“Thẻ xanh vaccine” đang được ứng dụng trên thế giới như thế nào?

"Thẻ xanh vaccine" là gì?

Tại nhiều quốc gia, thẻ xanh vaccine được định nghĩa là một chứng nhận cho thấy người mang theo đã tiêm phòng Covid-19 đầy đủ (2-4 tuần sau khi tiêm đủ liều vaccine), hoặc được chứng nhận đã khỏi Covid-19 và đã có kháng thể chống lại virus (thường là trong vòng 6 tháng sau khi mắc bệnh). Ngoài ra, một số chứng chỉ cũng có thể ghi nhận tình trạng có xét nghiệm âm tính còn hiệu lực.

Hiện đa số các nước phát triển thẻ xanh vaccine đều xây dựng dựa trên nền tảng điện tử, cho phép người dân truy cập thông qua mã QR trên điện thoại thông minh. Sau khi quét xác nhận, người mang mã sẽ được phép đi vào những địa điểm công cộng như nhà hàng, trung tâm thương mại hay sân vận động, và có thể làm những công việc có yêu cầu nhân viên phải tiêm phòng đầy đủ.

Italy là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Âu áp dụng "thẻ xanh vaccine" tại các địa điểm công cộng (Nguồn: thelocal.it)

Nhiều báo chí quốc tế không có sự phân biệt rạch ròi giữa các khái niệm "thẻ xanh vaccine" và "hộ chiếu vaccine", bởi về mặt kỹ thuật thì hai loại hình này có nhiều điểm tương đồng: Đều là loại hình chứng nhận tiêm chủng, và đang được phát triển dưới dạng chứng nhận số ở nhiều quốc gia. Về chức năng, hộ chiếu vaccine phục vụ cho việc đi lại xuyên biên giới, do đó cần có sự công nhận cả ở điểm đi và điểm đến; còn thẻ xanh vaccine có thể được triển khai trong một quốc gia để hướng tới các hoạt động kinh tế - xã hội nội địa.

Nhiều quốc gia đang hướng tới việc phát triển một loại chứng nhận tiêm chủng số đồng nhất phục vụ cho cả hoạt động đi lại ở trong và ngoài nước. Một ví dụ là chương trình "Chứng chỉ COVID kỹ thuật số" của Liên minh châu Âu (EU), trong đó các nước thành viên sẽ xây dựng chứng chỉ điện tử phục vụ hoạt động mở cửa kinh tế trong nước; đồng thời người dân mang chứng chỉ cũng được tự do đi lại giữa 27 nước thành viên cùng với một số nước lân cận.

Các quốc gia hiện đang triển khai thẻ xanh vaccine như thế nào?

*Israel:

Tại các nước phương Tây, Israel là một trong những quốc gia đầu tiên áp dụng chương trình thẻ xanh vaccine trong việc mở cửa nền kinh tế, trên cơ sở chiến dịch tiêm chủng thành công của nước này.

Người dân Israel có thể sử dụng thẻ xanh vaccine dạng giấy hoặc ứng dụng để tham dự các buổi biểu diễn ca nhạc (Nguồn: NYT)

Thẻ xanh vaccine của nước này do Bộ Y tế phát hành cho tất cả người dân từ 3 tuổi trở lên, có hiệu lực trong tối đa 6 tháng sau khi tiêm đủ liều (hoặc trong vòng 72 giờ sau khi có kết quả xét nghiệm PCR âm tính). Việc yêu cầu chứng chỉ này được áp dụng với hầu hết các địa điểm công cộng, cũng như tất cả những sự kiện giải trí như ca nhạc hay các trận bóng đá.

Nhằm nới lỏng giãn cách xã hội hơn nữa, khi đã có khoảng 60% dân số được tiêm đủ liều, Israel đã tạm dừng chương trình này hồi giữa năm nay. Tuy nhiên đến tháng 7, nước này quyết định tái áp dụng thẻ xanh vaccine trên toàn quốc khi số ca mắc mới Covid-19 gia tăng trở lại.

*Italy:

Chương trình Thẻ xanh vaccine của Italy được chính thức phát hành kể từ tháng 7, nằm trong khuôn khổ dự án Chứng chỉ COVID kỹ thuật số của EU. Người dân Italy từ 12 tuổi trở lên có thể dễ dàng tải về thẻ xanh của mình từ email hoặc tin nhắn điện thoại, cũng như in ra dưới dạng bản giấy.

Việc xuất trình thẻ xanh là bắt buộc ở phần lớn các địa điểm công cộng, không chỉ dành cho người tiêu dùng mà cả người lao động tại các văn phòng và doanh nghiệp. Các đối tượng không tuân thủ có thể bị phạt lên đến 1000 Euro. Hiện giới chức Italy đang tiếp tục siết chặt quy định về sử dụng thẻ xanh vaccine, yêu cầu xuất trình thẻ xanh với phần lớn học sinh sinh viên, và người đi máy bay nội địa, tàu hỏa hoặc xe buýt liên vùng kể từ tháng 9.

