Hiếm gặp: U tuyến thượng thận hai bên và ca phẫu thuật kịch tính cứu sống bé trai 14 tuổi

Bệnh nhi Q.Đ. (14 tuổi, trú tại Nam Định) được phát hiện tăng huyết áp khi khám sức khỏe định kỳ ở trường.

Sau đó, gia đình cho bệnh nhi đi kiểm tra ở một bệnh viện địa phương và một bệnh viện tại Hà Nội, đều được chẩn đoán là viêm cầu thận và được kê đơn thuốc về nhà điều trị.

Tuy nhiên, sau 10 ngày tái khám, huyết áp bệnh nhi vẫn tăng cao, trẻ được chỉ định nhập viện nhưng tình trạng không thuyên giảm. Một tuần sau, bệnh nhi bị tai nạn giao thông, vào viện kiểm tra và được bác sĩ phát hiện khối u ở tuyến thượng thận hai bên kích thước khá lớn 6x7cm.

Sau đó, bệnh nhi được chuyển đến Trung tâm Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền và Liệu pháp phân tử, Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại đây, bệnh nhi được thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu, siêu âm, chụp X-quang để xác định chính xác chẩn đoán về khối u.

PGS.TS Vũ Chí Dũng, Giám đốc Trung tâm Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền và Liệu pháp phân tử cho biết: U tuyến thượng thận là một loại khối u hiếm gặp, ước tính chiếm khoảng 0,2 - 0,4% trong một trăm nghìn người mỗi năm, đối với trẻ em còn hiếm hơn nữa, chỉ chiếm 10% trong tổng số u thượng thận phát hiện được, khối u cả hai bên lại càng cực kì hiếm hơn nữa, chỉ 10% của số trẻ em mắc bệnh.

Mỗi năm, tại Bệnh viện Nhi Trung ương có khoảng 1 - 2 bệnh nhi điều trị về u tuyến thượng thận và bệnh nhi này là ca đầu tiên các bác sĩ gặp u tuyến thượng thận hai bên trong 20 năm trở lại đây.

PGS.TS Vũ Chí Dũng cũng chia sẻ thêm, nếu bệnh này chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời trẻ có thể khỏi và có chất lượng cuộc sống bình thường nhưng nếu chẩn đoán và điều trị muộn, người bệnh có thể tử vong.

Xác định rõ đây là ca bệnh hiếm gặp và quá trình điều trị có thể gặp nhiều diễn biến phức tạp, dưới sự chỉ đạo của PGS.TS Phạm Duy Hiền - Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương, cuộc hội chẩn gồm nhiều chuyên khoa Nội tiết, Ngoại khoa, Can thiệp tim mạch, Hồi sức tim mạch, Gây mê hồi sức, Chẩn đoán hình ảnh, Giải phẫu bệnh đã diễn ra để tìm giải pháp tối ưu nhất, đảm bảo phẫu thuật an toàn cho trẻ.

Một nguyên tắc quan trọng trước khi phẫu thuật cho bệnh nhi là duy trì được huyết áp ổn định. Các bác sĩ Trung tâm Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền và Liệu pháp phân tử đã điều trị trong một tháng trước phẫu thuật để đưa huyết áp bệnh nhi về bình thường, nhằm hạn chế tối đa những biến động nguy hiểm về tăng huyết áp trong phẫu thuật.

Đóng vai trò rất quan trọng để ca mổ được diễn ra thuận lợi đó là việc nút tắt tĩnh mạch dẫn lưu khối u và động mạch nuôi dưỡng u bên trái và bên phải, nhằm giảm bài tiết catecholamin trực tiếp vào máu và giảm nguy cơ chảy máu ồ ạt trong quá trình phẫu thuật.

Theo ThS.BSCKII Lê Đình Công - Trưởng Đơn vị Điện quang can thiệp, Phó Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, ca bệnh này có tính chất phức tạp, các bác sĩ phải thực hiện can thiệp hai đường, đường tiếp cận động mạch và tĩnh mạch với mục tiêu nút tắt cuống mạch nuôi khối u và tắc tĩnh mạch dẫn lưu khối u hai bên nhằm hạn chế sự bài xuất ồ ạt hormone cathecholamine trực tiếp vào máu và hạn chế chảy máu trong quá trình phẫu thuật. Sau can thiệp, huyết động bệnh nhi khá ổn định và ngay lập tức được chuyển sang phòng phẫu thuật để sẵn sàng cắt bỏ khối u.

Trưa ngày 15/5, PGS.TS Phạm Duy Hiền trực tiếp chỉ đạo ca phẫu thuật, cả ekip đã nỗ lực hết sức để tiến hành cắt bỏ khối u cho bệnh nhi được an toàn tuyệt đối. Với sự phối hợp chặt chẽ, bài bản và chuẩn bị chu đáo giữa các chuyên khoa, cũng như tiên lượng về nguy cơ không mong muốn có thể xảy ra, ca mổ đã diễn ra thành công.

Sau phẫu thuật, bệnh nhi được chăm sóc đặc biệt trong phòng vô khuẩn tại Khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa, để kiểm soát các yếu tố nguy cơ như rối loạn về huyết động, tụt huyết áp do đã cắt gần hết tuyến thượng thận; nguy cơ hạ đường huyết và rối loạn về điện giải (tăng - giảm Kali); chảy máu, nhiễm trùng sau mổ. Toàn trạng bệnh nhi sau mổ đều hoàn toàn ổn định, hiện tại đã tự thở, tỉnh táo, huyết áp trở về bình thường và mọi chỉ số đều rất tốt.

Đối với u tuyến thượng thận, có thể có các biểu hiện như đau đầu, tăng huyết áp, hồi hộp đánh trống ngực, vã mồ hôi... nhưng thường rất mơ hồ và dễ bỏ sót nếu không được thăm khám lâm sàng kỹ lưỡng. Thông thường, nếu có triệu chứng cao huyết áp, nhiều khả năng người bệnh sẽ được chẩn đoán viêm cầu thận, chỉ khi có nghi ngờ và làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu, siêu âm mới phát hiện được.

Do vậy, bên cạnh thăm khám sức khỏe định kỳ, khi trẻ có các triệu chứng huyết áp cao không thể kiểm soát bằng thuốc, gia đình nên đưa trẻ đến ngay bệnh viện để thăm khám, kiểm tra càng sớm càng tốt.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!