Thị trường tiết chế margin sau những đợt điều chỉnh
Vay ký quỹ (margin) là đòn bẩy cho khoản tiền đầu tư. Nếu cổ phiếu tăng giá như kỳ vọng, lợi nhuận sẽ tăng gấp bội phần. Tuy nhiên ngược lại, nếu cổ phiếu giảm giá mà không được quản trị rủi ro sát sao, thì thực tế cho thấy, không ít trường hợp đã bị cháy tài khoản, mất toàn bộ khoản tiền đầu tư của mình.
Cách đây vài tuần chị Nhung (nhà đầu tư) vẫn còn giữ đòn bẩy tài chính ở mức tối đa để gặt hái thêm lợi nhuận, có lúc vốn vay thêm còn khiến tổng vốn gấp 10 lần vốn cá nhân. Tuy nhiên, bài học xương máu từ năm 2017 cũng đã khiến chị thận trọng hơn.
"Lúc đấy VN-Index và một số cổ phiếu lớn rơi 30% và nhiều anh chị trên thị trường cũng báo em mua được rồi. Mình chưa có kinh nghiệm bắt đáy nên vội vã tham gia mua, chỉ sau 3 phiên cổ phiếu sàn liên tục. Em mất toàn bộ 250 triệu và âm thêm 250 triệu nữa, tức là phải dùng toàn bộ tiền huy động được để trả cho kho", chị Cao Thị Hồng Nhung, nhà đầu tư, chia sẻ.
Việc nhìn nhận và quản trị được những rủi ro của cho vay ký quỹ giai đoạn tới đóng vai trò then chốt để tối ưu hiệu quả đầu tư. (Ảnh minh họa - Ảnh: Báo Đầu tư)
Còn anh Linh, lúc này cũng đang duy trì tỷ lệ vốn vay 30% so với vốn cá nhân 70%, ngay cả sau phiên VN-Index giảm 55 điểm vào tháng trước.
"Quan điểm của em về đầu tư chứng khoán, sử dụng margin là hết sức bình thường. Đối với em, khi đã có đầy đủ vị thế tốt với cổ phiếu ở vùng an toàn, thì khi xuất hiện sức mua trong đà cổ phiếu lên thì em sẽ gia tăng bằng margin và luôn kiểm soát, làm chủ điều đó", anh Đỗ Quang Linh, nhà đầu tư, cho hay.
Sau phiên giảm điểm ngày 11/9, có ý kiến cảnh báo chưa nên vội vàng dùng margin để bắt đáy ngắn hạn.
"Khi thị trường đang đi xuống và chưa xác định vùng an toàn, tĩnh lặng để cổ phiếu tích lũy trở lại thì việc bắt dao rơi là không nên cho số đông nhà đầu tư, khi chúng ta không đoán trước được và chúng ta chỉ kỳ vọng kiếm được lợi nhuận khi thị trường giá lên", anh Đoàn Duy Tú, chuyên viên tư vấn đầu tư chứng khoán, nhận định.
Trong báo cáo mới đây, VNDirect dự báo tổng lượng vay ký quỹ toàn thị trường có thể đạt 155.000 - 180.000 tỷ đồng trong 6 tháng cuối năm, tăng 10 - 30% so với mức cuối quý II.
Dù hoạt động cho vay ký quỹ dự báo sẽ còn tiếp tục tăng, nhưng thời điểm này, khi VN-Index đang ở vùng đỉnh năm 2023 và trên hành trình tìm lại vùng 1.500 điểm, việc tỷ lệ cho vay ký quỹ ở mức cao nhất từ trước đến nay cũng là dấu hiệu báo trước cho các hoạt động chốt lời ngắn hạn, giống như phiên giảm điểm ngày 11/9.
"Tỷ lệ margin trên vốn hóa của sàn HOSE trên 3%, hiếm thị trường ở mức trên 3%. Mức trên 3% hiện tại là mức cao nhất từ trước đến nay của thị trường Việt Nam, về con số tuyệt đối chưa phải là cao nhất. Tính về lượng margin/vốn hóa, đây là giai đoạn đang chứng kiến ngưỡng margin cao nhất từ trước đến nay", ông Bùi Văn Huy, Giám đốc Chi nhánh TP Hồ Chí Minh - Công ty Chứng khoán DSC, đánh giá.
"Những bạn có kinh nghiệm sẽ điều tiết lại tỷ lệ margin trong tài khoản mình và nhả bớt ra để bớt căng thẳng hơn, có lãi cũng sẽ thu lãi một chút để trạng thái tâm lý ổn định. Mỗi lần margin lập đỉnh thì các bạn sẽ điều tiết lại", bà Nguyễn Ngọc Linh, Giám đốc Tự doanh, Công ty CP Chứng khoán DNSE, nói.
Quản trị rủi ro margin khi thị trường ở vùng đỉnh
Theo thống kê của công ty chứng khoán, dư địa tăng trưởng cho vay ký quỹ, theo quy định, vẫn còn có thể đạt mức gấp đôi hiện tại. Do đó, việc nhìn nhận và quản trị được những rủi ro của cho vay ký quỹ giai đoạn tới càng đóng vai trò then chốt để tối ưu hiệu quả đầu tư.
Một trong những cách để sử dụng margin hiệu quả đó chính là lựa chọn thời điểm và xu hướng thị trường, đây sẽ là "đòn bẩy" tốt trong xu hướng tăng.
"Nhà đầu tư cần có chiến lược đi theo mô hình tháp, khi giá tăng lên thì có thể mua bổ sung bằng margin để tăng lợi nhuận, nhưng vẫn có vùng lãi đệm để tài trợ cho phần margin đó. Tôi cho rằng đây là một trong những hướng đi cho đa số các nhà đầu tư trong giai đoạn hiện tại", ông Đoàn Tú, Trưởng phòng môi giới, Công ty CP Chứng khoán VNDirect, nêu quan điểm.
Theo khảo sát tại một số công ty chứng khoán, lãi suất cho vay margin hiện nay dao động từ 9 - 13%/năm. Vì vậy, nếu sử dụng margin với tỷ lệ cao, thời gian từ vài tháng đến 1 năm, nhà đầu tư cũng cần xác định mục tiêu sinh lời phải chiến thắng mức lãi suất trên, chưa kể đến các khoản thuế, phí giao dịch và chi phí cơ hội của khoản tiền vốn.
"Việc sử dụng margin theo tôi sẽ rất khó để kiếm được lợi nhuận bền vững, chỉ nên "đánh nhanh, rút nhanh". Khi mà sử dụng margin, chúng ta cần có phương án chuẩn bị trước, bởi vì margin có lãi suất và thời gian. Nhà đầu tư có thiên hướng đầu cơ và lướt sóng, với mức lợi nhuận có thể kiếm được hàng năm trên 20% thì chúng ta hãy nghĩ đến margin, còn nếu đầu tư dài hạn thì nên tránh", ông Lưu Chí Kháng, Trưởng phòng tự doanh, Công ty CP Chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam, nhận định.
Không chỉ cần chuẩn bị tốt về mặt tâm lý, giới hạn ngưỡng chấp nhận rủi ro, theo các chuyên gia, nhà đầu tư chỉ nên dùng margin cho các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt, nhóm ngành tốt, tránh trường hợp cổ phiếu giảm mất thanh khoản, dẫn đến việc bị bán giải chấp và mất toàn bộ vốn đầu tư.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!