Phiên họp thứ hai diễn đàn hợp tác Á – Âu

Tại phiên họp này, lãnh đạo của nhiều nước đã bày tỏ quan ngại trước những diễn biến mới đang tác động đến môi trường an ninh tại châu Á, trong đó có Biển Đông và Hoa Đông. Phát biểu trước lãnh đạo của hơn 50 nước thành viên của ASEM, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nhấn mạnh: lòng tin giữa nhiều quốc gia bị suy giảm, trong khi đó các nước vừa và nhỏ đang đứng trước thách thức lớn về an ninh và phát triển.

Thảo luận về các vấn đề quốc tế và khu vực, đặc biệt các vấn đề liên quan hòa bình, an ninh, chủ nghĩa khủng bố, không phổ biến vũ khí hạt nhân và vũ khí hủy diệt hàng loạt, buôn bán người, an ninh hàng hải, cướp biển. Các nhà lãnh đạo ở cả hai châu lục đều nhất trí về nhu cầu cấp thiết cần tăng cường hợp tác nhằm duy trì hòa bình, an ninh và ổn định. Đồng thời khẳng định cam kết cùng nỗ lực bảo đảm an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không, tự do thương mại, đề cao nguyên tắc kiềm chế không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình trên cơ sở và luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển Liên Hợp Quốc 1982.

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, trong năm nay bất ổn chính trị, xung đột cục bộ, các hành động khủng bố và tranh chấp lãnh thổ diễn biến rất phức tạp và quy mô lan rộng. Các điểm nóng khu vực căng thẳng hơn. Lòng tin giữa nhiều quốc gia bị suy giảm. Các nước vừa và nhỏ đang đứng trước thách thức lớn về an ninh và phát triển. Nhu cầu hợp tác để duy trì hòa bình, an ninh, ổn định đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Thủ tướng nêu rõ, đúng 100 năm sau Chiến tranh thế giới lần thứ nhất và gần 70 sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai, bài học xương máu là chiến tranh hay hòa bình hoàn toàn tùy thuộc vào ý thức trách nhiệm và ý chí chính trị của các quốc gia. Để duy trì hòa bình, thực tiễn đã khẳng định, cần kiên trì xây dựng lòng tin chiến lược - sự tin cậy lẫn nhau bền vững, lâu dài - trên cơ sở Hiến chương Liên Hợp Qquốc và luật pháp quốc tế, tôn trọng độc lập chủ quyền của nhau; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, hợp tác bình đẳng cùng có lợi, tôn trọng lẫn nhau và tăng cường đối thoại về các khác biệt, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng đề xuất ASEM cần tiếp tục nâng cao vai trò và cùng nỗ lực củng cố các cơ chế đối thoại và hợp tác khu vực, liên khu vực và toàn cầu; tăng cường các biện pháp ngoại giao phòng ngừa, góp phần hình thành một cấu trúc an ninh bền vững, minh bạch, có khả năng đáp ứng thay đổi của tình hình và bảo đảm lợi ích của tất cả các quốc gia.

Thủ tướng nêu bật thực tế châu Á - Thái Bình Dương đang phát triển năng động, khẳng định vai trò là động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, môi trường hòa bình, an ninh và phát triển đang đứng trước nhiều nguy cơ bất ổn. Thủ tướng bày tỏ quan ngại đặc biệt của Việt Nam về những diễn biến nghiêm trọng, vi phạm luật pháp quốc tế gần đây tại Biển Đông mà thế giới đều biết. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định Việt Nam luôn kiên định và nhất quán cùng các thành viên ASEAN và cộng đồng quốc tế, trong đó có các thành viên ASEM, thúc đẩy đối thoại và thực hiện mọi nỗ lực, phù hợp với luật pháp quốc tế nhằm duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không và cùng hợp tác phát triển ở Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương. Vấn đề quyết định là phải kiềm chế, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, không để tái diễn các hành động gây căng thẳng, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982, thực hiện nghiêm chỉnh và đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông và cùng nhau xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, là một dân tộc chịu nhiều đau thương mất mát từ các cuộc chiến tranh ngoại xâm, Việt Nam nhận thức đầy đủ trách nhiệm của mình và sẽ tiếp tục cùng các thành viên ASEM đóng góp tích cực và có trách nhiệm vào việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở Đông Nam Á cũng như ở hai châu lục Á - Âu và trên toàn thế giới.

Tại Hội nghị, các nhà lãnh đạo đến từ hai châu lục Á- Âu đặc biệt đánh giá cao vai trò của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và hợp tác vì hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng ở châu Á - Thái Bình Dương và thế giới. Các nhà Lãnh đạo hoan nghênh và ủng hộ những nỗ lực của ASEAN thúc đẩy liên kết khu vực, hoàn tất Cộng đồng ASEAN vào năm 2015, xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 cũng như vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình. Các nhà Lãnh đạo đề cao nỗ lực của ASEAN trong thúc đẩy quan hệ với các đối tác, trong đó có Liên minh châu Âu và các đối tác khác ở châu Âu, thể hiện sinh động qua kết quả đạt được tại Cuộc họp Cấp cao không chính thức ASEAN - EU vừa diễn ra hôm qua.