Với hơn 400 công trình hồ, đập thủy lợi cần phải sửa chữa, tu bổ tại tỉnh Thái Nguyên, nhu cầu vốn đã lên tới khoảng 500 tỷ đồng. Nhưng từ tỉnh tới huyện, không ai biết phải tìm đâu ra số tiền này.
Hơn 2 tuần nay, thôn Bài Kịnh, xã Yên Trạch, Phú Lương, Thái Nguyên xuất hiện những âm thanh lạ phát ra từ khu vực cống xả của hồ Suối Mạ, dù miệng cống phía dưới đang được bịt lại.
Ông Nguyễn Quốc Toản - Trưởng thôn Bài Kịnh, xã Yên Trạch, Phú Lương, Thái Nguyên ngày nào cũng phải lên khu vực hồ đập để kiểm tra, ông cho biết: “Sợ nhưng quen rồi. Lần nào lên kiểm tra, cũng nghe có âm thanh này”.
Nước xói qua chân đập thoát ra ngoài là nguyên nhân của âm thanh lạ, hệ quả là thân đập đang dần bị sạt xuống. Suốt từ năm 1998 tới nay, đập hồ Suối Mạ đã nhiều lần bị bục, có khi bán kính tới hơn 3m khiến người dân phải tự khắc phục sự cố.
Người dân đã nhiều lần kiến nghị, nhưng huyện thì bảo không có kinh phí. Năm ngoái, huyện Phú Lương được cấp gần 3 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh để tu sửa hồ, nhưng lại phải chia đều cho 60 công trình. Trong khi hơn 80% số này đang ở tình trạng xuống cấp nghiêm trọng.
36 hồ có dung tích trữ nước lớn được giao cho Công ty khai thác công trình thủy lợi tỉnh quản lý. Đây là đơn vị kinh doanh, năm ngoái thu từ thủy lợi phí được 29 tỷ đồng. Nhưng chi phí duy tu, sửa chữa hồ đập mỗi năm chỉ hơn 10% so với nhu cầu. Với số tiền này, việc sửa chữa được làm theo kiểu chắp vá.
Tỉnh Thái Nguyên ước tính, phải cần tới 500 tỷ đồng cho việc nâng cấp các hồ đập để tránh rủi ro xảy ra, nhưng tỉnh chỉ bố trí được 2%/năm. Không có vốn, vết sạt lở ở hồ ngày một lớn hơn, người dân không biết những bao tải đất và nilon của mình thì giữ được thân đập tới bao giờ.
Mời quý vị khán giả theo dõi video chi tiết: