Trước đó, Nhóm công tác chung ASEAN-Trung Quốc về thực hiện DOC cũng đã họp từ 16-17/5/2019. Tại các cuộc họp này, các bên đã trao đổi về tình hình Biển Đông, kiểm điểm thực hiện DOC và tiếp tục đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng đoàn Việt Nam, ghi nhận tiến triển đạt được trong thực hiện DOC và đàm phán COC. Bên cạnh đó, Thứ trưởng chia sẻ quan ngại về những phức tạp ở Biển Đông vốn có nguyên nhân từ cạnh tranh chiến lược các nước lớn, các hành động đơn phương trái với luật pháp quốc tế, Công ước Luật biển 1982, nhất là các hoạt động quân sự hóa, làm xói mòn lòng tin, cản trở việc duy trì hòa bình, ổn định, ảnh hưởng tới đàm phán COC.
Đồng thời, Thứ trưởng nhấn mạnh Biển Đông cũng đang đứng trước những thách thức khác như nạn đánh bắt cá trái phép, không khai báo và không theo quy định (IUU Fishing), ô nhiễm môi trường biển, rác thải nhựa … Trước tình hình này, Thứ trưởng kêu gọi các nước đề cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực chung tay thực hiện đầy đủ DOC, kiềm chế và không có các hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa và đẩy mạnh hợp tác xử lý những thách thức đang được đặt ra. Theo đó, Thứ trưởng thông báo Việt Nam sẽ tổ chức hội thảo trong khuôn khổ DOC về đối xử công bằng, nhân đạo với ngư dân.
Về COC, Thứ trưởng khẳng định đây là vấn đề quan trọng được quan tâm rộng rãi, đề nghị ASEAN và Trung Quốc nỗ lực đàm phán để đạt được một Bộ quy tắc hiệu lực, thực chất, phù hợp luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển 1982, được cộng đồng quốc tế ủng hộ. Đóng góp vào tiến trình này, Việt Nam sẽ đăng cai Hội nghị Quan chức Cao cấp ASEAN – Trung Quốc về thực hiện DOC lần thứ 18 sẽ được tổ chức tại Việt Nam vào nửa cuối năm 2019.
Trao đổi về tình hình Biển Đông và kiểm điểm thực hiện DOC, nhiều nước nêu rõ tình hình Biển Đông phức tạp là hệ lụy của những diễn biến vừa qua trên thực địa, làm gia tăng căng thẳng, gây xói mòn lòng tin, tạo nguy cơ cho hòa bình, ổn định trên Biển Đông. Trước tình hình đó, các nước tái khẳng định tầm quan trọng của bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; đồng thời cũng cam kết thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, nhất là tự kiềm chế, đi đôi với hợp tác xây dựng lòng tin. Hội nghị nhất trí với đề xuất của Việt Nam tổ chức hội thảo trong khuôn khổ DOC về đối xử công bằng, nhân đạo với ngư dân.
Hội nghị ghi nhận công việc của Nhóm Công tác chung, hoan nghênh tiến triển trong đàm phán giữa ASEAN và Trung Quốc về COC, cho rằng tiến trình này đang được triển khai đúng lộ trình, hướng tới hoàn tất vòng rà soát đầu tiên trước thềm Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Trung Quốc (PMC) dự kiến sẽ được tổ chức cuối tháng 7, đầu tháng 8/2019 tại Bangkok, Thái Lan. Các nước nhất trí cần duy trì nhịp độ đàm phán, phát huy tinh thần trách nhiệm phấn đấu xây dựng COC thực chất, hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế. Trong quá trình này, các bên cần kiềm chế, nỗ lực duy trì môi trường thuận lợi cho quá trình xây dựng COC.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!