Theo cuốn sách "Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam" - NXB Khoa học và Kỹ thuật) – tài liệu tập hợp các công trình nghiên cứu của nhiều chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực Dược liệu - Dược Cổ truyền: lá bưởi, vỏ bưởi, nước ép múi bưởi và hạt vỏ bưởi có rất nhiều công dụng trong điều trị các loại bệnh.
Cụ thể, lá bưởi có vị đắng, cay, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng trừ hàn, tán khí, thông kinh lạc, giải cảm, trừ đờm, tiêu thực, hoạt huyết, tiêu sưng. Lá bưởi già chữa cảm sốt, ho, nhức đầu, hắt hơi, kém ăn, chữa sưng đau chân do hàn thấp chướng khí, giảm đau do trúng phong, tê bại. Cách thức chữa bệnh là sắc uống với liều dùng từ 10 đến 20g lá tươi một ngày. Cũng có thể nấu nước để xông, ngâm chân và dùng lá xát vào chân. Lá bưởi non được nướng chín để nắn, xoa bóp chỗ đau (cho tan máu ứ), chỗ bị sai khớp, sưng, bong gân hay gãy xương, sau đó dùng lá khác (chưa nướng) giã nát, bó vào chỗ bị tổn thương. Ngoài ra, lá bưởi tươi nấu với nhiều loại lá thơm khác để xông còn có công dụng chữa cảm cúm, nhức đầu.
Vỏ quả bưởi có vị đắng, cay, mùi thơm, tính bình, có tác dụng trừ phong, hóa đờm, tiêu báng (lách to), tiêu phù thũng, hòa huyết, giảm đau. Vỏ bưởi được dùng chữa ho, đờm tích đọng ở họng và phế quản, đau bụng, ăn uống không tiêu. Cách thức dùng là bỏ lớp cùi trắng, lấy lớp vỏ vàng rồi sao. Ngày dùng từ 4 đến 12g dưới dạng thuốc sắc uống.
Vỏ hạt bưởi có thể dùng lấy pectin (chất nhầy bao quanh vỏ hạt) làm thuốc cầm máu. Dịch ép múi bưởi là thuốc giúp tiêu khát, đái tháo, thiếu vitamin C và làm nguyên liệu chế acid citric (hay được biết đến với tên gọi bột chua) thiên nhiên. Nước hoa bưởi được cất từ hoa bưởi và dùng phối hợp với nhiều dược liệu có mùi thơm khác như hồi, quế để làm thơm các thức ăn, bánh ngọt, nước giải khác.
Trong y học cổ truyền Trung Quốc, bưởi được dùng làm thuốc long đờm và dễ tiêu. Thuốc chống rắn cắn mang tên Guangdong của Trung Quốc gồm có bưởi và cây lạc tiên Passiflora cochinchinensis đã được chứng minh là có hoạt tính chống nọc độc của nhiều loài rắn độc trên chuột nhắt trắng và người. Trong y học cổ truyền Ấn Độ, nước ép quả bưởi là thành phần phụ kèm trong một bài thuốc có nhiều vị dược liệu để chữa bệnh tim mạch. Ở cao nguyên miền trung Haiti, nhân dân địa phương uống nước ép quả bưởi để chữa suy nhược.
Lá cây bưởi (Hình minh họa: healthbenefitstimes.com)
Các bài thuốc có bưởi:
- Chữa cảm cúm và sốt cả hai thể phong hàn (sốt nhẹ, sợ lạnh, không có mồ hôi, nước mũi trong, đờm loãng, rêu lưỡi mỏng trắng, mạch phù) và phong nhiệt (thường sốt cao, hơi sợ gió, đau đầu, tự ra mồ hôi, khát nước, chảy nước mũi đặc, nước tiểu vàng, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch nhanh): Dùng nồi nước xông lá bưởi cùng với các lá sả, tía tô, kinh giới, bạc hà, mỗi thứ một nắm lá tươi đem đun sôi với nước, xông trong vòng từ 5 đến 10 phút.
- Chữa đau dạ dày: Vỏ quả bưởi đào, lá dạ cẩm, vỏ quýt, ba vị lượng bằng nhau, tán nhỏ, trộn đều. Liều uống mỗi lần 5g, ngày uống 2 lần.
- Chữa thũng trướng (khắp mình phù nề, vùng bụng trướng đầy): Vỏ quả bưởi đào, mộc thông, bồ hóng, mỗi vị từ 20 đến 30g, diêm tiêu 12g, cỏ bấc 8g. Sắc uống mỗi ngày 2 lần vào lúc đói. Lưu ý, ăn một khẩu mía trước và sau khi uống thuốc. Kiêng muối và chất mặn.
