Mùa hè đi biển cần tránh những hải sản này

Theo số liệu công bố của Viện Hải dương học Nha Trang, vùng biển Việt Nam có khoảng 39 loài sinh vật trong cơ thể có mang chất độc gây chết người. Cá nóc có độc tố là 22 loài, bạch tuộc có độc tố (1 loài), ốc biển có độc tố (3 loài), cua biển có độc tố (3 loài), so biển (1 loài), rắn biển độc (10 loài). Ngoài ra còn có hai loài cá nóc nước ngọt mới được phát hiện ở một số tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long, tổng cộng là 41 loài sinh vật độc.

Những loài hải sản độc này có thể gây hại cho con người theo hai cách chính: qua đường tiêu hóa do các món ăn chế biến từ cá và hải sản và qua phản ứng tự vệ của con vật khi ta vô tình chạm vào chúng, bị chúng cắn, chích hoặc phóng độc.

Dưới đây là một số loại hải sản mà người dân tuyệt đối cần tránh ăn để đề phòng ngộ độc:

Cá nóc

Trong 41 loài sinh vật độc trên có 2 loại cá nóc cực độc là cá nóc chấm cam và cá nóc chuột vằn mang là hai loài độc nhất.

Cá nóc chuột vằn mang (Aronthron immaculatus) thân có dạng hình trứng, vây lưng viền đen, bụng màu trắng… nom không có vẻ gì đáng sợ nhưng trong trứng loài cá này tập trung một lượng chất độc khủng khiếp, cứ 100g trứng có thể giết chết 200 người; hàm lượng độc chất cao xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 10.

Độc tố có trong cá nóc có tên là Tetrodotoxin, tập trung nhiều ở gan, thận, tụy, cơ quan sinh sản (buồng trứng, túi tinh), mắt, mang, da, máu của cá nóc. Chỉ ăn từ 1-2mg độc tố có thể gây chết người.

Độc tố cá nóc có tính bền vững cao. Nếu đun sôi ở 100 độ C trong 6 giờ độc tố mới giảm một nửa, Như vậy, nếu chỉ đun nấu thông thường, ngộ độc cá nóc vẫn có thể xảy ra, do độc tố chưa bị phá hủy hết. Khi phơi khô, chế biến thông thường độc tố chưa bị phá hủy nên vẫn gây ngộ độc.

Người ăn phải cá nóc có độc tố Tetrodotoxin, sau 5 phút đến 3-4 giờ mới xuất hiện cảm giác ngứa ở miệng; môi, lưỡi tê, khó chịu. Tiếp theo thấy mệt mỏi, chóng mặt, choáng váng, cảm giác như nghẹt thắt lồng ngực, vã mồ hôi, tiết nước dãi, sùi bọt mép, nói khó, nuốt khó, mặt ửng đỏ, đau bụng, buồn nôn, nôn, run giật, cứng hàm, cứng lưỡi, chi dưới yếu, đồng tử co, cuối cùng liệt cơ hô hấp, trụy tim mạch và tử vong. Sau cá nóc chuột vằn mang, cá nóc chấm cam (Torquigener gallimaculatus) cũng rất đáng sợ, cứ 100g trứng hoặc gan loài cá này có thể giết chết 60 - 70 người.

So biển

So biển rất giống con sam biển nhưng có kích cỡ nhỏ hơn sam biển. So biển sống vùng nước lợ, ven đầm, ven sông. Chất độc có trong các bộ phận cơ thể, 100 gram thịt đủ để gây tử vong.

Phân biệt sam biển và so biển người ta dựa vào các dấu hiệu sau:

- Đuôi con sam biển có hình tam giác và có gờ ở mặt lưng rất rõ, còn đuôi con so có hình tròn hoặc bầu dục, trơn không có gai răng cưa.

- Điểm khác biệt rất dễ nhận thấy nữa là sam lúc nào cũng đi từng đôi, còn so biển chỉ đi một mình. Sam biển ăn rất mát nhưng nếu nhầm lẫn, ăn phải so biển sẽ sẽ bị ngộ độc.

Bạch tuộc đốm xanh

Sống ở tầng đáy, hang hốc của các rạn đá, san hô; kích thước nhỏ, toàn thân dài khoảng 17cm, có 8 râu - xúc tu. Trên thân và xúc tu có nhiều vòng tròn màu xanh biển rất đẹp.

Độc tố tập trung ở tuyến nước bọt khi bị chúng cắn có thể gây tử vong. Thịt và nội tạng cũng chứa độc tố như độc tố của cá nóc.

Ốc cối địa lý

Vỏ dạng hình trứng thuôn dài, nhẹ mỏng và dễ vỡ, có màu trắng hơi xanh chuyển sang hơi tím, khe miệng rộng; mặt vỏ có hình dạng lưới nhỏ rất mịn.

Nếu đụng phải chúng từ phía bụng hoặc chóp đầu vỏ, đuôi của nó chứa chất độc sẽ chích vào, độc tố của nó có thể gây chết người hoặc bị tê liệt.

Cua mặt quỷ

Là một loài cua biển, toàn bộ bề mặt cơ thể và các chân, càng đều có các nốt sần màu đỏ, trắng, nâu và vàng, thân có màu xanh da trời lẫn những nốt xanh lá cây. Độc tố có trong thịt, trứng (gạch). Cua này có ở các tỉnh ven biển miền trung, thường gặp ở các rạn cạn, vùng triều thấp.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh nên trước hết chúng ta cần hết sức thận trọng, tránh tò mò cầm nắm, đụng chạm vào những loài ốc lạ, màu sắc sặc sỡ, đặc biệt đối với trẻ em. Tuyệt đối không ăn những loài nghi ngờ có độc hay chưa được kiểm chứng an toàn thực phẩm.

Khi có các triệu chứng ngộ độc như tê răng, tê đầu lưỡi, nôn, mệt mỏi, chóng mặt, vã mồ hôi, tiết nước dãi, đau bụng thì phải lập tức phải đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ điều trị kịp thời. Trong khi chờ vận chuyển cấp cứu, phải bằng mọi cách gây nôn để loại chất độc ra khỏi cơ thể.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!