Bộ Y tế Italy nhận định chương trình này đã ghi nhận thành công bước đầu, khi có hơn 20 triệu người đã tải về thẻ xanh của mình chỉ trong vòng 3 ngày kể từ khi triển khai chính thức. Tuy nhiên theo hãng tin Euronews, cũng có hàng trăm trường hợp ghi nhận người dân không thể nhận và truy cập thẻ xanh của mình, do các lỗi khiến dữ liệu y tế của họ không được cập nhật vào hệ thống. Con số người không thể tiếp cận thẻ xanh dù đã tiêm chủng thậm chí có thể lên tới hàng nghìn người do giới chức Italy hiện chưa có thống kê đầy đủ về tình trạng này.

*Pháp:

Tương tự như Italy, chương trình thẻ xanh của Pháp được áp dụng tại phần lớn địa điểm công cộng như nhà hàng, quán café, trên các phương tiện giao thông công cộng và những sự kiện có trên 1000 người tham dự. Đây được xem là được xem là một trong những quy định thẻ xanh vaccine nghiêm ngặt nhất ở châu Âu, nhằm hối thúc người dân đi tiêm chủng trong bối cảnh biến thể delta có dấu hiệu lây lan mạnh tại nước này.

Hàng chục nghìn người dân Pháp xuống đường phản đối việc bắt buộc áp dụng thẻ xanh vaccine (Nguồn: Guardian)

Tuy nhiên ngay từ khi được công bố, chương trình thẻ xanh vaccine đã phải đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ từ một bộ phận người dân Pháp, những người cho rằng chính sách này mang tính bất công và phân biệt đối xử với người chưa tiêm vaccine. Ước tính có tới 100 nghìn người Pháp đã tham gia các cuộc biểu tình kéo dài suốt nhiều tuần lễ nhằm phản đối việc bắt buộc sử dụng thẻ xanh vaccine ở nơi công cộng.

Để có thể chính thức đưa vào áp dụng thẻ xanh vaccine, chính phủ Pháp đã có một số nhượng bộ sau khi tham vấn với các chuyên gia y tế và giới doanh nghiệp, như giảm mức phạt cho việc không tuân thủ cũng như nới lỏng quy định với việc ra vào các trung tâm thương mại, giúp cho chương trình thẻ xanh có thể áp dụng một cách tương đối thuận lợi từ ngày 9/8.

*Mỹ:

Khác với nhiều quốc gia, chính phủ Mỹ không thiết lập một hệ thống dữ liệu tiêm chủng và chứng nhận tiêm vaccine chung trên toàn quốc. Phát ngôn viên Nhà Trắng Jen Psaki từng cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden muốn khuyến khích lĩnh vực này tự phát triển, với các doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ cùng tham gia đóng góp.

Hiện mới chỉ có 7 bang ở Mỹ phát triển các hệ thống chứng nhận điện tử, và 2 trong số đó có chức năng "thẻ xanh vaccine" thực thụ:

+ New York: Đây hiện được coi là bang ứng dụng chứng nhận vaccine điện tử rộng rãi nhất tại Mỹ, với ứng dụng Excelsior Pass được công bố hồi tháng 3 năm nay, và hiện đã được cung cấp tới khoảng 3,5 triệu người dân. Hồi tháng 8, thành phố New York – khu vực đông dân cư nhất của bang đã yêu cầu bắt buộc cung cấp chứng nhận tiêm chủng dưới bất kỳ hình thức nào tại các địa điểm trong nhà như nhà hàng, trung tâm thương mại và nhà hát.

Người dân tại New York phải trình mã chứng nhận đã tiêm chủng trên các ứng dụng như Excelsior Pass để được vào nhà hàng (Nguồn: NYT)

+ California: Bang đông dân nhất nước Mỹ đã công bố một ứng dụng Hồ sơ Vaccine số vào tháng 6 năm nay. Kể từ ngày 20.9, người dân sẽ được yêu cầu cung cấp chứng nhận tiêm chủng (bản giấy hoặc điện tử) để tham gia các sự kiện có trên 1000 người tham dự. Chứng nhận tiêm chủng cũng là bắt buộc để vào các địa điểm giải trí trong nhà tại thành phố San Francisco.

Các bang này hiện cũng yêu cầu trình chứng nhận tiêm chủng với phần lớn viên chức chính quyền và đội ngũ y tế. Tuy nhiên ở những bang khác, chứng nhận mới chỉ giới hạn ở việc lưu trữ điện tử. Nỗ lực phát triển thẻ xanh vaccine ở Mỹ cũng gặp trở ngại bởi chính quyền nhiều bang như Florida hay Texas có quan điểm chống việc bắt buộc chứng nhận tiêm chủng, thậm chí ban hành lệnh cấm loại hình này.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!