Đặt máy tạo nhip cứu bé gái 40 ngày tuổi mắc tim bẩm sinh phức tạp

ThS.BS Nguyễn Bá Phong – Khoa Phẫu thuật tim trẻ em, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E nhớ lại: Trong chuyến đi khám ở Bệnh viện Đa khoa khu vực Ngọc Lặc (Thanh Hoá) vào ngày 27/8/2023 vừa qua, các bác sĩ, điều dưỡng đều ấn tượng về hoàn cảnh một gia đình trẻ nheo nhóc, khổ sở với người chồng gầy, đen đúa, người vợ với bước chân tập tễnh (do tai nạn lao động) bế theo một em bé mới vài chục ngày tuổi nhưng nhẹ cân, tím tái và hơi thở yếu ớt…

Người chồng là anh Phạm Văn Phương (24 tuổi, ở Khu Cốc, thị trấn Hồi Xuân, Quan Hoá, Thanh Hoá) chia sẻ: Gia đình ở cách huyện Ngọc Lặc 70 cây số, đi lại khó khăn, nhưng nghe tin có đoàn công tác của các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E về khám sàng lọc tim bẩm sinh cho trẻ em, vợ chồng anh bèn "khăn gói" ôm con lên đây.

Hoàn cảnh gia đình của anh Phạm Văn Phương vô cùng khó khăn. Anh mồ côi mẹ từ nhỏ, bố sớm lấy vợ để anh lại bà ngoại nuôi nấng từ bé. Người bà ngoài 60 tuổi, chỉ trông chờ vào công việc đồng áng nên cuộc sống của gia đình anh với người con mắc tim bẩm sinh càng trở thành gánh nặng lên vai người bà. Cả hai vợ chồng đều làm thợ hồ, nhưng không may người vợ lại bị tai nạn lao động gãy chân, phải nghỉ việc nhiều tháng nay, thu nhập cả gia đình trông chờ vào người chồng với mức lương chỉ vỏn vẹn 7 triệu đồng.

Trong quá trình người vợ mang thai ở tuần thứ 28, trong một lần siêu âm, các bác sĩ đã nghi ngờ thai nhi có dấu hiệu bất thường. Hai vợ chồng gom góp toàn bộ số tiền dành dụm lên Bệnh viện Phụ sản Trung ương khám tầm soát thai kỳ. Tại đây, các bác sĩ chẩn đoán thai nhi mắc tim bẩm sinh. Hai vợ chồng không hiểu hết về căn bệnh này nên xin đình chỉ thai nghén nhưng các bác sĩ giải thích với sự tiến bộ của y học hiện nay, căn bệnh tim bẩm sinh của con có thể chữa trị được sau khi sinh ra.

Hành trình đi tìm lại nhịp đập trái tim cho con của đôi vợ chồng trẻ bắt đầu từ đây… Người cha nhớ lại, thời khắc đứa con chào đời trong sinh tử gang tấc với ca vượt cạn của người mẹ phải chỉ định mổ. Cơ thể con nhẹ cân, tím tái, hơi thở thoi thóp… với căn bệnh tim bẩm sinh phức tạp đe dọa tính mạng, các bác sĩ hồi sức cho con ngay sau khi sinh. Các bác sĩ khuyên gia đình đưa con lên Hà Nội điều trị nhưng gia đình không có điều kiện nên đã "xin" con về…

Thông qua chương trình Trái tim cho em, các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E đã khám lại cho con với chẩn đoán bị dị tật tim bẩm sinh: block nhĩ thất cấp III, nhịp tim chậm (trung bình 42 lần/phút), không đồng bộ. Trong khi bình thường tâm thất và tâm nhĩ của trẻ sơ sinh đập cùng 1 nhịp và dao động từ 120-160 lần/phút. Các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E xác định đây là ca bệnh nặng, nguy cơ tử vong cao, với tình trạng rối loạn nhịp tim nặng, dẫn đến mức độ suy tim nguy hiểm, con có thể phải thở máy bất kỳ lúc nào. Các bác sĩ đánh giá đây là tình trạng tối cấp cứu cần được can thiệp đặt máy tạo nhịp cấp cứu càng sớm càng tốt. Ngay lập tức, gia đình con được theo đoàn công tác của Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E lên Hà Nội để được can thiệp luôn, mặc dù gia đình không có kinh phí cho ca can thiệp này.

