Theo các bác sĩ Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP.HCM), các nguyên nhân có thể gây ra tiêu chảy sau bữa ăn được chia thành 2 nhóm chính: cấp, nghĩa là thời gian xảy ra ngắn và mạn, thời gian xảy ra kéo dài.
Các nguyên nhân gây ra tiêu chảy cấp sau ăn
Một vài tình trạng hoặc vấn đề có thể gây ra tiêu chảy cấp sau ăn. Thường các triệu chứng tiêu chảy sẽ mất đi sau một thời gian hoặc cũng có thể cần phải dùng thuốc. Các nguyên nhân này bao gồm:
Nhiễm virus: Nhiễm virus, ví dụ như viêm dạ dày, có thể gây ra tiêu chảy tạm thời và khiến cho đường tiêu hóa của bạn trở nên cực kỳ nhạy cảm. Tiêu chảy có thể kéo dài vài ngày, kể cả khi các triệu chứng khác không còn.
Không dung nạp Lactose: Những người có dị ứng với Lactose, một loại đường ở trong các sản phẩm từ sữa, có thể bị tiêu chảy nếu như dùng những thực phẩm có chứ lactose. Các triệu chứng của không dung nạp lactose bao gồm đầy hơi, co thắt cơ bụng, và tiêu chảy.
Ngộ độc thực phẩm: Cơ thể con người thực hiện rất tốt việc nhận biết được đã ăn những thứ không nên ăn. Khi cơ thể phát hiện được thức ăn xấu, nó sẽ cố gắng tống chúng ra ngoài ngay tức thì. Và do đó dẫn đến tiêu chảy hay nôn ói trong vòng vài phút sau khi ăn thực phẩm có chất độc.
Rối loạn hấp thụ đường: Tình trạng này rất giống với không dung nạp lactose. Cơ thể của một vài người không thể hấp thu đường lactose hay fructose một cách bình thường. Khi các đường này đi vào đường tiêu hóa, chúng sẽ gây ra tiêu chảy và một vài vấn đề khác ở đây.
Tiêu chảy ở trẻ nhỏ: Trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ sau khi uống nhiều nước trái cây có thể dẫn đến tiêu chảy. Hàm lượng đường cao ở những thức uống này có thể hút nước vào trong lòng ruột, từ đó dẫn đến phân lỏng hay tiêu chảy.
Ký sinh trùng: Các ký sinh trùng trong thức ăn có thể gây ra tiêu chảy. Loại ký sinh trùng gây ra tình trạng này thường gặp nhất là sán dây. Các triệu chứng, bao gồm tiêu chảy sẽ tiếp diễn cho đến khi ký sinh trùng được loại bỏ khỏi cơ thể hoặc bị triệt tiêu hết.
Quá liều magie: Nồng độ magie cao cũng có thể gây tiêu chảy. Tuy nhiên, để quá liều được khoáng chất này thì cũng hơi khó xảy ra, trừ trường hợp bạn sử dụng thực phẩm chức năng.
Nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy mạn sau ăn
Các nguyên nhân mạn tính gây ra tiêu chảy sau ăn là những bệnh cần được điều trị liên tục nhằm ngăn ngừa các triệu chứng của tiêu chảy sau bữa ăn. Các bệnh này bao gồm:
Hội chứng ruột kích thích (IBS): Là tình trạng gây ra nhiều vấn đề ở đường tiêu hóa. Bao gồm: tiêu chảy, đầy hơi, và co thắt ở bụng. Vẫn chưa rõ nguyên nhân gây ra IBS.
Bệnh Celiac: Bệnh tự miễn này gây tổn thương lên đường ruột mỗi khi bạn ăn Gluten. Gluten là chất đạm có trong hầu hết các sản phẩm từ lúa mì.
Viêm đại tràng vi thể: Tình trạng này làm cho đại tràng bị viêm. Ngoài tiêu chảy ra, các triệu chứng khác bao gồm đầy hơi và co thắt bụng. Tuy nhiên, viêm có thể có hoặc không hiện diện.
Rối loạn hấp thụ axit mật: Túi mật sản xuất ra dịch mật để giúp hệ tiêu hóa phân giải và tiêu hóa chất béo trong thức ăn. Nếu như những axit này không được tái hấp thụ một cách đúng đắn thì chúng có thể gây kích thích đại tràng dẫn đến phân lỏng hoặc tiêu chảy.
Cắt túi mật: Những người đã cắt túi mật thường bị tiêu chảy trong vài tuần hoặc vài tháng đầu sau phẫu thuật. Ở hầu hết các trường hợp, tiêu chảy sẽ tự ngưng, nhưng một vài người vẫn sẽ bị tiêu chảy mạn hoặc tiêu chảy mạn sau ăn sau khi phẫu thuật cắt túi mật.
Hội chứng Dumping: Biến chứng của phẫu thuật giảm cân thì không thường gặp, nhưng nó cũng có thể là nguyên nhân của tiêu chảy sau ăn. Với tình trạng này, dạ dày tống thức ăn ra rất nhanh sau khi ăn. Điều này dẫn đến việc kích thích phản xạ điều khiển nhu động ruột, từ đó xảy ra tiêu chảy.
