Tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV, chiều 30/5, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân đã giải trình thêm hai nội dung qua thảo luận tại hội trường, đó là vấn đề sắp xếp lại đơn vị hành chính ở cấp huyện, cấp xã và việc sắp xếp các cơ quan chuyên môn ở cấp tỉnh và cấp huyện.
Để thực hiện Nghị quyết 18 ngày 25/10/2017 Hội nghị Trung ương 6 khóa XII về một số vấn đề tiếp tục đổi mới sắp xếp, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 37 ngày 24/12/2018; Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng ban hành Nghị quyết số 653 ngày 12/3/2019 và hai ngày sau Chính phủ ban hành Nghị quyết số 32 ngày 14/5/2019 để quy định một số nội dung, kế hoạch về sắp xếp, tổ chức bộ máy của các cơ quan hành chính cấp huyện, cấp xã; ngày 16/5/2019 Bộ Nội vụ ban hành văn bản số 1211 hướng dẫn mẫu hồ sơ đề án sắp xếp đơn vị hành chính của cấp huyện, cấp xã. Như vậy, thực hiện chủ trương này đã có 4 nghị quyết của trung ương và hướng dẫn của Bộ Nội vụ.
"Đến nay, cơ bản các văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đã đầy đủ. Mục tiêu đợt sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã lần này nhằm tổ chức hợp lý lại các đơn vị cho phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước", Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cho hay.
Theo vị tư lệnh ngành, việc sắp xếp đơn vị hành chính và bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả để góp phần phát huy về mọi nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân, tinh giản biên chế và thực hiện các chính sách tiền lương mới vào năm 2021. "Quan điểm của việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã là phải bảo đảm tính tổng thể, đồng bộ và thực hiện từng giai đoạn, mỗi giai đoạn cần có trọng tâm, trọng điểm, cách làm phù hợp, chặt chẽ, thận trọng, hiệu quả, những nơi thuận lợi làm trước, không phải sắp xếp bằng mọi giá các đơn vị hành chính mà không bảo đảm các yếu tố thuận lợi và gây xáo trộn lớn, làm mất ổn định chính trị - xã hội", Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân nhấn mạnh.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân đăng đàn giải trình và làm rõ thêm về vấn đề sắp xếp đơn vị hành chính trước Quốc hội. Ảnh: Quochoi.vn
"Trong giai đoạn từ năm 2019 - 2021, đặc biệt là năm 2019 là năm chúng ta vừa rà soát các quy định pháp luật có liên quan, vừa thực hiện cơ bản việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã chưa đạt đến 50% cả hai tiêu chí về quy mô dân số và diện tích tự nhiên theo tiêu chí Nghị quyết 1211 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ngoài ra, trong nghị quyết cũng khuyến khích các địa phương tiếp tục sắp xếp các đơn vị hành chính khác chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định, đến năm 2021 sẽ tiến hành tổng kết việc sắp xếp trong giai đoạn 2019-2021 và xây dựng kế hoạch, lộ trình để tiếp tục sắp xếp trong giai đoạn đến năm 2020 và năm 2030, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cho biết thêm.
Về việc triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân báo cáo, Bộ Nội vụ cũng đã phối hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức nhiều buổi tập huấn và tọa đàm để triển khai các nghị quyết nêu trên. Lộ trình sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thực hiện trong giai đoạn năm 2019 - 2021. Tuy nhiên, để sớm ổn định cho các đơn vị cấp huyện và cấp xã tổ chức Đại hội Đảng các cấp vào năm 2020, nhiệm kỳ 2020 - 2025 thì Chính phủ đã chỉ đạo cho Bộ Nội vụ và các bộ, ngành khẩn trương xây dựng kế hoạch để sắp xếp cơ bản sẽ hoàn thành trong năm 2019.
Qua rà soát và số liệu báo cáo của các địa phương, đợt này chúng ta chỉ sắp xếp 16 đơn vị hành chính cấp huyện và 631 đơn vị hành chính cấp xã chưa đạt 50% cả 2 tiêu chí về diện tích và quy mô dân số.