ThS.BS Nguyễn Bá Phong - người trực tiếp thực hiện ca can thiệp đặt máy tạo nhịp cho con, cho hay, trước khi tiến hành ca phẫu thuật này, các bác sĩ phải tiến hành hội chẩn siêu âm tim với 3 bác sĩ để đánh giá các cấu trúc tổn thương trong tim, và hội chẩn với ekip về nhịp học để lên phương án mổ đặt máy tạo nhịp vĩnh viễn cho cháu bé. Bởi vì, ngoài rối loạn nhịp tim nặng, hiện tại, tim con còn bị thông liên nhĩ kích thước lớn nhưng có thể chưa cần phẫu thuật cấp cứu. Các bác sĩ sẽ phẫu thuật "vá" thông liên nhĩ sau khi nhịp tim con ổn định và đánh giá sự phục hồi chức năng tim của con tốt hơn.

ThS.BS Nguyễn Bá Phong chia sẻ, do cơ thể của con còn quá nhỏ (3,2kg) nhưng lại trong tình trạng suy tim nặng, buồng tim trái giãn lớn là 1 yếu tố khó của ca mổ, hơn nữa với tình trạng trẻ suy sinh dưỡng và cân nặng nhỏ như vậy thì việc đặt máy tạo nhịp ở vị trí nào cũng là 1 vấn đề các bác sĩ phải hội chẩn và tính toán rất cẩn thận và chi tiết, ngoài ra cháu bé còn bị lõm ngực bẩm sinh nên việc lựa chọn đường mổ như nào cũng là 1 vấn đề các bác sĩ phải cân nhắc.

Ngay khi mở lồng ngực bộc lộ được quả tim, một điện cực tạo nhịp nhanh chóng được các bác sĩ đặt vào bề mặt tim của bé và kích thích quả tim đập trở lại trong sự vui sướng thầm lặng của cả kíp phẫu thuật. Bước tiếp theo, các bác sĩ phẫu thuật tim nhẹ nhàng và thận trọng bóc tách thành bụng mỏng như bản giấy để tạo một ổ chứa vừa đủ máy tạo nhịp. Như vậy, qua 1 đường mổ ở dưới nách bên trái (không cần cưa xương ức như phương pháp mổ kinh điển), ekip phẫu thuật đã thực hiện được cả 2 việc là đặt điện cực vào tim cho bé và cấy máy vào tổ chức thành bụng, bé được phẫu thuật thành công với đường mổ rất đẹp.

Sau 3 ngày thở máy tại Khoa Hồi sức ngoại tim mạch, con đã được rút bỏ máy thở để rồi được nằm trong bàn tay chăm sóc của bố mẹ. 

Để ngày càng nhiều hơn nữa trẻ em bị mắc tim bẩm sinh tìm lại được trái tim khỏe mạnh, các bác sĩ mong muốn có thêm nhiều chương trình khám sàng lọc như chương trình Trái tim cho em, giúp phát hiện sớm và điều trị sớm cho trẻ mắc tim bẩm sinh phức tạp như thông sàn nhĩ thất toàn bộ, Fallot 4, tim dạng một thất… Thêm nữa, chi phí khám, can thiệp và phẫu thuật cho trẻ bị mắc tim bẩm sinh có thể từ vài chục triệu đồng đến vài trăm triệu đồng (tuỳ theo mức độ của căn bệnh tim bẩm sinh), đối với gia đình ở nông thôn, miền núi, đây là khoản tiền rất lớn. Vì thế, các bác sĩ mong muốn sẽ có thêm nhiều quỹ, nhiều tổ chức, nhà hảo tâm quan tâm để có thêm nhiều cơ hội vá lành những trái tim khiếm khuyết của trẻ mắc tim bẩm sinh hơn nữa.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!