Đi sau thế giới hàng chục năm, các đặc khu trong tương lai của Việt Nam sẽ làm gì để cạnh tranh với những đặc khu đã có cả quá trình phát triển thành công? Sự thành công của các đặc khu được đo đếm một phần bởi khả năng thu hút các nhà đầu tư, thu hút các nguồn lực tham gia xây dựng và phát triển các khu vực này.
Tuy nhiên, muốn được như vậy các đặc khu sẽ cần điều gì? Chính sách ưu đãi hay những cơ chế vượt trội về thể chế kinh tế và hành chính? Còn với các nhà đầu tư, họ kỳ vọng như thế nào khi quyết định đầu tư vào một đặc thu hành chính kinh tế đặc biệt?
Tư nhân tham gia quản trị điều hành trong chính quyền đặc khu có thể mang lại cơ hội tập trung các nguồn nhân lực chất lượng cao, phát huy được sức mạnh tổng thể cho đặc khu. Tư nhân đã sẵn sàng, doanh nghiệp mong muốn được góp sức nhưng mọi việc còn chờ đợi vào cơ chế cho phép sức mạnh này được phát huy.
Cơ chế quản trị đặc biệt của đặc khu thể hiện ở thiết chế người đứng đầu. Trong đó, trao quyền tự quyết mạnh mẽ cho người đứng đầu đặc khu sẽ là nền tảng cho sự đột phá về kinh tế.
Dù với tên gọi gì, vị trí người đứng đầu đặc khu cũng được coi là trung tâm để tổ chức quyền lực điều hành thực sự tại đây. Trong hội nghị trực tuyến về xây dựng hệ thống chính trị tại các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt với Quảng Ninh, Khánh Hòa và Kiên Giang do Ban Tổ chức Trung ương tổ chức, các địa phương đều đồng thuận với mô hình Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND đặc khu kinh tế.
Đặc khu không chỉ đặc biệt về cơ chế kinh tế mà còn là sự đặc biệt về thể chế hành chính. Nếu vẫn còn ngập ngừng với việc trao quyền, trao sự chủ động cho cơ chế quản trị của đặc khu thì chúng ta sẽ mất đi sự đặc biệt của các đơn vị này.
Nếu chỉ nghĩ các đặc khu là nơi cho thuê đất rẻ hơn, thuế rẻ hơn như các thiên đường thuế thì mục tiêu xây dựng các đặc khu sẽ không thể đạt được. Đặc khu trước hết là phòng thí nghiệm về thể chế, sau nữa là động lực phát triển kinh tế. Chính vì vậy, sự vượt trội phải là một thể chế khác biệt.
Đặc biệt và đặc thù đó là những yêu cầu đặt ra đối với việc phát triển đặc khu. Đặc khu phải là nơi làm những điều chưa được làm, áp dụng những điều chưa được áp dụng. Lần nữa phải nhắc lại, đặc khu không phải của riêng địa phương nào mà đó là cơ hội của cả nền kinh tế. Chính vì vậy, thận trọng là cần thiết nhưng quan trọng hơn là sự dũng cảm để nắm bắt cơ hội khi trao cho 3 đặc khu tương lai những điều vượt trội để thử nghiệm và để tạo sức lan tỏa cùng phát triển.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!