Theo quy định hiện hành, ô tô nhập khẩu theo diện di chuyển tài sản của Việt kiều hồi hương sẽ được miễn thuế VAT và thuế nhập khẩu, chỉ phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt theo trị giá ban đầu. Điều này đã tạo ra sự chênh lệch giá khá lớn giữa xe nhập khẩu thông thường và xe nhập khẩu theo diện Việt Kiều hồi hương.
Theo Bộ Tài chính, 2 năm trở lại đây, số lượng xe nhập khẩu diện này tăng bất thường, năm 2011 chỉ có 164 xe, nhưng năm 2012 con số này đã lên gần 1.200 chiếc. Từ sự bất thường này, cơ quan điều tra đã phát hiện không ít trường hợp lợi dụng chính sách ưu đãi dành cho Việt kiều để trốn thuế.
Tại cảng Container quốc tế Việt Nam, 127 ô tô nhập khẩu diện Việt kiều hồi hương đang phơi nắng từ nhiều tháng đến cả năm nay, phần lớn đều là xe mới và xe sang, có những xe trị giá lên tới 700-800 ngàn USD.
‘ Ảnh: Báo Đầu tư
Theo một số đơn vị tư vấn thủ tục nhập khẩu xe diện hồi hương, xe tồn đọng tại cảng một phần là do sự thiếu minh bạch trong các quy định, nhiều Việt kiều đưa xe về nước mới bị ách tắc về thủ tục và như vậy, vô tình khiến cho chính sách ưu đãi Việt kiều không hiệu quả.
Theo Luật sư Trương Thị Hòa, Đoàn Luật sư TP.HCM: “Tôi nghĩ rằng phải cho người việt kiều sắp hồi hương thông tin đầy đủ điều kiện đối với chiếc xe”.
Tuy nhiên, theo cơ quan điều tra, còn một lý do khác. Trong hồ sơ 4 xe ô tô hạng sang bị Cục Hải quan tỉnh An Giang, Long An, Khánh Hòa đề nghị Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3 tạm dừng không cho xuất cảng, cả 4 xe được đưa về nước theo diện di chuyển tài sản Việt kiều hồi hương. Tuy nhiên, theo cơ quan điều tra, cả 4 Việt kiều đứng tên đưa xe về nước đều không sinh sống tại địa phương nơi đăng ký thường trú, hồ sơ có nhiều yếu tố bất thường như mua xe, đăng ký chủ quyền và gửi xe về Việt Nam trong thời gian quá ngắn. Nếu trót lọt, các đối tượng này đã có thể bỏ túi cả hàng tỷ đồng trốn thuế.
Một chiếc xe có trị giá tính thuế 80.000 USD, nếu nhập khẩu theo đường thông thường thì giá sau khi chịu các loại thuế là khoảng 200.000 USD. Trong khi nếu là tài sản di chuyển của Việt kiều hồi hương, thì sau khi chịu thuế có giá khoảng 120.000 USD. Tức chênh lệch sẽ vào khoảng 1,6 tỷ đồng.
Theo đại diện Cục Hải quan TP.HCM, từ khi có Thông tư 20/2011 của Bộ Tài chính về thủ tục nhập khẩu ô tô dưới 9 chỗ ngồi, xe nhập khẩu vào Việt Nam bị siết chặt hơn. Cũng từ khoảng thời gian này, số lượng xe nhập khẩu diện Việt kiều hồi hương tăng vọt.
Tổng cục Hải quan đang đề xuất phương án mạnh tay hơn, đó là buộc tái xuất hoặc tịch thu xe nếu vi phạm và sẽ siết chặt hơn về các điều kiện chuyển nhượng, biếu tặng của Việt kiều để tránh tình trạng mang xe về nước để bán lại chứ không phải nhu cầu thật.
Tới đây, không ngoại trừ khả năng Bộ Tài chính sẽ xem xét tính thuế giá trị gia tăng đối với ô tô, mô tô nhập khẩu của Việt kiều hồi hương để hạn chế tình trạng lợi dụng chính sách ưu đãi dành cho Việt kiều.