Loài người đã sử dụng hết tài nguyên của năm 2023, trong khi chúng ta còn tới 5 tháng nữa mới hết năm. Ngày Trái đất vượt ngưỡng phục hồi được tính toán bởi Global Footprint Network, bắt đầu đưa ra những dữ liệu trong thập niên 70 của thế kỷ trước.
Nếu trong những năm 1970, ngày này rơi vào tháng 12, thì sự khai thác quá mức tài nguyên đã đẩy cột mốc này sớm dần lên. Theo Global Footprint Network, con người hiện đang sử dụng nhiều hơn 60% tài nguyên so với khả năng Trái đất có thể tái tạo và đang trên đà cần đến tài nguyên của hai Trái đất trước năm 2050.
Ông Mathis Wackernagel - Đồng sáng lập Tổ chức Global Footprint Network: "Chúng ta có thể tính toán bao nhiêu tài nguyên có thể được tái tạo ở một quốc gia nhất định, sau đó cộng lại để ra cả thế giới. Chúng ta cũng có thể tính toán ở khía cạnh tiêu dùng, có thể xem lượng tài nguyên đang được tiêu thụ ở mỗi quốc gia. Có thống kê cho biết bao nhiêu khoai tây, bao nhiêu sữa, bao nhiêu thịt được tiêu thụ. Do đó, bạn có thể tính tổng và cho biết mức tài nguyên cần thiết để cung cấp các dịch vụ này là bao nhiêu.
Ví dụ như Italy, cần tài nguyên của 4 Italy để đáp ứng nhu cầu của chính nước này. Nếu các quốc gia không định hình lại nền kinh tế của mình, họ sẽ rơi vào tình thế rất khó khăn. Và bạn không thể thay đổi nền kinh tế của mình trong một sớm một chiều, bạn cần phải dự tính trước. Chúng ta đang kỷ niệm một số ngày trong năm như Giáng sinh, những ngày lễ quốc gia,... có lẽ ngày ý nghĩa nhất chính là Ngày Trái đất vượt ngưỡng phục hồi, vì nó phản ánh một thực tế, chứ không phải chỉ là một ngày do con người đặt ra".
Ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy, khai thác tài nguyên vô độ đang khiến con người rơi vào tình trạng nguy hiểm do chính mình gây ra. Biến đổi khí hậu kéo theo nhiều hệ lụy, thời tiết khắc nghiệt đe dọa đến sản xuất nông nghiệp và an ninh lương thực, môi trường sống của nhiều loài sinh vật bị thay đổi, gây mất đa dạng sinh học.
Trước thực trạng này, Liên hợp quốc đã triển khai Chương trình thập kỷ khôi phục hệ sinh thái 2021-2030. Đây được hy vọng là một cơ hội giúp xoay chuyển tình thế, cũng như mang đến cho con người và thiên nhiên một tương lai bền vững.
Cuối năm ngoái, chương trình đã chọn ra 10 dự án trọng điểm trên khắp thế giới. Cùng đến Bắc Phi để tìm hiểu hiệu quả của một trong 10 dự án trọng điểm, nhằm khôi phục hệ sinh thái trên hành tinh của chúng ta.
"Bức tường xanh vĩ đại" giúp khôi phục hệ sinh thái
Sáng kiến "Bức tường xanh vĩ đại" do Liên minh châu Phi khởi động là kế hoạch trồng một vành đai xanh trải dài hơn 8.000 km qua 11 quốc gia. Kể từ khi ra mắt, sáng kiến này đã phục hồi hơn 18 triệu ha đất, tạo ra hơn 335.000 việc làm và giúp tăng hơn 90 triệu USD thu nhập tại 11 quốc gia.
Ông Moctar Sacande - Điều phối viên Dự án Hành động chống sa mạc hóa, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc: "Tất cả những ý tưởng này đã thực sự tạo ra một phong trào hành động mới do cộng đồng lãnh đạo. Đối với tôi, đó thực sự là những gì đang phát triển mạnh mẽ trên thực địa. Chúng ta bắt đầu thực sự thấy tác động của sự thay đổi đối với đất đai, đã bắt đầu có sự cải thiện, nhờ việc sử dụng đúng loại cây, đúng công nghệ, những giống cây bản địa, chống chịu khí hậu khắc nghiệt".
Bà Saharatu Boureyma - Thư ký Hợp tác xã Chùm ngây, Niger: "Ban đầu, chúng tôi còn chẳng có điều kiện để có những khu vườn. Với sự hỗ trợ từ dự án này, chúng tôi đã có thể có vườn của mình. Chúng tôi cũng đã tạo dựng một cửa hàng, nơi chúng tôi bán những sản phẩm của mình. Nhờ có vườn, chúng tôi có thể tự trồng cây chùm ngây mà không phải đi mua chùm ngây có sử dụng phân bón hay các chất hóa học".
Bà Salamatou Souley - Thị trưởng thị trấn Kollo, Niger: "Thêm vào đó, việc xây dựng những hợp tác xã như thế này rất quan trọng vì việc trồng cây chùm ngây phù hợp để khôi phục đất".
Một cách hiểu khác của Ngày Trái đất vượt ngưỡng phục hồi, đó là sau ngày này, chúng ta sẽ bắt đầu sử dụng tài nguyên vay mượn của tương lai. Vì vậy, đầu tư vào các dự án bảo tồn và khôi phục môi trường chính là cách để đảm bảo tương lai bền vững cho các thế hệ kế tiếp.
Một báo cáo của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc đã chỉ ra rằng, để ngăn chặn việc mất đa dạng sinh học, giới hạn mức tăng của nhiệt độ toàn cầu so với thời tiền công nghiệp ở mức 1,5 độ C và chấm dứt tình trạng suy thoái đất vào năm 2030, phải tăng gấp đôi đầu tư tài chính cho các dự án môi trường vào năm 2025 và tăng gấp ba con số này vào năm 2030.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!