Sự kiện diễn ra vào đúng thời điểm Đảng Cộng sản Việt Nam đang xây dựng xây dựng Chiến lược phát triển từ 2021 - 2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm từ 2021 - 2025, giai đoạn mang tính nền tảng cho việc hiện thực hóa sớm khát vọng 2045, trở thành nước công nghiệp phát triển hiện đại. Vì thế, những ý kiến của giới chuyên gia trong và ngoài nước tại diễn đàn này là luận cứ đầu vào quan trọng.
Trong các phiên thảo luận sáng nay (19/9), các học giả và nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đã đã nhất trí rằng xây dựng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam trong hiện tại cũng như trong giai đoạn sắp tới. Một nhận định quan trọng của nhiều diễn giả là so với thông lệ quốc tế và yêu cầu của sự phát triển, các thể chế kinh tế thị trường ở Việt Nam về thực chất còn nhiều khiếm khuyết, dẫn đến kìm hãm sự phát triển. Còn để vượt qua được bẫy thu nhập trung bình và thực hiện được khát vọng thịnh vượng trong 10 năm tới để trở thành nước có thu nhập trung bình cao, bên cạnh động lực vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và thương mại, Việt Nam cần nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo để tăng trưởng, phát triển công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo.
Phát biểu tại phiên toàn thể của diễn đàn vào chiều nay (19/9), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá các các học giả và nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đã chia sẻ nhiều kết quả nghiên cứu và kinh nghiệm thực tiễn cho Việt Nam để vượt qua bẫy thu nhập trung bình và để hiện thực hóa khát vọng thịnh vượng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã khẳng định "Chúng ta trở nên lớn lao bởi những ước mơ" và bên cạnh ước mơ thì cần phải hành động vì một Việt Nam thịnh vượng.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ với các học giả, nhà nghiên cứu và hoạch địch chính sách trong và nước, về tình cảnh của Việt Nam vào những thập niên đầu sau chiến tranh. Khi đó còn muôn vàn khó khăn, tỷ lệ nghèo đói rất cao, những gia đình Việt Nam chỉ ước mơ có được những bữa cơm, có áo ấm, con em được đến trường học hành tử tế, một cuộc sống không còn đói rét và vất vả.
Từ năm 1986, công cuộc đổi mới lan tỏa sâu rộng, đã chắp cánh cho bao giấc mơ được hiện thực hóa, để rồi hơn 70 triệu người, gần 1,3% dân số thế giới, trong những thập niên sau đó đã vươn lên, vượt qua cái đói, cái nghèo, muôn nhà ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành như chính mong ước bình dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong 30 năm đổi mới, kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng cao và đó là cơ sở để tỷ lệ đói nghèo từ mức rất cao trên 53% năm 1992 giảm 10 lần chỉ còn 5,23% năm 2018 theo chuẩn nghèo đa chiều, đồng thời tầng lớp trung lưu cũng tăng lên, chiếm hơn 15% dân số và đang tăng rất nhanh.
Thủ tướng nhấn mạnh ước mơ, khát vọng hướng về phía trước dù rất đẹp nhưng thực tại là những điều mà gần 100 triệu người dân Việt Nam buộc phải đối mặt, buộc phải vượt qua. Nhìn thẳng vào những hạn chế, yếu kém. Đó là những tồn tại, những hạn chế và tiềm ẩn nhiều rủi ro, khả năng chống chịu, thích ứng với những tác động bên ngoài của Việt Nam còn yếu. Năng lực tiếp cận nền kinh tế số còn nhiều hạn chế. Gần đây, tốc độ tăng trưởng Tổng sản phẩm trong nước có xu hướng chững lại, nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình và tụt hậu còn cao. Đến năm ngoái, dân số Việt Nam đứng thứ 3 trong ASEAN, nhưng quy mô kinh tế đứng thứ 6 và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu còn thấp. Thủ tướng khẳng định, những hạn chế yếu kém đó không làm Việt Nam chùn bước mà càng thôi thúc dân tộc Việt Nam không chỉ có khát vọng, không chỉ ước mơ mà phải hành động bởi Việt Nam xây dựng Chiến lược phát triển 2021-2030 trong bối cảnh có nhiều diễn biến khó lường của thế giới, trong đó có chiến tranh thương mại, chủ nghĩa bảo hộ, biến đổi khí hậu... Tình hình đó đòi hỏi phải có bản lĩnh vững vàng, tự tin tiếp tục thực hiện 3 đột phá chiến lược về hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng, phát huy nguồn nhân lực. Phải giữ gìn môi trường hòa bình, giữ vững ổn định chính trị xã hội để phát triển nhanh và bền vững.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, những ý tưởng chính sách nhằm hoàn thiện thể chế mà Tiến sỹ David Dollar, Viện Brookings, Hoa Kỳ, nêu ra cần được nghiên cứu nghiêm túc để triển khai cụ thể. Còn Kinh nghiệm về tránh bẫy thu nhập trung bình của Malaysia trình bày rất đáng để Việt Nam học hỏi. Kinh nghiệm của Indonesia, của Hàn Quốc cùng với của Ngân hàng Thế giới và Tổ chức hợp tác phát triển kinh tế OECD về tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, phát triển công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo có nhiều nội dung hữu ích đối với Việt Nam nên cần được tham khảo, phân tích kỹ, làm đầu vào khi hoạch định chính sách.
Thủ tướng đề nghị Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương lắng nghe những chia sẻ về kinh nghiệm và kiến thức quốc tế, những nhận định, đề xuất của các chuyên gia quốc tế và trong nước, để tìm ra những cách làm phù hợp cho Việt Nam, đóng góp trực tiếp cho việc hoàn thiện dự thảo Chiến lược 10 năm, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm tới, nhằm hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, trở thành nước công nghiệp, thuộc nhóm dẫn đầu các nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và đến năm 2045 trở thành nước công nghiệp phát triển hiện đại, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!