Sáng 20/6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Phòng thủ dân sự (PTDS) với tỷ lệ 469/475 đại biểu có mặt tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 94,94% tổng số đại biểu.
Dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét thông qua có 7 chương và 55 điều (giảm 1 điều so với dự thảo Luật trình Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 5). Đáng chú ý, trong dự thảo Luật là quy định về việc thành lập Quỹ phòng thủ dân sự (Điều 40).
Về quy định này, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, trên cơ sở ý kiến ĐBQH thảo luận tại Hội trường ngày 24/5/2023 về dự thảo Luật PTDS, căn cứ quy định tại Điều 10 Nội quy kỳ họp Quốc hội, UBTVQH đã xây dựng 2 phương án về Quỹ PTDS, trong đó nêu rõ ưu, nhược điểm của từng phương án và gửi Phiếu xin ý kiến đại biểu Quốc hội (ĐBQH).
Phương án 1: Như đã thể hiện tại Điều 40 dự thảo Luật.
Theo đó, Quỹ phòng thủ dân sự là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, được thành lập ở trung ương và cấp tỉnh để huy động nguồn lực xã hội để hỗ trợ hoạt động phòng thủ dân sự. Quỹ phòng thủ dân sự được ưu tiên thực hiện các hoạt động cứu trợ khẩn cấp về lương thực, nước uống, thuốc chữa bệnh và các nhu yếu phẩm thiết yếu khác cho đối tượng bị thiệt hại do sự cố, thảm họa gây ra; Hỗ trợ tu sửa, làm nhà ở, cơ sở y tế, trường học tại địa điểm bị ảnh hưởng do sự cố, thảm họa gây ra.
Quỹ phòng thủ dân sự được hình thành từ các nguồn tài chính: Đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước; Nguồn điều tiết từ các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách có liên quan đến hoạt động ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa.
Phương án 2: Điều 41. Quỹ phòng thủ dân sự
Trong trường hợp cấp bách, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập quỹ theo quy định của pháp luật để quản lý, sử dụng các nguồn tài trợ, hỗ trợ, đóng góp tự nguyện bằng tiền, tài sản của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước và các nguồn hợp pháp khác cho hoạt động phòng chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa.
Kết quả xin ý kiến như sau: Tổng số ĐBQH tham gia ý kiến/ tổng số ĐBQH: 373/494 = 75,51%. Trong đó: Số ĐBQH tán thành Phương án 1 là 255 đại biểu, chiếm 68,36% số ĐBQH tham gia biểu quyết và bằng 51,62% tổng số ĐBQH; Số ĐBQH tán thành Phương án 2 là 118 đại biểu, chiếm 31,64% số ĐBQH tham gia biểu quyết và bằng 23,89% tổng số ĐBQH.
Trên cơ sở ý kiến thảo luận và với kết quả xin ý kiến nêu trên, UBTVQH nhận thấy đại đa số các vị ĐBQH đều đồng tình với việc có Quỹ PTDS (cả Phương án 1 và Phương án 2 đều xác định có Quỹ), do đó việc thành lập Quỹ PTDS là cần thiết.
Trên cơ sở kết quả xin ý kiến, UBTVQH xin được tiếp thu, quy định Phương án 1; đồng thời, tiếp thu ý kiến ĐBQH, thành viên UBTVQH và ý kiến các cơ quan hữu quan tại Phiên họp thứ 24, UBTVQH đề nghị Quốc hội cho bổ sung quy định về nguyên tắc việc điều tiết giữa Quỹ PTDS và các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách có liên quan đến hoạt động ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa được thực hiện trong trường hợp cấp bách và giao Chính phủ quy định việc điều tiết giữa các quỹ này tại điểm d khoản 3 và khoản 4 Điều này như dự thảo Luật.
Cũng tại dự thảo Luật vừa được Quốc hội thông qua, về cơ quan chỉ đạo quốc gia, cơ quan chỉ huy phòng thủ dân sự, cụ thể như sau: "1. Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia là tổ chức phối hợp liên ngành có chức năng tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong tổ chức, chỉ đạo, điều hành về phòng thủ dân sự trên phạm vi cả nước. Tổ chức lại Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai và Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn thành Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia".
Về ý kiến đề nghị xác định rõ phạm vi, mối quan hệ giữa lực lượng PTDS với các lực lượng phòng, chống thiên tai, dịch bệnh và các lĩnh vực khác để Chính phủ có cơ sở quy định cụ thể, tránh vướng mắc có thể xảy ra khi áp dụng, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới, hoạt động PTDS có phạm vi rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực như: phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh. Do vậy, lực lượng tham gia các hoạt động này đều là lực lượng PTDS. Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 30/8/2022 của Bộ Chính trị về PTDS đến năm 2030 và những năm tiếp theo đã xác định: "hoạt động PTDS phải dựa vào dân, dân là gốc. Lực lượng nòng cốt là: Dân quân tự vệ, dân phòng; công an xã, phượng, thị trấn; lực lượng chuyên trách hoặc kiêm nhiệm của Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và các bộ, ngành, địa phương. Lực lượng rộng rãi do toàn dân tham gia".
Việc huy động, sử dụng các lực lượng để phòng, chống thiên tai, dịch bệnh nói riêng và trong hoạt động PTDS nói chung phải căn cứ tình hình thực tế và theo thẩm quyền được pháp luật quy định. Vì vậy, quy định như dự thảo Luật đã bảo đảm cụ thể và khả thi.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!