Đây là cuộc đàm phán đặc biệt quan trọng, có tác động lớn tới khả năng liệu các bên có thể hoàn tất đàm phán TPP trong năm nay theo như cam kết hay không. Đoàn Việt Nam gồm 30 thành viên từ nhiều bộ ban ngành do Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh, trưởng đoàn đàm phán Việt Nam dẫn đầu đã tham dự các cuộc đàm phán suốt một tuần qua.
Khoảng 1.000 thành viên của 12 đoàn đã có mặt tại Utah tham gia đàm phán. Có đoàn lên tới vài trăm người. Đầu mỗi buổi sáng, họ nhanh chóng mất hút vào những phòng họp kín trong khách sạn được canh phòng nghiêm ngặt. Theo kế hoạch, đàm phán TPP đáng ra đã kết thúc sau vòng 19 tại Brunei vào tháng 8 vừa qua. Nhưng do còn nhiều bất đồng, nên các bên đã quyết định bổ sung phiên đàm phán lần này với mục tiêu thu hẹp tối đa các bất đồng còn lại. Tuy là phiên bổ sung, nhưng các vấn đề bàn thảo tại Utah lại là những vấn đề gai góc nhất của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Bà Carol J. Guthrie, Cố vấn cao cấp Đại diện thương mại Mỹ (USTR) cho biết: “Những vấn đề gai góc nhất chỉ được quyết định vào phút chót cũng là chuyện thường trong bất kỳ cuộc đàm phán nào. Những vấn đề khó khăn nhất mà chúng tôi cố gắng giải quyết tại Utah bao gồm lĩnh vực sở hữu trí tuệ, môi trường, doanh nghiệp nhà nước. Nhìn chung thì tình hình đàm phán tiến triển tốt”.
Ngày đàm phán cuối cùng, giống như hầu hết các ngày đàm phán trước, chỉ kết thúc vào lúc nửa đêm. Theo đánh giá, các bên đã thể hiện sự linh hoạt nên phiên đàm phán đã đạt một số tiến triển khả quan, kể cả những lĩnh vực khó như sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp nhà nước, lao động và môi trường. Riêng lĩnh vực sở hữu trí tuệ, tiến bộ đạt được ở phiên này được so sánh với kết quả của cả 19 phiên đàm phán trước đó. Tuy nhiên, đàm phán trong lĩnh vực hàng hóa, lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng nhất lại khá lại trì trệ. Đoàn Việt Nam đã thể hiện quan điểm rõ ràng về vấn đề này.
Ông Trần Quốc Khánh, Trưởng đoàn đàm phán TPP Việt Nam nói: “Trước tình hình đó, Việt Nam đã khẳng định với các nước tham gia đàm phán TPP là do xuất khẩu hàng hóa là quyền lợi quan trọng của Việt Nam nên xuất khẩu đàm phán hàng hóa cần đạt được những tiến triển đủ lớn để Việt Nam có thể cân nhắc xem xét và đưa ra các quyết định trong các lĩnh vực đàm phán khác, kể cả quyết định mang tính chính trị”.
Những bất đồng còn lại sau phiên đàm phán tại Utah sẽ tiếp tục được trình lên các bộ trưởng xem xét quyết định tại cuộc họp tại Singapore vào đầu tháng 12 tới. Trưởng đoàn đàm phán Việt Nam cho biết: các bộ trưởng sẽ phải đưa ra quyết định tương đối khó khăn trong lĩnh vực hàng hóa. Chỉ khi đàm phán hàng hóa có tiến bộ đủ lớn thì mới tạo ra đà cho việc nhân nhượng trong các lĩnh vực còn lại. Và khả năng tuyên bố hoàn tất đàm phán TPP sau cuộc họp cấp bộ trưởng vẫn đang để ngỏ.
Ông Trần Quốc Khánh, Trưởng đoàn đàm phán TPP Việt Nam chia sẻ: “Nếu như chúng ta hướng đến một hiệp định đầy đủ lời văn toàn diện sẵn sàng để kí thì tôi nghĩ không thể được. Các bộ trưởng sẽ không thể đi đến một kết quả như vậy được. Nhưng nếu chúng ta chỉ nhắm đến một kết quả là các bộ trưởng đạt được thỏa thuận cơ bản, sau đó các nhóm đàm phán sẽ ngồi xuống để mà soạn thảo lời văn thì nếu các bên có nỗ lực, có đủ linh hoạt với nhau thì tôi nghĩ vẫn còn khả năng đạt được tại hội nghị bộ trưởng Singapore”.
Utah là địa điểm lí tưởng của môn thể thao trượt tuyết nhưng báo chí bình luận "cả nghìn thành viên các đoàn đàm phán đến Utah không phải để chơi trò chơi thú vị này”. Hoàn tất đàm phán trong năm 2013 là cam kết cấp cao của lãnh đạo 12 nền kinh tế tham gia đàm phán TPP. Thời gian từ nay đến cuối năm chỉ còn khoảng 1 tháng và cơ hội cuối cùng để giải quyết các bất đồng còn lại chính là phiên đàm phán cấp Bộ trưởng tại Singapore.
Thời tiết giá lạnh tại Utah không làm giảm đi sức nóng của vòng đàm phán TPP lần này. Những cuộc họp kết thúc vào nửa đêm phần nào cho thấy nỗ lực của các bên trong việc giải quyết các vướng mắc còn lại. Và những tồn tại chưa giải quyết được tại lần đàm phán này sẽ được đưa ra thảo luận tại Hội nghị bộ trưởng các nền kinh tế TPP tại Singapore vào đầu tháng 12 tới. Và kết quả cuộc họp tại Singapore sẽ có ý nghĩa quyết định xem đàm phán TPP có thể hoàn tất trong năm nay hay không.