Ngày 26/9 đã diễn ra Hội nghị trực tuyến toàn quốc về giải ngân đầu tư công. 8 tháng đầu năm, các bộ ngành địa phương mới giải ngân được 40% tổng nguồn cần giải ngân. Chỉ còn 1/3 chặng đường cuối năm để hoàn thành 60% phần việc còn lại, một thách thức không nhỏ.
Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công
Cho đến hết tháng 8, Chính phủ đã ban hành 10 Nghị quyết, 04 công điện, 07 văn bản chỉ đạo, 2 Hội nghị trực tuyến và thành lập 06 Tổ công tác kiểm tra, đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công nhưng tốc độ vẫn rất chậm, chỉ đạt 40% kế hoạch. Giữa tháng 9 vừa qua, chính phủ tiếp tục ra 1 nghị quyết nữa - Nghị quyết số 124. Nhiều mục tiêu, giải pháp đã được nêu ra trong nghị quyết, và sáng 26/9, những giải pháp này được đưa ra bàn thảo tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.
Các ý kiến tại Hội nghị đánh giá, mặc dù từ đầu năm, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo rất quyết liệt, sâu sát nhưng nhiều cơ quan, địa phương triển khai chậm, đạt tỷ lệ thấp, làm ảnh hưởng tới các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Thủ tướng cũng phê bình 16 bộ, cơ quan, địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 20%, đề nghị làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm và tìm giải pháp khắc phục. Thời gian tới, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, cơ quan, cấp ủy, chính quyền các cấp phải coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, tích cực chỉ đạo, tổ chức thực hiện, nâng cao kỷ luật, kỷ cương; năng lực chuẩn bị các dự án; địa phương, đơn vị nào còn đầu tư dàn trải, manh mún thì phải rà soát loại, cắt giảm, ưu tiên trọng tâm, trọng điểm, tuyệt đối tránh lợi ích nhóm, tiêu cực, tham nhũng. Liên quan đến các dự án giải phóng mặt bằng và tái định cư còn nhiều vướng mắc, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập hợp lại, báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị. (Ảnh: TTXVN)
Giải ngân vốn đầu tư công cao nhờ giải phóng mặt bằng
Một trong những nguyên nhân ảnh hưởng lớn đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công đó là công tác giải phóng mặt bằng. Ở đâu sẵn sàng mặt bằng thì ở đó việc giải ngân được thực hiện nhanh chóng và ngược lại.
Đến thời điểm này đã có nhiều ban quản lý dự án ở Thái Bình đạt mức giải ngân nguồn vốn đầu tư công 100% số vốn cấp trong năm nay.
Ông Nguyễn Tiến Cừ, PGĐ Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Thái Bình cho biết, những dự án nào mặt bằng khả quan thì mới phê duyệt và bố trí vốn.
Ông Nguyễn Khắc Thận, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình, nói: "Nhiệm vụ, mốc thời thời gian giải phóng mặt bằng đã được tỉnh xác định ngay trong quá trình phê duyệt đầu tư".
Theo quy định, dự án được phê duyệt thì mới được bố trí vốn và khi có vốn thì mới tiến hành giải phóng mặt bằng. Thực tế này đã dẫn đến sự chậm triển khai ở nhiều dự án, vì tuy đã có vốn nhưng chưa có mặt bằng.
Ông Tô Trung Thành, Trưởng phòng Quản lý khoa học, Trường Đại học Kinh tế quốc dân, cho rằng: "Nên tách giải phóng mặt bằng thành một dự án để tạo mặt bằng nhanh cho giải ngân đầu tư công".
Còn theo ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư: "Phải gắn với những điều kiện cụ thể, địa bàn cụ thể, địa điểm cụ thể, dự án cụ thể và có thời gian cụ thể".
Hiện Luật cũng đã cho phép các dự án đầu tư công quy mô lớn, quan trọng quốc gia thuộc nhóm A được áp dụng bố trí nguồn vốn riêng cho giải phóng mặt bằng. Những nhóm dự án có quy mô nhỏ hơn, sẽ được xem xét cụ thể nhằm tránh tình trạng, giải phóng mặt bằng xong không có vốn dẫn đến dự án treo.
Các công việc cần hoàn thành
Năm 2022, tổng kế hoạch vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước được bố trí lên đến hơn 540 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 110 nghìn tỷ đồng. Nhiệm vụ giải ngân càng nặng nề hơn.Trong nghị quyết 124 của chính phủ có nêu rõ các nhiệm vụ và thời hạn rõ ràng để thực hiện từ nay đến cuối năm. Một số mốc thời gian đáng chú ý như sau:
- Trong tháng 9: Bộ kế hoạch và đầu tư báo cáo thủ tướng đề xuất phương án xử lý, tháo gỡ vướng mắc đối với các dự án chuyển tiếp
- 30/9: Bộ kế hoạch và đầu tư báo cáo Thủ tướng Chính phủ phương án điều chỉnh số vốn ngân sách trung ương năm 2022 giữa các bộ, cơ quan trung ương, địa phương
- 1/10: Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần bổ sung kế hoạch vốn năm 2022 để thực hiện các dự án ngay trong năm phải gửi văn bản đề xuất tới Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính
- 10/10: Bộ kế hoạch và đầu tư hướng dẫn thẩm quyền phê duyệt dự toán nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư dự án đầu tư công để thực hiện thống nhất trong cả nước
- 15/10: Bộ Xây dựng hoàn thành việc tiếp thu ý kiến của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương về việc sửa đổi các văn bản hướng dẫn về xây dựng
- 20/10: Bộ kế hoạch và đầu tư báo cáo thủ tướng tổng hợp đề xuất của các bộ, cơ quan, địa phương về việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến triển khai các dự án đầu tư công
Thúc đẩy đầu tư và giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ quan trọng đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế, tạo thêm nhiều việc làm. Các công trình hoàn thành sẽ là điều kiện quan trọng thu hút các nguồn lực đầu tư xã hội khác. Đây cũng là động lực tăng trưởng chính, là cú huých cho nền kinh tế bật lên sau đại dịch. Việc chậm tiến độ các dự án công trình trọng điểm quốc gia không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn ngân sách nhà nước mà còn tác động tiêu cực đến Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội. Với tỷ lệ 60% vốn chưa giải ngân, cần tinh thần quyết liệt của các cấp từ trung ương tới địa phương thì mới có thể hoàn thành mục tiêu 95 - 100% kế hoạch như Nghị quyết 124 đã đặt ra.
Chương trình Vấn đề hôm nay phát sóng ngày 26/9 với sự tham gia của khách mời là PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính sẽ trao đổi chi tiết về vấn đề này. Mời quý vị và các bạn theo dõi!
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!