Sự đối đầu hiếm hoi giữa đương kim Tổng thống Mỹ Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump cho thấy sự tương phản rõ rệt của họ. Ông Trump trong nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ 2017 - 2021 đã thề sẽ đặt "Nước Mỹ trên hết", với quan điểm hiếu chiến và thường theo chủ nghĩa biệt lập với thế giới. Trong khi đó, ông Biden nhậm chức vào năm 2021 với lời thề "Mỹ đã trở lại", nhen nhóm nối lại mối quan hệ với các đồng minh.
Hai vị Tổng thống Mỹ có chung một số quyết định cốt lõi: cả hai đều kiên quyết rút quân Mỹ ra khỏi Afghanistan, coi đây cuộc chiến dài nhất của Mỹ này là không đáng với cái giá phải trả bằng xương máu và của cải của người Mỹ. Tuy nhiên, cả hai đều chỉ trích nhau trong việc thực hiện, thể hiện sự bất đồng mạnh mẽ về hầu hết các vấn đề.
NGA VÀ UKRAINE
Ông Biden lãnh đạo nước Mỹ dẫn đầu các nỗ lực quốc tế nhằm hỗ trợ Ukraine sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ vào tháng 2/2022.
Với sự khuyến khích của Tổng thống Biden, Quốc hội Mỹ đã phê duyệt 175 tỷ USD hỗ trợ cho Ukraine - bao gồm hỗ trợ vũ khí và ngân sách. Ông Biden đã có chuyến thăm bất ngờ tới Kiev vào năm 2023.
Ông Trump đã bày tỏ sự hoài nghi về việc viện trợ cho Ukraine, nói rằng ông kỳ vọng Nga sẽ giành chiến thắng. Những người ủng hộ ông tại Quốc hội Mỹ đã trì hoãn gói viện trợ quân sự gần đây nhất cho Kiev trong nhiều tháng.
Ông Trump đã nói về việc nhanh chóng kết thúc chiến tranh. Các cố vấn của ông đã đề cập đến việc thúc đẩy lệnh ngừng bắn bằng cách cảnh báo Ukraine rằng viện trợ sẽ cạn kiệt trừ khi nước này thỏa hiệp về vấn đề biên giới của mình - một đề xuất bị ông Biden kiên quyết bác bỏ, người nói rằng chỉ có Ukraine mới là có thể quyết định tương lai của nước mình.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa - cựu Tổng thống Donald Trump - sẽ đối đầu trong cuộc tranh luận bầu cử Tổng thống đầu tiên của kỳ bầu cử Tổng thống năm 2024 vào ngày 28/6 (Ảnh: AFP)
KHU VỰC TRUNG ĐÔNG
Ông Trump trong nhiệm kỳ Tổng thống của mình là người ủng hộ nhiệt thành cho Israel, thực hiện các bước mang tính bước ngoặt như chuyển Đại sứ quán Mỹ đến Jerusalem - nơi người Palestine cũng muốn trở thành thủ đô tương lai của họ.
Cựu Tổng thống Trump cáo buộc ông Biden đã "bỏ rơi" Israel. Tuy nhiên, Tổng thống Biden từ lâu đã tự nhận mình là người bảo vệ Israel và đã bị phe cánh tả trong đảng Dân chủ chỉ trích vì sự ủng hộ của ông, bao gồm cả về vũ khí và quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Trên thực tế, ông Biden đã xung đột với Thủ tướng Benjamin Netanyahu về thương vong của dân thường Palestine và đóng băng một chuyến hàng vũ khí tới Israel.
Trong khi đó, ông Trump được cho là sẽ cứng rắn hơn, ông cũng chỉ trích ông Netanyahu, đổ lỗi cho Thủ tướng Israel vì đã không ngăn chặn cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7/10/2023, trong sự cay đắng gắn liền với việc ông Netanyahu nhanh chóng công nhận chiến thắng của ông Biden trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020.
Ông Trump và con rể - Jared Kushner - vào cuối nhiệm kỳ Tổng thống của ông đã đạt được "Hiệp định Abraham", trong đó Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Bahrain và Morocco bình thường hóa quan hệ với Israel sau nhiều thập kỷ.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tuyên bố đạt được tiến bộ trong việc Saudi Arabia bình thường hóa quan hệ với Israel. Tuy nhiên, chính quyền ông Biden chỉ trích ông Trump vì đã ủng hộ ông Netanyahu bỏ qua vấn đề Palestine để thúc đẩy Saudi Arabia công nhận Israel.
Ông Biden cũng cáo buộc ông Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran được đàm phán dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama.
Ông Trump phản bác rằng hiệp định này không đủ mạnh và ông Biden phần lớn đã từ bỏ việc khôi phục thỏa thuận.
TRUNG QUỐC, TRIỀU TIÊN VÀ CÁC ĐỒNG MINH
Cả ông Trump và ông Biden đều mô tả Trung Quốc là đối thủ lâu dài hàng đầu của Mỹ và đã nỗ lực đối đầu với Bắc Kinh nhưng họ theo các phương cách khác nhau.
Ông Biden trong một số lĩnh vực đã có hành động cứng rắn hơn đối với Trung Quốc - bao gồm áp đặt lệnh cấm sâu rộng đối với xuất khẩu chất bán dẫn nhưng cũng nói về việc giữ cho cạnh tranh không chuyển sang xung đột và hợp tác trong một số lĩnh vực chọn lọc như biến đổi khí hậu. Ông Biden đã tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung vào năm 2023 với Chủ tịch Tập Cận Bình.
Ông Trump đã mô tả Trung Quốc là kẻ thù và thề sẽ tăng mạnh thuế quan. Tuy nhiên, ông Trump cũng khẳng định ông Tập Cận Bình là một "người bạn tốt".
Ông Trump thường ca ngợi các nhà lãnh đạo độc tài, nói rằng ông "phải lòng" nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Ông Trump đã gặp ông Kim Jong-un 3 lần (kể cả ngoại giao cá nhân bất thường) nhằm giúp giảm bớt căng thẳng nhưng không mang lại thỏa thuận lâu dài.
Đến lượt mình, ông Trump lại chỉ trích các đồng minh dân chủ phương Tây mà ông cho là đang hưởng lợi một cách không công bằng từ Mỹ. Trong quá trình vận động tranh cử, ông đề nghị sẽ khuyến khích Nga "làm bất cứ điều gì họ muốn" nếu các đồng minh NATO không đáp ứng mức chi tiêu quân sự được đề nghị.
Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ Kurt Campbell nói: "Nếu bạn hỏi tôi 'Học thuyết Biden' là gì, đó sẽ là tăng cường quan hệ đối tác với các đồng minh và bạn bè".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!