Ông Nguyễn Văn Bình (phường Đồng Mai, quận Hà Đông, Hà Nội) đã sinh sống và sản xuất ngay bên dòng sông Đáy hơn 20 năm cho biết, bình thường nước sông cũng không sao nhưng cứ đến tháng 10 hàng năm là nước đen lại đổ về. Vì vậy, ông phải vội vàng bán non đống cá nuôi trong lồng bè bởi nếu không nhanh cá sẽ chết hết vì dòng nước ô nhiễm.
Ông Bình nói: "Bình thường hai vợ chồng tôi kiếm sống trên sông từ 3h đến khi trời sáng sẽ được khoảng 300.000 đồng. Tuy nhiên, khi nước sông đen không có việc gì làm chỉ có ngồi vá lưới, bao giờ đến mùa nước sạch mới làm tiếp".
Dân Đồng Mai sống ven sông Đáy xưa có nghề đánh cá trên sông nhưng hiện đã bỏ lên Hòa Bình đánh bắt ở sông Đà. Lý do bởi vào thời điểm các làng nghề chế biến tinh bột, làm miến dong phía thượng nguồn như làng So của Tân Hòa và Dương Liễu, Cát Quế, Minh Khai bắt đầu vào mùa vụ, nước thải không qua xử lý xả ra đen kịt hàng mấy chục km dòng sông Đáy khiến cá chết la liệt. Nguồn cá không còn đủ để người dân kiếm kế sinh nhai.
Anh Nguyễn Văn Quang - phường Đồng Mai, quận Hà Đông, Hà Nội nói: "Đêm ngủ một số người dân bên hai bờ sông Đáy phải đeo khẩu trang mới ngủ được vì mùi hôi thối của sông bốc lên".
Theo ghi nhận của phóng viên VTV, phía thượng nguồn đường kênh dẫn nước thải của nhiều làng nghề đã xả thẳng ra sông Đáy. Làng nghề miến dong ở làng So cũng như vậy, ngay từ trong làng nước đã có màu đen, bốc mùi hôi nồng. Với 60 hộ làm miến dong, mỗi ngày xả ra khoảng 600m3 nước thải.
Cách làng So hơn 10km là xã Dương Liễu với hơn 30 hộ chế biến tinh bột từ củ dong, củ sắn. Các hộ dân cho biết, mỗi ngày có khoảng 1.000 tấn dong riềng được chế biến làm tinh bột.
Ông Phí Đình An - Chủ tịch UBND xã Dương Liễu, huyện Hoài Đức, Hà Nội nói: "Tỷ lệ tinh bột người dân thu được khoảng 18-20%, do đó 80% lượng bã thải và đất là chảy xuống hệ thống tiêu thoát nước. Bên cạnh đó còn là lượng nước rửa và nước xả".
Như vậy, mỗi ngày có tới 800 tấn bã thải dong riềng được xả thẳng ra sông Đáy, cùng với khoảng hơn 10.000 m3 nước thải. Ngoài ra, còn có những tác nhân khác xả thải ra dòng sông như nước thải sinh hoạt của người dân, hoạt động sản xuất nông nghiệp và các cụm công nghiệp ven sông. Đây là những nguyên nhân khiến dòng sông Đáy không còn thơ mộng như trước đây.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!