Những bài thuốc hữu ích từ cây thiên lý

Theo Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam, thiên lý là loại cây nhỏ, mọc leo, thân hơi có lông, nhất là những bộ phận còn non. Lá hình tim, thuôn khía có mép ở khoảng từ 5 đến 8mm về phía cuống, đầu lá nhọn, có gân trên các gân lá, phiến lá dài từ 6 đến 11cm, rộng từ 4 đến 7,5cm, cuống cũng có lông, dài từ 12 đến 20cm. Hoa thiên lý khá to và rất thơm, có nhiều màu: vàng, xanh, lục nhạt, mọc thành sim tán ở kẽ lá. Quả là những đại dài từ 6,5 đến 9,5cm, rộng từ 12 đến 14mm.

Theo các tài liệu y học cổ truyền, thiên lý có vị ngọt, hơi nhạt, tính bình, có tác dụng thanh can, minh mục, giải độc sinh cơ.

Trong kinh nghiệm của dân gian, hàng ngày ăn đều đặn canh nấu lá non hoặc hoa thiên lý với liều từ 20 đến 30g có tác dụng chữa bệnh giun kim. Ngoài ra, canh rau thiên lý nấu với rau khù khởi và lá non mướp đắng còn có công dụng bổ mát, an thần, dễ ngủ, bớt mệt mỏi sau những buổi làm việc căng thẳng.

Bệnh viện Thái Bình năm 1961 đã dùng lá thiên lý chữa lòi dom và sa tử cung đạt kết quả. Cách làm như sau: lá thiên lý non và lá bánh tẻ (100g) rửa sạch giã nát với 5g muối, thêm chừng 30ml nước cất, lọc qua vải gạc. Dùng nước này tẩm vào bông đắp lên chỗ dom hoặc phần tử cung bị sa đã rửa sạch bằng thuốc tím hoặc nước muối, rồi băng lại như đóng khố, ngày thay một lần. Thường khoảng từ 3 đến 5 ngày là khỏi. Nên đắp thuốc vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Bài thuốc rễ thiên lý từ 10 đến 20g thái nhỏ sắc với 200ml đến khi còn 50ml uống làm một lần trong ngày lại rất có hiệu quả trong chữa bệnh tiểu buốt, tiểu ra máu hoặc nước tiểu có cặn trắng.

Ở một số nước châu Á, thiên lý được dùng chữa viêm kết mạc cấp và mãn tính, viêm giác mạc bằng cách lấy hoa hoặc lá thiên lý (từ 3 đến 6g) sắc nước uống. Lá thiên lý hơ nóng để đắp cũng có công dụng chữa mụn nhọt, lở loét.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!