Khi phổi bị viêm, các phế nang bị tổn thương khiến dưỡng khí không thể đi vào máu do đó làm cho cơ thể, đầu tiên là vùng não bị thiếu dưỡng khí.
Hiện nay trong cộng đồng, bệnh viêm phổi vẫn là bệnh có tỷ lệ người mắc cao, vì thế những kiến thức để phòng tránh căn bệnh này trong cộng đồng là vô cùng quan trọng.
Chuyên mục Thầy thuốc trả lời đã có cuộc trao đối với TS Phan Thu Phương, Trung tâm hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, về những vấn đề liên quan đến bệnh viêm phổi trong cộng đồng hiện nay.
BTV: Từ thực tế khám bệnh tại Bệnh viện Bạch Mai, TS Phan Thu Phương có thể cho biết thực trạng căn bệnh này diễn ra như thế nào?
TS Phan Thu Phương: Viêm phổi là một trong những bệnh lý về hô hấp thường gặp. Bệnh viêm phổi vẫn có thể có những biến chứng rất nặng dẫn tới tử vong. Ở nước ta, tỷ lệ mắc viêm phổi trong cộng đồng ước tính khoảng 12% trong các bệnh lý đường hô hấp.
Tại Trung tâm hô hấp Bệnh viện Bạch Mai, theo nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân viêm phổi phải nhập viện chiếm 9,5%. Cứ 100 bệnh nhân bị nhập viên do các bệnh về đường hô hấp thì có 10 bệnh nhân được chẩn đoán bị viêm phổi.
Không những ở Việt Nam mà ở những nước phát triển bệnh viêm phổi cũng khá phổ biến. Ở Mỹ, hàng năm có khoảng 3 - 4 triệu bệnh nhân được chẩn đoán bị viêm phổi. Ở Nhật Bản, nguyên nhân tử vong do viêm phổi đứng hàng thứ 4 trong các nguyên nhân tử vong ở nước này.
BTV: Vậy, bác sĩ có thể cho biết, bệnh viêm phổi được hiểu như thế nào cho đầy đủ?
TS Phan Thu Phương: Viêm phổi là hiện tượng nhiễm khuẩn ở vùng nhu môi phổi, viêm ở các túi phế nang, ống phế nang, tiểu phế quản và viêm vào các tổ chức kẽ. Viêm phổi có nhiều nhóm, thông thường chia ra viêm phổi mắc ở cộng đồng, mắc viêm phổi trong bệnh viện hoặc viêm phổi hít. Đối với mỗi loại viêm phổi có những đặc điểm, tính chất cũng như tiên lượng nặng nhẹ khác nhau.
Viêm phổi có thể lây truyền qua không khí, qua những cơ quan lân cận, lây truyền qua đường máu hoặc hít phải. Ví dụ, bệnh nhân hắt hơi, trong nước bọt bắn ra sẽ chứa vi khuẩn sau đó lọt qua đường hô hấp, đây cũng là nguyên nhân gây bệnh.
Viêm phổi theo đường lân cận của các cơ quan hô hấp trên, ví dụ ở họng, ở mũi. Tại các cơ quan này nếu có vi khuẩn thì người bệnh sẽ hít sâu xuống cơ quan hô hấp dưới làm phá vỡ những chế độ bảo vệ của cơ thể, từ đó gây ra viêm phổi.
BTV: Xin bác sĩ có thể cho biết những triệu chứng để có thể nhận biết việc mắc các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt là bệnh viêm phổi?
TS Phan Thu Phương: - Triệu chứng hay gặp nhất là bệnh nhân có những biểu hiện của bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, dấu hiệu ho khan, ho khạc đờm, đờm màu trắng đục, màu xanh, vàng… đôi khi ho ra máu. Tuy nhiên, trường hợp viêm phổi ho ra máu cũng không có nhiều như các triệu chứng khác.
- Thứ 2, bệnh nhân mắc bệnh viêm phổi thường có những biểu hiện sốt.
- Ngoài ra những tổn thương ở phổi sát vùng mang phổi sẽ khiến bệnh nhân có những biểu hiện đau ngực.
Triệu chứng của bệnh viêm phổi rất đa dạng, người bị nhiều người bị ít… Tuy nhiên, có 3 trường hợp nêu trên thường xuyên gặp. Nếu trong trường hợp tổn thương phổi nặng, bệnh nhân sẽ kèm theo dấu hiệu khó thở, nhịp tim nhanh, thể trạng suy kiệt. Đó là những dấu hiệu cần nhanh chóng nhận biết để phát hiện bệnh viêm phổi.
BTV: Khi mắc bệnh viêm phổi, người bệnh cần tiến hành thăm khám như thế nào?
TS Phan Thu Phương: Khi có những dấu hiệu như trên và thấy dấu hiệu sức khỏe yếu đi, mệt mỏi… đặc biệt nặng ngực cần phải đi đến các cơ sở y tế để các bác sĩ thăm khám, chẩn đoán bệnh. Bác sĩ phải làm những xét nghiệm như xét nghiệm máu, chụp X quang tim phổi, đặc biệt muốn tìm căn nguyên gây bệnh.
Khi tìm được căn nguyên của bệnh, sẽ giúp cho các bác sĩ có được sự lựa chọn phác đồ điều trị, lựa chọn nhóm kháng sinh và những điều trị hỗ trợ khác.
Nếu cần thiết, phải làm thêm những xét nghiệm chuyên khoa sâu như: tìm vi khuẩn trong đờm hoặc vi khuẩn trong những dịch phế quản. Qua việc tìm vi khuẩn như vậy, các bác sĩ có thể làm kháng sinh đồ để xem vi khuẩn đó nhạy với kháng sinh nào và tiến hành điều trị.