Nếu bác sĩ chẩn đoán bạn bị tiêu chảy do hội chứng ruột kích thích hoặc tiêu chảy sau ăn, bạn nên hỏi kỹ thêm về việc có nguyên nhân nào khác có thể đang gây ra các triệu chứng của bạn hay không?
Làm gì để phòng ngừa?
Tránh các thực phẩm có thể kích thích tiêu chảy: Một vài loại thực phẩm có thể dẫn đến tiêu chảy. Nếu như bạn không chắc được chúng là những loại nào thì nên ghi chép lại. Viết lại những thứ bạn đã ăn khi bạn bị tiêu chảy. Chú ý kỹ những thực phẩm thường liên quan đến tiêu chảy như thực phẩm béo, xơ và các sản phẩm từ sữa.
Giữ vệ sinh an toàn thực phẩm: Ngăn ngừa các vi khuẩn bằng cách rửa sạch rau củ quả trước khi ăn, nấu chín thịt ở nhiệt độ phù hợp và bảo quản lạnh những thực phẩm cần được giữ lạnh.
Ăn khẩu phần nhỏ: Ăn 5 - 6 bữa nhỏ mỗi ngày thay vì 3 bữa lớn. Chia nhỏ khẩu phần có thể giúp hệ tiêu hóa làm việc tốt hơn và làm giảm các triệu chứng tiêu chảy.
Giảm stress: Trí óc có ảnh hưởng lớn lên hệ tiêu hóa. Nếu bạn bị stress hay lo lắng việc gì đó, bạn có thể làm khiến hệ tiêu hóa dễ bị rối loạn hơn. Học cách kiểm soát lo âu và stress rất có lợi cho sức khỏe tinh thần cũng như hệ tiêu hóa của bạn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Viêm màng não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính lây qua đường hô hấp, do vi khuẩn não mô cầu neisseria meningitidis gây ra.
VTV.vn - Bệnh viện Đại học Y Dược ShingMark (Đồng Nai) vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật ung thư da lan rộng vùng mặt cho một cụ bà 92 tuổi.
VTV.vn - Trong 6 tháng đầu năm 2024, TP. Hồ Chí Minh đã triển khai khám sức khỏe cho người cao tuổi tại 22 quận, huyện và thành phố Thủ Đức.
VTV.vn - Phòng khám Đa khoa Hùng Vương Kim Xuyên (Tuyên Quang) vừa tiếp nhận nam bệnh nhân 53 tuổi, vào viện trong tình trạng ngừng hô hấp, ngừng tim.
VTV.vn - Nam bệnh nhân (52 tuổi) đến viện trong tình trạng ho, khạc đờm trong thời gian dài mà không hề biết trong phế quản có mảnh xương nhọn.
VTV.vn - Số trẻ phải nhập viện do ho gà gia tăng trong hai tháng trở lại đây tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh.
VTV.vn - Nam bệnh nhân (56 tuổi) vào viện trong tình trạng người nồng nặc mùi rượu, hôn mê sâu, liệt nửa người trái, bệnh nhân có tiền sử cao huyết áp và lạm dụng rượu.
VTV.vn - Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC Đồng Nai), trên địa bàn tỉnh vừa ghi nhận một phụ nữ tử vong do mắc bệnh dại sau khi bị chó nhà cắn hơn một tháng.
VTV.vn - Người bệnh nữ (46 tuổi, trú tại Hà Nội) bị sốc phản vệ nguy kịch sau khi tiêm chất làm trắng da bằng tế bào noãn thực vật nhưng không rõ thành phần tại một spa ở Hà Nội.
VTV.vn - Táo bón ảnh hưởng nhiều tới sự phát triển và tâm lý của trẻ. Vì vậy, bố mẹ cần chú ý tới chế độ sinh hoạt của con, cũng như sớm áp dụng các giải pháp điều trị kịp thời.
VTV.vn - Người bệnh N.T.T. (trú tại huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ) bị nổi sẩn ngứa ở cổ tay, bàn chân đã lâu, đi khám da liễu và bôi thuốc không đỡ.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang vừa tiếp nhận và điều trị cho một nam bệnh nhân bị biến chứng nhiễm trùng hạt tophi nặng nề do bệnh gout gây ra.
VTV.vn - Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi đồng TP. Cần thơ vừa tiếp nhận bé T.A.D. (17 tháng tuổi, trú tại tỉnh Vĩnh Long) nhập viện vì đuối nước.
VTV.vn - Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh vừa phát hiện và xử lý vi phạm hành chính một công ty quảng cáo cung cấp dịch vụ truyền nước biển tại nhà.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa thành phố Lào Cai vừa cấp cứu thành công một sản phụ đẻ rơi trên đường đến bệnh viện, thai nhi ngôi ngược bị kẹt đầu trong bụng mẹ.