý rõ hơn với tình trạng này.
"Trên thị trường ngân hàng Việt Nam, cứ nhìn vào một ngân hàng thì sẽ thấy bóng dáng của một doanh nghiệp phía sau mà những doanh nghiệp này đều hoạt động trong lĩnh vực bất động sản", ông Nam nói thêm.
Từ đó, để hạn chế sở hữu chéo trong các tổ chức tín dụng, đại biểu Nguyễn Hải Nam cho rằng, cần tăng cường trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan thanh tra giám sát trong lĩnh vực ngân hàng.
Đại biểu Nguyễn Hải Nam (đoàn Thừa Thiên – Huế)
Cũng về nội dung này, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị) cho rằng, sở hữu chéo trong hệ thống ngân hàng luôn tiềm ẩn rủi ro hệ thống, do làm gia tăng một số rủi ro chính.
"Điều này khiến vốn toàn hệ thống không gia tăng thực mà chỉ tăng trên sổ sách, kéo theo hệ lụy làm sai lệch về quản trị ngân hàng cũng như việc đánh giá rủi ro, trích lập dự phòng hay giám sát các hoạt động tài chính", ông Đồng phân tích.
Trong báo cáo thẩm tra Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), Ủy ban Kinh tế đã đề nghị đánh giá rõ thực trạng sở hữu cổ phần tại các tổ chức tín dụng để xác định rõ mức độ, nguyên nhân của tình trạng sở hữu chéo để đề xuất giải pháp căn cơ, triệt để và xử lý được tình trạng sở hữu chéo hiện nay. Đồng thời, bổ sung đánh giá tác động của các quy định đối với các cổ đông hiện hữu, nhất là cổ đông chiến lược nước ngoài sẽ phải giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần sau khi luật có hiệu lực; tác động đến thị trường chứng khoán.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!