BTV: Cụ thể hiện nay tại Trung tâm hô hấp Bệnh viện Bạch Mai đang tiến hành điều trị cho bệnh nhân viêm phổi như thế nào, thưa bác sĩ?
TS Phan Thu Phương: Trung tâm chúng tôi cũng là một trong những nơi điều trị nhiều bệnh nhân viêm phổi. Bệnh nhân đến khám và xét nghiệm tại Trung tâm để đánh giá mức độ của bệnh. Trong trường hợp bệnh nhẹ sẽ kê đơn điều trị tại nhà, trong trường hợp bệnh nhân tiên lượng nặng sẽ cho điều trị nội trú.
Đồng thời, sau khi xác định được độ nặng nhẹ của bệnh sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Khi đã nhập viện điều trị đối với những bệnh nhân nặng thì phải theo dõi sát sao để biết được bệnh nhân có những biến chứng của viêm phổi hay không. Biến chứng của viêm phổi rất nhiều và có nhiều trường hợp rất nặng mặc dù bệnh nhân đã được điều trị đúng phác đồ, điều trị tích cực nhưng nguy cơ tử vong của bệnh nhân vẫn có.
Biến chứng thì sẽ có biến chứng gặp ở phổi, bệnh nhân điều trị sẽ có hiệu quả rất chậm, có thể biến chứng thành các ổ abcess (Áp xe) ở phổi. Tổn thương viêm phổi biến chứng abcess có thể vỡ ra màng phổi gây tràn mủ màng phổi.
Bệnh nhân trong tình trạng nặng sẽ gây ra tình trạng sốc, tụt huyết áp, suy hô hấp… và những biến chứng xa hơn như gây tràn mủ màng phổi, tràn mủ màng tim hoặc gây nhiễm khuẩn huyết.
Kết quả của việc đánh giá, theo dõi mà các bác sĩ lựa chọn kháng sinh tùy theo mức độ, có thể dùng một loại hoặc có thể kết hợp nhiều kháng sinh. Sau khi điều trị kháng sinh gần 2 - 3 ngày thấy đáp ứng trên lâm sàng thì phải đổi kháng sinh, làm những xét nghiệm để làm kháng sinh đồ xem loại vi khuẩn nào để có cách điều trị.
Bên cạnh đó, phải phát hiện sớm những biến chứng để can thiệp kịp thời, nếu bệnh nhân có tình trạng sốc, suy hô hấp, khó thở phải cho bệnh nhân thở Oxy hoặc nặng hơn phải nhờ máy để can thiệp. Tình trạng sốc cũng phải truyền dịch, nâng huyết áp để đảm bảo duy trì sự sống cho bệnh nhân.
VTV.vn - Ngày 9/11, Bệnh viện Chợ Rẫy với sự đồng hành của Medtronic đã tổ chức chương trình Đào tạo Y khoa liên tục tại Đà Lạt nhằm nâng cao kiến thức tim mạch, cơ xương khớp.
VTV.vn - Đau ống cổ tay là một trong những căn bệnh mà nhân viên văn phòng hay mắc phải vì ngồi quá lâu trước máy tính.
VTV.vn - Đái tháo đường là bệnh lý nguy hiểm với tỷ lệ tử vong đứng thứ 3 trên thế giới, chỉ sau bệnh ung thư và tim mạch.
VTV.vn - Nữ bệnh nhân 52 tuổi bị liệt nửa người phải khi vệ sinh cá nhân vào buổi sáng; nam bệnh nhân 59 tuổi thì nói đớ, yếu nửa người trái sau khi tắm.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP Hồ Chí Minh) vừa tiếp nhận một trường hợp bé trai hơn 1 tuổi, ngụ tại Tây Ninh, trong tình trạng khó thở tím tái.
VTV.vn - UBND TP Hồ Chí Minh vừa ban hành kế hoạch triển khai thí điểm thực hiện sổ sức khỏe điện tử phục vụ tích hợp trên ứng dụng VneID trên địa bàn thành phố.
VTV.vn - Cùng với đó, có hơn một nửa người trưởng thành tại nước ta chưa bao giờ được làm xét nghiệm đường huyết để phát hiện bệnh đái tháo đường.
VTV.vn - Thời gian ăn tối không cố định với mỗi người vì tùy thuộc vào điều kiện gia đình, tính chất công việc. Tuy nhiên theo chuyên gia, có cách để xác định thời điểm lý tưởng.
VTV.vn - Sau một mối tình tan vỡ, bạn cần tìm cách để vượt qua chiếc bóng đen trong tâm trí để hướng đến những điều tốt đẹp phía trước.
VTV.vn - Thời điểm giao mùa Thu Đông, nhiệt độ thay đổi thất thường là yếu tố khiến người cao tuổi và trẻ nhỏ mắc bệnh đường hô hấp tăng cao.
VTV.vn - Nouri Colos là dòng sữa non công thức bổ sung dinh dưỡng giúp kích thích trẻ ăn ngon, tăng cân ổn định.
VTV.vn - Một nghiên cứu gần đây đã cho thấy thời điểm ăn cũng tác động đến quá trình giảm cân không thua kém những gì chúng ta nạp vào cơ thể.
VTV.vn - Sở Y tế Hà Nội vừa ban hành công văn về việc triển khai tiêm chủng vaccine phòng uốn ván - bạch hầu trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê (Phú Thọ) vừa tiếp nhận một bệnh nhân nam 48 tuổi, nhập viện trong tình trạng rất nặng, hôn mê, tụt huyết áp.
VTV.vn - Thông tin từ Trung tâm Y tế huyện Long Thành (Đồng Nai), trên địa bàn huyện vừa ghi nhận ổ dịch dại trên chó.