Chiều tối 3/1, tại cuộc Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 12, phóng viên Báo điện tử VTV News có đặt câu hỏi mới đây đại diện Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) đã đề nghị cơ chế điều chỉnh giá điện như giá xăng, Bộ Công Thương cho biết quan điểm về vấn đề này? Bộ Công Thương cũng cho biết dự kiến về lộ trình cũng như thời điểm tăng giá điện?
Trả lời Báo điện tử VTV News, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết hiện nay giá xăng đang được điều chỉnh theo theo Nghị định 95 và 83 - điều chỉnh 10 ngày/lần. Theo ý kiến của người tiêu dùng, doanh nghiệp, chuyên gia… Bộ đang thực hiện việc sửa đổi Nghị 95 và 83, trong đó thậm chí có phương án điều hành giá xăng ngắn hơn 10 ngày.
Liên quan đến kiến nghị của EVN, theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, tại Quyết định 24 của Thủ tướng Chính phủ đã có quy định về cơ chế chỉnh giá điện trong năm. Theo đó, hàng quý EVN phải cập nhật chi phí phát điện của quý trước liền kề, dự kiến thông số đầu của khâu phát điện của các quý còn lại trong năm để tính toán lại giá bán lẻ điện bình quân.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải
"Nếu thông số đầu vào trong khâu phát điện thay đổi làm giá bán điện lẻ bình quân tăng từ 3% trở lên thì giá điện được phép điều chỉnh tăng. Nếu giảm thì giá điện sẽ được điều chỉnh giảm. Như vậy quy định hiện hành đã có có cơ chế để đảm bảo giá điện theo sát giá đầu vào", ông Hải cho biết.
Thứ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh, giá điện có đặc trưng là khác với giá xăng dầu, chi phí sản xuất kinh doanh điện phụ thuộc cao vào các mùa trong năm (mùa mưa và mùa khô). Chính vì vậy tại Quyết định 24 đã quy định rất rõ thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân tối thiểu là 6 tháng kể từ lần điều chỉnh gần nhất.
"Lần cuối cùng điều chỉnh giá bán điện gần đây nhất vào tháng 20/3/2019, nếu đến tháng 3/2023 thì 4 năm chưa điều chỉnh giá điện", ông Hải thông tin
Ngoài ra, do giá điện tác động lớn đến kinh tế vĩ mô, đời sống người dân nên việc điều hành giá điện cần tính toán rất kỹ lưỡng, đánh giá đầy đủ các tác động. Quyết định 24 quy định rất rõ là phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét phương án điều chỉnh giá điện trước khi thực hiện.
Khi nào tăng giá điện?
Liên quan đến lộ trình cũng như thời điểm tăng giá điện, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết hiện Bộ Công Thương đã nhận được đề nghị tăng giá điện của EVN. Theo ông Hải, thế giới thời gian vừa qua chứng kiến sự thay đổi khó lường của giá năng lượng khi giá điện tăng cao ở nhiều nước, một số quốc gia phải cắt giảm điện luân phiên. Bên cạnh đó là sự thay đổi tỷ giá, tác động địa chính trị, áp lực lạm phát… khiến cho chi phí sản xuất kinh doanh điện trên toàn cầu tăng cao.
Hiện nay, Bộ Công Thương đang được Chính phủ giao phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất tăng giá của EVN để xây dựng lộ trình tăng giá điện trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng tác động đến lạm phát, đời sống người dân..
"Chúng tôi sẽ tính toán kỹ và báo cáo các cấp có thẩm quyền theo đúng quy định để đảm bảo sự tác động ở mức nhỏ nhất", ông Hải khẳng định.
Tháng 12/2022, theo ông Trần Đình Nhân, Tổng Giám đốc EVN, dù gặp nhiều khó khăn trong năm 2022, nhưng EVN đã nỗ lực cung cấp đủ điện cho mọi nhu cầu phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và sinh hoạt của nhân dân sau đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, năm 2022, giá chi phí đầu vào cho sản xuất điện tăng rất cao. Điển hình, giá dầu tăng vài chục phần trăm, giá khí "ăn theo" giá dầu, còn giá than tăng 600% so với đầu năm 2021; trong khi đó, giá bán điện vẫn giữ bình ổn từ năm 2019 đến nay. Do nguyên nhân tổng hợp từ các yếu tố nêu trên, tình hình tài chính EVN năm 2022 và thời gian tới rất nhiều khó khăn.
Cũng theo lãnh đạo EVN, vấn đề mất cân đối tài chính dẫn đến nguy cơ EVN sẽ không có nguồn chi phí để hoạt động; nguy cơ không có tiền trả cho các đơn vị bán điện cho EVN thời gian tới. Kéo theo đó, hệ số xếp hạng tín dụng của EVN sẽ bị đánh giá thấp; việc vay vốn ngân hàng cho các dự án đầu tư xây dựng ngành điện cũng sẽ vô cùng khó khăn. Thực trạng này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến đảm bảo an ninh năng lượng cho đất nước.
Chính vì vậy, để đóng góp hiệu quả vào chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, EVN kiến nghị áp dụng cơ chế thị trường cho giá điện, khi các yếu tố đầu vào tăng thì giá điện tăng và ngược lại một cách kịp thời theo một cơ chế tự động, tương tự như cơ chế điều chỉnh giá xăng dầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!