Xử lý vi phạm trật tự xây dựng còn chưa nghiêm, chưa triệt để
Tại phiên chất vấn về lĩnh vực xây dựng chiều 3/11, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (tỉnh Bắc Kạn) cho biết, qua tiếp xúc cử tri, cử tri phản ánh là người dân sửa chữa nhà cửa tận trong ngõ sâu mà Thanh tra xây dựng vẫn nắm được trong khi nhiều công trình lớn, thậm chí cao ốc ngay mặt đường vi phạm trật tự xây dựng nhưng các cơ quan chức năng không phát hiện ra. Cử tri băn khoăn là liệu có tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong vấn đề này hay không?
Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nêu những giải pháp mà Bộ đã và sẽ triển khai hoặc tham mưu với cấp có thẩm quyền để đảm bảo mọi vi phạm trong quản lý trật tự xây dựng đều được phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm?
Đại biểu Trình Lam Sinh (tỉnh An Giang) cũng đặt câu hỏi về tình trạng vi phạm như xây dựng không phép, sai phép, xây nhà trên đất nông nghiệp, đất không được phép xây dựng. Theo đó, "vài vụ việc được xử lý khá nhanh, tuy nhiên một số vụ lại xử lý khá chậm gây bức xúc trong dư luận".
Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh, việc phát hiện xử lý vi phạm về trật tự xây dựng luôn là ưu tiên hàng đầu của cơ quan quản lý. Các quy định liên quan đến nay đã tương đối đồng bộ và đầy đủ, ngày càng chặt chẽ với biện pháp xử lý ngày càng nghiêm khắc theo hướng tăng nặng xử phạt và buộc phá dỡ các phần vi phạm.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội
Theo đó, tỷ lệ sai phạm giảm dần qua từng năm. Cụ thể, 2020 số công trình không phép chiếm 23,8% trong tổng số công trình được thanh tra. Đến 2021 chỉ còn chiếm 13,4%, đến 6 tháng đầu năm 2022 chiếm tỷ lệ 7,1%.
Tuy nhiên, dù tình trạng vi phạm trật tự xây dựng dù giảm nhưng vẫn còn phức tạp. Việc phát hiện có thời điểm, có trường hợp chưa kịp thời, việc xử lý có trường hợp chưa nghiêm khắc, còn chậm, không triệt để.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng nêu rõ, trong thời gian tới, Bộ sẽ tập trung hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong xây dựng, hoạt động đầu tư xây dựng.
Bộ trưởng cũng đề nghị các địa phương quan tâm bổ sung ngân sách cho công tác quy hoạch, khẩn trương lập, thẩm định quy hoạch chi tiết thiết kế đô thị, kiến trúc, cảnh quan; cấp giấy phép xây dựng làm cơ sở để quản lý các công trình trên địa bàn.
Ngoài ra cần tăng cường trách nhiệm của địa phương trong quản lý trật tự xây dựng, tăng cường thanh tra, xử lý nghiêm cán bộ công chức phát hiện sai phạm nhưng không xử lý hay xử lý không kịp thời, không triệt để.
Cuối cùng, cần tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật để người dân và các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng chấp hành nghiêm quy định.
Quy hoạch "treo" làm lãng phí tài nguyên, gây bức xúc xã hội
Đại biểu Dương Khắc Mai (tỉnh Đắk Nông) đặt câu hỏi về trách nhiệm, giải pháp của Bộ Xây dựng và Bộ trưởng trong việc giải quyết vấn đề quy hoạch "treo". Theo đó, đại biểu cho biết, sai phạm trong lĩnh vực này trên địa bàn cả nước vẫn còn diễn biến phức tạp, nhiều nơi chất lượng quy hoạch không đảm bảo, đặc biệt là tình trạng quy hoạch nhiều năm nhưng chưa thực hiện hay còn gọi là quy hoạch "treo" và không ít nơi "treo bền vững".
"Thực trạng này gây lãng phí nguồn lực xã hội, cản trở sự phát triển chung của đất nước, gây bức xúc trong dư luận và người dân, nhất là những người dân nằm trong khu vực quy hoạch ‘treo’, sống trong chờ đợi mỏi mòn" – đại biểu nêu ý kiến.
Đại biểu Dương Khắc Mai (tỉnh Đắk Nông)
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, quy hoạch "treo" là quy hoạch chưa xác định được nguồn lực để thực hiện, chưa có cơ chế triển khai đầu tư cũng như chất lượng quy hoạch ảnh hưởng tới khả thi không cao.
"Quy hoạch ‘treo’ ảnh hưởng tới quyền lợi hợp pháp của người dân, giảm chất lượng khu đô thị, gây lãng phí tài nguyên, gây bức xúc xã hội" – Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Xây dựng nhấn mạnh.
Về nguyên nhân, trưởng ngành xây dựng cho biết do quy hoạch chưa đảm bảo chất lượng, thiếu tầm nhìn, dự báo chưa chính xác và không lặp đồng bộ các quy hoạch liên quan, có mâu thuẫn giữa các quy hoạch với nhau, quy hoạch thiếu tính khả thi, chưa xác định đủ các yếu tố để thực hiện, trong đó vốn đầu tư.
Bên cạnh đó, việc tổ chức quản lý quy hoạch cũng chưa thực hiện đầy đủ, nghiêm túc theo quy định. Một số địa phương còn chủ quan khi mở rộng đất phát triển đô thị mà chưa tính toán chính xác nguồn lực phát triển nên không thực hiện được. Thủ tục đất đai còn chậm và năng lực của chủ đầu tư cũng chưa đảm bảo khi triển khai dẫn đến quy hoạch "treo".
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, trách nhiệm về tình trạng này thuộc về các cơ quan lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch, đánh giá, rà soát quy hoạch. Về phía Bộ Xây dựng, Bộ cũng chưa kiểm tra, đôn đốc, thanh tra để xử lý kịp thời, chưa hướng dẫn và kịp thời hoàn thiện hệ thống quy định pháp luật để đảm bảo quy hoạch chặt chẽ hơn, chất lượng quy hoạch có tầm nhìn và khả thi trong thực hiện.
Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung hoàn thiện quy định pháp luật, bổ sung những quy định như tăng sự tham gia của cộng đồng dân cư, nhà đầu tư trong quá trình lấy ý kiến đồ án quy hoạch cũng như thẩm định dự án đầu tư, tăng cường thẩm tra năng lực đầu tư về vốn và khả năng huy động vốn, năng lực của các tư vấn lập quy hoạch, xây dựng cơ chế chính sách thu hút đầu tư, đa dạng hóa thu hút đầu tư, tăng cường hướng dẫn, đôn đốc kiểm tra, thanh tra các địa phương trong công tác thực hiện quy hoạch, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!