- Chữa phù thũng (chứng sưng phù nề do chất lỏng dư thừa bị mắc kẹt trong các mô của cơ thể) sau khi đẻ và các trường hợp phù thũng khác: Vỏ bưởi khô và ích mẫu các vị bằng nhau, tán nhỏ, uống mỗi lần 8g với rượu vào lúc đói, hoặc dùng mỗi vị từ 20 đến 30g sắc uống.
- Bài thuốc tiêu phù: Vỏ bưởi đào 600g, cỏ roi ngựa 500g, bồ hóng bếp 400g, bích ngọc đơn 400g, ích mẫu 300g, hồi hương 200g, quế thanh 200g, phèn phi 200g, phèn chua 100g, tán thành bột làm hoàn, ngày uống 20g.
- Chữa cảm lạnh, đau bụng do lạnh: Vỏ bưởi khô, đốt và xông hơ vào rốn.
- Chữa chốc đầu ở trẻ em: Hạt bưởi bóc vỏ cứng ngoài, xâu vào sợi dây thép, phơi khô, đốt trên ngọn lửa cho cháy thành than rồi nghiền nhỏ. Rửa sạch chỗ chốc đầu bằng nước ấm, thấm khô rồi bội bột than vừa lấy từ đốt hạt bưởi. Ngày bôi từ 1 đến 2 lần, thời gian điều trị khoảng từ 3 đến 6 ngày.
Lưu ý: theo các chuyên gia y học cổ truyền, người suy nhược do can hỏa nhiệt không nên dùng các bài thuốc từ bưởi .
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Tiểu rắt, bí tiểu hay viêm đường tiết niệu/ nhiễm trùng đường tiểu gây nhiều khó chịu cho người bệnh trong sinh hoạt hàng ngày.
VTV.vn - Đây là một trường hợp bệnh nhi 7 tuổi vừa được Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận điều trị.
VTV.vn - Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) vừa có công văn đề nghị các địa phương khẩn trương xây dựng kế hoạch và tổ chức ngay chiến dịch tiêm vaccine phòng sởi.
VTV.vn - Khoảng 70% hệ miễn dịch của cơ thể nằm tại tiêu hóa tốt sẽ giúp bé khỏe, nên việc bổ sung lợi khuẩn như men Nhật L-137 có trong sữa chua uống KUN men Nhật là cần thiết.
VTV.vn - Trải qua hơn 16 năm, phòng khám Nha Khoa Nụ Cười Duyên không chỉ là nơi bảo vệ sức khỏe răng miệng mà còn là nơi khơi dậy sự tự tin qua những nụ cười rạng rỡ.
VTV.vn - Sở Y tế Hà Tĩnh vừa có văn bản gửi các địa phương, đơn vị liên quan thuộc ngành về cảnh báo hoạt động lừa đảo trong kiểm tra an toàn thực phẩm.
VTV.vn - Khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Bãi Cháy vừa phẫu thuật nối thành công liên tiếp 2 trường hợp tai nạn đứt lìa ngón tay phức tạp.
VTV.vn - Ngày 4/10, Sở Y tế và Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức hội nghị về việc triển khai kế hoạch tiêm chủng vaccine phòng, chống dịch sởi trên địa bàn thành phố năm 2024.
VTV.vn - Với chủ đề “Nuôi con là hành trình hạnh phúc,” triển lãm Vietbaby 2024 tại Trung tâm Triển lãm Quốc tế I.C.E Hà Nội vừa qua ngày 26-28/09/2024 đã thành công rực rỡ.
VTV.vn - Có những thói quen hàng ngày đang âm thầm hủy hoại sức khỏe phụ nữ.
VTV.vn - Bệnh nhi 1 tháng tuổi, sinh thường đủ tháng, sau sinh không có biểu hiện bệnh tim bẩm sinh.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy (Phú Thọ) vừa tiếp nhận một người bệnh nam vào viện khi bị rắn hổ mang cắn giờ thứ 1.
VTV.vn - Đây là trường hợp bệnh nhân nữ 23 tuổi, vừa được các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận điều trị.
VTV.vn - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An vừa tiến hành cấp cứu kịp thời cho bé sơ sinh suy thai cấp trong chuyển dạ do dây rốn quấn cổ 3 vòng.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên vừa phẫu thuật lấy một viên sỏi nặng 700g cho nam bệnh nhân bị u bàng quang.