Qua xem xét phương án tổng thể chung của các địa phương đã gửi về Bộ Nội vụ cho thấy các tỉnh hiện nay đã ráo riết chỉ đạo khẩn trương lập các đề án sắp xếp đơn vị hành chính của cấp huyện, cấp xã. Trong đó, ngoài việc sắp xếp các đơn vị cần phải sắp xếp đợt này, rất nhiều tỉnh đã khuyến khích việc sắp xếp thêm các đơn vị ngoài quy định, ví dụ như tỉnh Hòa Bình có 24 đơn vị hành chính cấp xã. Tỉnh Thanh Hóa, tỉnh Hà tĩnh có thêm 10 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện khuyến khích và địa phương đã tiến hành sắp xếp cả 3 đơn vị cấp xã thành 1 đơn vị cấp xã, ví dụ như Hà Tĩnh, Thái Bình...
"Sau khi sắp xếp các tỉnh, thành phố về số đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện, như tỉnh Cao Bằng đã giảm 3/13 đơn vị hành chính cấp huyện và giảm 4/199 đơn vị hành chính cấp xã. Tỉnh Hòa Bình giảm 1 đơn vị hành chính cấp huyện và giảm 59 đơn vị hành chính cấp xã. Tỉnh Hà Tĩnh giảm 47 đơn vị hành chính cấp xã. Tỉnh Thanh Hóa giảm 76 đơn vị hành chính cấp xã. Đây là địa phương có nhiều đơn vị sắp xếp, đề án cơ bản đến nay đã chuẩn bị khá tốt", Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân dẫn chứng.
Về giải pháp sắp xếp trong thời gian tới, để thực hiện tốt việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong thời gian tới, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân nhấn mạnh, Bộ Nội vụ đã thường xuyên phối hợp với các bộ ngành trung ương như Bộ Công an, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng và Tổng cục thống kê và các địa phương để rà soát xây dựng các phương án cụ thể nhằm giúp cho các địa phương tổ chức tốt đề án. Đến nay, theo phản ánh của các địa phương, vấn đề khó khăn, vướng mắc nhất trong việc sắp xếp về tổ chức các đơn vị hành chính của cấp huyện, cấp xã là số lượng lớn cán bộ, công chức dôi dư, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý.
Tại Hội trường Quốc hội, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cũng giải trình thêm về sắp xếp cơ quan chuyên môn của cấp tỉnh, huyện. Để thực hiện Nghị quyết 18 của Hội nghị trung ương 6 khóa XII, Nghị quyết 56 của Quốc hội và Kết luận số 34 của Bộ Chính trị. Bộ Nội vụ đã tham mưu cho Chính phủ ban hành 2 nghị định mới để thay thế Nghị định 24 là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Nghị định 37 là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện.
Theo nguyên tắc, Chính phủ chỉ quy định khung cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, huyện, trong đó số lượng cơ quan chuyên môn sau khi sắp xếp không được nhiều hơn số lượng đang có. Lần sắp xếp này chia theo nhóm là số cơ quan thấp nhất quản lý chung cho cả nước. Nhóm thứ hai là tổ chức sắp xếp lại cho phù hợp. Nhóm thứ ba là thực hiện thí điểm theo tinh thần Nghị quyết 158 của Quốc hội và Kết luận 34 của Bộ Chính trị. Nhóm thứ tư là nhóm đặc thù về quy định khung biên chế tối thiểu và số lượng cấp phó tối đa để thành lập các tổ chức bên trong của các cơ quan chuyên môn của cấp tỉnh và cấp huyện giao cho Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định.
Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cho biết: "Chính phủ sẽ thảo luận và cho ý kiến về việc sắp xếp các đơn vị cơ quan chuyên môn của cấp tỉnh và cấp huyện trong buổi họp Chính phủ thường kỳ tháng 5 diễn ra vào chiều 31/5/2019".
"Đến nay đã có 4 tỉnh thí điểm sắp xếp cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh như tỉnh Bạc Liêu, Bắc Ninh, Hà Giang và Lào Cai đã giảm 5 cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Cấp huyện đã có 15 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức thí điểm sắp xếp với cơ quan chuyên môn cấp huyện và giảm được 185 phòng chuyên môn. Đó là kết quả từ khi thực hiện Nghị quyết 18 đến nay", Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân kết lại.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!