Điều kiện chưa lý tưởng?
"Cá nhân tôi cho rằng, chúng ta đã có Luật cạnh tranh để quy định phạm vi điều chỉnh và nguyên tắc rõ ràng nhằm bảo đảm pháp luật về cạnh tranh, chống bán phá giá giữa các hãng hàng không", đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (đoàn Hà Nội) cho biết bên hàng lang Quốc hội sáng 23/5 khi được hỏi về quan điểm bỏ hay không bỏ trần giá vé máy bay nội địa.
Theo bà Mai, xét trong bối cảnh tại Việt Nam hiện nay và thời gian trước mắt chưa có được điều kiện lý tưởng như các nước về sự đa dạng và phổ biến của các phương tiện giao thông, việc giữ quy định giá trần đối với giá vé máy bay hàng không nội địa là cần thiết, để đảm bảo sự điều tiết của Nhà nước.
Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (đoàn Hà Nội) cho rằng đây chưa phải là thời điểm lý tưởng để bỏ trần giá vé máy bay nội địa
Nữ đại biểu cũng cho rằng trong tương lai, nếu tập trung phát triển nhiều loại hình giao thông khác như đường sắt cao tốc, áp lực đối với việc di chuyển bằng hàng không giảm xuống, từ đó chia sẻ thị phần giao thông tốt hơn. Lúc này, việc bỏ trần giá sàn để bảo đảm theo cơ chế thị trường.
Tuy nhiên, do hiện nay chưa có được điều kiện lý tưởng đó nên có thể nói, hàng không hiện vẫn sự độc quyền rất ngẫu nhiên trong bối cảnh các loại hình giao thông khác chưa phát triển hoàn hảo.
Công cụ điều tiết của Nhà nước
Cũng liên quan đến trần giá máy bay, đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang), Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho biết, tại thị trường hàng không nội địa, hiện có nhiều hãng tham gia nên ở một số tuyến/đường bay có sự cạnh tranh song phẳng. Tuy vậy, ở một số tuyến chỉ có một hãng khai thác, muốn kêu gọi nhiều hãng cũng không được do lượng khách ít, dẫn đến yếu tố độc quyền.
Chưa kể, với đặc thù hàng không theo mùa vụ, để điều tiết cho kịp nhu cầu tăng đột biến đó không dễ dàng như các loại hàng hóa, lĩnh vực dịch vụ khác.
"Do đó, chưa thể xóa bỏ yếu tố độc quyền đối với thị trường hàng không nội địa và vẫn cần Nhà nước can thiệp thông qua quy định giá trần, kết hợp giá sàn để bảo vệ người tiêu dùng, tránh xảy ra hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh. Trên cơ sở cân nhắc yếu tố đặc biệt, lợi ích người tiêu dùng trong đặc thù của thị trường hàng không, để thay đổi khung giá và quy định giá", ông Lâm cho biết.
Theo đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang), trần giá vé máy bay là công cụ điều tiết để tránh cạnh tranh không lành mạnh
Đại biểu Lâm cũng cho rằng về nguyên tắc chung, giữ quy định giá trần trong dự thảo Luật Giá (sửa đổi) là công cụ để Nhà nước điều tiết giá đáp ứng các tiêu chí luật định là loại hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá.
Theo đó, Nhà nước chỉ can thiệp vào những trường hợp đặc thù như: có yếu tố độc quyền, khi yếu tố độc quyền làm sai lệch quan hệ cung cầu, giá cả để một vài doanh nghiệp độc quyền dẫn đến ảnh hưởng quyền lợi người tiêu dùng. Hay yếu tố thiên tai địch họa… phá vỡ quan hệ cung cầu, lúc này Nhà nước sẽ can thiệp.
Chính phủ vừa có tờ trình gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật Giá (sửa đổi). Dự luật này sẽ được Quốc hội thảo luận và thông qua tại Kỳ họp thứ 5 khai mạc vào ngày 22/5 tới.
Đối với việc định giá, một trong những vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm nhất là việc quy định giá tối đa (giá trần) và giá tối thiểu (giá sàn) đối với dịch vụ hàng không nội địa (vé máy bay).
Về vấn đề này, Chính phủ cho rằng báo cáo tổng kết Luật Hàng không dân dụng Việt Nam đã có đánh giá chi tiết và dự thảo Luật Giá đã hoàn chỉnh cơ chế định giá mặt hàng này theo hướng chuyển từ quy định khung giá sang quy định giá trần, tức bỏ quy định về giá sàn.
Nếu tiếp tục bỏ cả giá trần vé máy bay thì sẽ không còn công cụ để điều tiết giá với vé máy bay. Đây là vấn đề thay đổi lớn, thay đổi một chính sách quan trọng, so với việc bỏ giá sàn đã được đánh giá rất kỹ nên chưa có cơ sở để bỏ quy định này.
Ngoài ra, dịch vụ hàng không nội địa là dịch vụ thiết yếu, tác động tới đời sống người dân, sản xuất, kinh doanh. Nếu bỏ giá trần, các hãng sẽ đưa ra giá vé rất cao, nhất là một số tuyến cạnh tranh sẽ hạn chế vé trong giai đoạn cao điểm. Điều này có thể ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng, tác động tiêu cực xã hội.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!