Sức khỏe tâm thần không chỉ là sự "vắng mặt" của các bệnh tâm thần. Nó còn là một tình trạng thoải mái, hạnh phúc của mỗi con người khi người đó có thể nhận thấy những tiềm năng của chính mình, có thể ứng phó với những tác nhân gây stress thường ngày, có thể làm việc một cách sáng tạo và hiệu quả, đồng thời có thể tham gia đóng góp cho cộng đồng mà mình đang sống.
Những năm qua, cụm từ sức khỏe tâm thần đã trở nên phổ biến và nhận được sự quan tâm rộng rãi từ cộng đồng. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sức khỏe tâm thần là nền tảng cho sự khỏe mạnh và hoạt động hiệu quả của các cá nhân. Sức khỏe tâm thần là một trạng thái cân bằng, cả bên trong cơ thể và môi trường bên ngoài. Các yếu tố thể chất, tâm lý, xã hội, văn hóa, tâm thần và các yếu tố liên quan khác đều tham gia vào việc tạo ra sự cân bằng này.
Chính vì có thể chịu tác động bởi cả yếu tố bên trong và bên ngoài nên bất kỳ ai cũng có thể gặp vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần. Theo số liệu được công bố, ở nước ta tỷ lệ mắc rối loạn tâm thần thường gặp là 14,9% dân số, tương ứng với khoảng 15 triệu người. Trong đó, tỷ lệ tâm thần phân liệt chiếm 0,47% dân số; trầm cảm, lo âu chiếm tỷ lệ cao hơn với 5,4% dân số, còn lại là các rối loạn tâm thần khác như động kinh (0,33%), chậm phát triển tâm thần (0,63%), mất trí tuổi già (0,88%); rối loạn hành vi ở thanh, thiếu niên (0,9%); lạm dụng rượu 5,3%, ma túy (0,3%)...
Những con số trên không chỉ phản ánh thực trạng sức khỏe tâm thần tại Việt Nam mà còn cho thấy một thực tế, cuộc sống ngày càng hiện đại mang lại cho con người nhiều tiện ích, niềm vui, song cũng tạo ra những áp lực, căng thẳng vô hình cho họ. Những áp lực, căng thẳng đó có thể đến từ những môi trường như nhà ở, chỗ làm, trường học và thậm chí những địa điểm xã hội. Theo đó, nơi làm việc là một trong những môi trường có tác động mạnh mẽ đến sức khỏe tâm thần, áp lực công việc gây ảnh hưởng và có liên quan trực tiếp đến các bệnh tâm thần phổ biến của người lao động.
Nguyên nhân dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm thần có thể kể đến như: điều kiện làm việc kém; công việc bị quá tải; áp lực thời gian, doanh số; nơi làm việc nhiều nguy cơ rủi ro; thiếu bảo đảm việc làm và tương lai, có quá nhiều hứa hẹn nhưng không được thực hiện; quan hệ không tốt với lãnh đạo, cấp dưới, hoặc đồng nghiệp, gặp khó khăn trong việc giao công việc và trách nhiệm; môi trường làm việc chưa ổn…
Một số ngành nghề có số lượng người lao động bị căng thẳng cao nhất thường là sản xuất vật liệu xây dựng, ngân hàng, hóa dược, y tế chăm sóc sức khỏe… Các công việc càng có tính chất quan trọng, chiếm nhu cầu cao trong đời sống thì người làm việc càng dễ rơi vào trạng thái căng thẳng thần kinh bởi khối lượng công việc quá tải diễn ra hằng ngày. Điển hình trong ngành Y tế, một số nghiên cứu gần đây cho thấy, có trên 45% nhân viên y tế có tình trạng căng thẳng, 25,8% có triệu chứng của rối loạn lo âu và 24,3% có triệu chứng trầm cảm.
Đáng chú ý, bên cạnh các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần, căng thẳng thời gian dài cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng tim. Khi lo lắng, làm gia tăng xu hướng ngủ không ngon giấc, có khả năng gây béo phì, kích thích hút thuốc nhiều hơn… gián tiếp làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Phổ biến tiếp theo là các bệnh đường tiêu hoá, mặc dù căng thẳng không gây ra các vết loét ở đường tiêu hóa nhưng có thể khiến tình trạng viêm loét trở nên nặng hơn. Đây cũng là yếu tố thường thấy trong nhiều vấn đề khác ở đường tiêu hóa như bệnh trào ngược dạ dày thực quản, hội chứng ruột kích thích. Đồng thời, căng thẳng có thể làm cho các bệnh mãn tính khác có nguy cơ trầm trọng hơn.
