Những điều cấm trong Luật Điện ảnh có làm khó phim Việt?

Trong dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) gần đây, nội dung này càng được quan tâm, khi 1 bộ tiêu chí chung là cần thiết, nếu phim phát hành trên mạng được tự kiểm trước khi phổ biến. Năm nay, 17 nội dung, hành vi bị cấm trong điện ảnh đã được nêu rõ. Tuy vậy vẫn có những ý kiến cho rằng những điều cấm này vẫn còn mơ hồ, dễ bó hẹp sự sáng tạo của các nhà làm phim.

Cụ thể, việc cắt cảnh vì lời thoại nhạy cảm, dù nội dung không lạ với khán giả dưới 16 tuổi như phim được phân loại hay mơ hồ trong diễn giải nội dung bị cấm trong phim... Nhiều nhà sản xuất cho rằng Luật Điện ảnh nước nhà liệu có đang "kìm hãm" phim Việt phát triển?

Ròm - một trong những phim được cho là có số phận "ly kỳ" liên quan đến câu chuyện kiểm duyệt.

Là người thường xuyên làm công tác thẩm định và phân loại phim, GS.TS. Trần Thanh Hiệp cũng có quan điểm riêng về những ý kiến trái chiều khi 1 vài bộ phim phải cắt bớt cảnh, bị cấm chiếu thời gian qua như "Ròm" hay "Vị", hay ý kiến quy định cấm trong Luật còn chưa chi tiết.

GS.TS. Trần Thanh Hiệp - Chủ tịch Hội đồng Trung ương Thẩm định và Phân loại phim truyện nói: "Khi chi tiết quá thì lại không bao trùm. Trường hợp này cụ thể thì lại không trùng với trường hợp khác. Phim chúng ta không thiếu cảnh bạo lực, không thiếu cảnh tình dục. Hình như chúng ta thiếu cái khác. Như điện ảnh Iran ẵm rất nhiều giải lớn danh giá của thế giới? Họ có luật cấm hẳn hoi, họ vẫn giữ được bản sắc dân tộc".

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà - Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh, Luật Điện ảnh từ những năm 2006 vẫn không ngừng tiếp thu ý kiến, cởi mở hơn cho các nhà làm phim. Cụ thể, cho đến năm 2019, mỗi năm có 40 phim Việt, hàng trăm phim ngoại. Trước "Vị", từ năm 2015, chưa có phim Việt nào bị cấm chiếu. Trong khi đó mỗi năm có tới 20 - 30 phim ngoại không được phổ biến ở Việt Nam trong giai đoạn này.

"Cho đến tháng 7 năm 2021, Cục Điện ảnh mới có quyết định không phổ biến 2 bộ phim. Đối với những bộ phim không sử dụng ngân sách nhà nước thì hoàn toàn gần như không có ràng buộc gì cả. Chỉ có bước thẩm định kịch bản. Cần hỏi các bạn ấy là: Khi các bạn ấy làm ý, mục tiêu của các bạn ấy là gì?" - Bà Nguyễn Thị Thu Hà - Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) nói.

Cũng có nhiều đề xuất cho rằng, để giữ nguyên sáng tạo của những nhà làm phim, nên chăng áp dụng "hậu kiểm" cho phim chiếu rạp?

GS. TS. Trần Thanh Hiệp - Chủ tịch Hội đồng Trung ương Thẩm định và Phân loại phim truyện bày tỏ quan điểm trước ý kiến này: "Ở bản sửa đổi thứ 2, tôi là người đề xuất tất cả phim Việt Nam ta nên hậu kiểm, chứ không tiền kiểm. Phim nước ngoài mình vẫn thẩm định và phân loại vì sự khác biệt văn hóa, chính trị. Nhưng cũng có rất nhiều ý kiến phản biện. Và một trong những người phản biện bằng việc làm của mình: là những người vi phạm pháp luật. Làm cho nhiều người thấy là hình như ý kiến cần có sự xem lại".

Rõ ràng, câu chuyện kiểm duyệt phim vẫn còn nhiều khoảng cách giữa nhà làm phim và người làm Luật. Sẽ cần nhiều hơn những cuộc đối thoại giữa các bên, để tạo ra một cơ chế chung vừa dễ dàng cho việc thẩm định, phân loại, vừa tạo điều kiện phát triển cho các nhà làm phim.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!