Để nâng cao hiểu biết về sức khỏe tâm thần và hạnh phúc tại nơi làm việc, mỗi cá nhân cần:
- Thay đổi thái độ xung quanh tình trạng sức khỏe tâm thần (giao tiếp cởi mở, lắng nghe, quan tâm đến người khác..) để giảm bớt sự kỳ thị.
- Khuyến khích hành vi tìm kiếm sự giúp đỡ (tích cực nói về cảm xúc của bạn, giữ liên lạc với người thân, bạn bè…)
- Xây dựng kỹ năng quản lý căng thẳng.
- Giảm các triệu chứng của tình trạng sức khỏe thâm thần, chấp nhận bản thân
- Sắp xếp hợp lý giữa lao động và nghỉ ngơi, đảm bảo ngủ tốt.
- Tổ chức tốt cuộc sống gia đình.
- Biết chọn lọc thông tin, có thái độ đúng với các cảm xúc âm tính, hạn chế và loại trừ các sang chấn tâm lý. Giữ tinh thần lạc quan trong những thời điểm khó khăn
- Có chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Ăn đa dạng các loại thực phẩm, đảm bảo thực phẩm sạch, tránh nhiễm khuẩn, chất bảo quản… Hạn chế bia rượu, thuốc lá, tuyệt đối không sử dụng các chất kích thích bị cấm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
VTV.vn - Đoàn Thanh niên Công an TP Hồ Chí Minh vừa phối hợp với Đoàn thanh niên Bệnh viện Quân y 175 tổ chức thành công chương trình “Giọt máu nghĩa tình” năm 2024.
VTV.vn - Theo báo cáo của CDC Đồng Nai, tình hình dịch bệnh sởi trên địa bàn tỉnh trong tuần qua tiếp tục ghi nhận số ca mắc tăng, với 90 ca, tăng 24 ca so với tuần trước.
VTV.vn - Trong 2 ngày 9-10/10, 50 trường hợp học sinh, sinh viên Trường Cao đẳng Lào Cai và Trung tâm Hướng nghiệp dạy nghề GDTX nhập viện với các biểu hiện của rối loạn tiêu hóa.
VTV.vn - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Hồ Chí Minh vừa có cập nhật về tình hình dịch bệnh sốt xuất huyết, tay chân miệng và sởi tính đến tuần 40/2024.
VTV.vn - Khi đang chơi điện thoại trong đêm nhiều giờ, nam bệnh nhân (15 tuổi, trú tại Hòa Bình) đột ngột đau giữ dội vùng cột sống cổ và thấy liệt tứ chi, được đưa đi cấp cứu.
VTV.vn - Ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng về việc bổ sung chất xơ từ thực phẩm chức năng có tốt như từ thực phẩm giàu chất xơ sẵn có trong tự nhiên.
VTV.vn - Các nhà khoa học đã chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa stress với nhiều bệnh mạn tính. Đó là mối quan hệ rất phức tạp, là sự tác động qua lại chứ không phải một chiều.
VTV.vn - Nam bệnh nhân Đ.V.H. (41 tuổi) phát hiện bệnh cơ tim giãn từ lâu, chức năng tim suy giảm theo thời gian kèm theo gan, thận và các tạng khác cùng suy giảm.
VTV.vn - Ngày 9/10, theo báo cáo của Trung tâm Y tế thị xã Buôn Hồ (Đắk Lắk), trên địa bàn vừa ghi nhận một ổ dịch thủy đậu tại Trường Mẫu giáo Hoa Hướng Dương.
VTV.vn - Ngày hội do Ensure Gold tổ chức đã mang những kiến thức hữu ích về chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng khoa học đến cho nhiều người yêu vận động tại TP Hồ Chí Minh.
VTV.vn - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội vừa có cập nhật về tình hình dịch bệnh trên địa bàn thành phố trong tuần từ ngày 27/9 - 3/10.
VTV.vn - Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) vừa phối hợp Trung tâm Y tế thị xã Quảng Yên cứu sống một bệnh nhân sốc tim do nhồi máu cơ tim cấp nhờ hội chẩn liên viện.
VTV.vn - Thấy nhức mắt, người bệnh T.T.M.P. (70 tuổi, trú tại Uông Bí, Quảng Ninh) lấy lọ nước muối sinh lý để nhỏ mắt nhưng lấy nhầm lọ cồn.
VTV.vn - Thông tin báo chí phản ánh trong phần thịt của bữa cơm trưa ngày 2/10/2024 tại Công ty TNHH August S. (Đồng Nai) phát hiện có "sinh vật lạ".