Xuất khẩu sầu riêng còn nhiều dư địa
Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam đã lập kỷ lục 7,2 tỷ USD. Đây là bước nhảy vọt đầy ấn tượng, đánh dấu cột mốc quan trọng trên hành trình hướng tới mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD trong tương lai gần. Trong số này, sầu riêng là mặt hàng chiếm đến gần một nửa khi mang về 3,2 tỷ USD.
Sầu riêng của Việt Nam đã có bước tăng trưởng vượt bậc kể từ khi Trung Quốc cho phép nhập khẩu chính ngạch từ giữa năm 2023. Đến tháng 8 năm ngoái, sầu riêng của Việt Nam lại được thúc đẩy thêm khi được Trung Quốc mở cửa cho sầu riêng đông lạnh.
Trung Quốc cũng là thị trường tiêu thụ sầu riêng chủ yếu của nước ta với hơn 90% tổng kim ngạch. Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, năm 2025, sầu riêng vẫn còn dư địa khi sản lượng dự kiến tăng khoảng 15% và nhu cầu thị trường cũng còn nhiều.
Ngành hàng sầu riêng tận dụng lợi thế
Năm nay, ngành rau quả đặt mục tiêu xuất khẩu tiếp tục lập kỉ lục mới 8 tỷ USD. Sầu riêng tươi và sầu riêng đông lạnh được kỳ vọng sẽ đóng vai trò là lực đẩy chính nhờ vẫn còn dư địa do sản lượng dồi dào, thu hoạch rải vụ quanh năm.
Một doanh nghiệp Trung Quốc cho biết có nhu cầu nhập khẩu hơn 1.800 tấn sầu riêng tươi mỗi tháng. Để có được nguồn hàng đảm bảo chất lượng và số lượng, chị Lý Mẫn phải qua tận Việt Nam và đến trực tiếp các vùng nguyên liệu để tìm mua.
"Tôi rất thích đặc sản sầu riêng Việt Nam. Chúng tôi rất mong muốn mặt hàng này xuất khẩu nhiều hơn vào Trung Quốc để người tiêu dùng được thoải mái thưởng thức", chị Lý Mẫn - khách hàng Trung Quốc cho biết.
Sầu riêng của Việt Nam đã có bước tăng trưởng vượt bậc kể từ khi Trung Quốc cho phép nhập khẩu chính ngạch từ giữa năm 2023.
Thị trường rộng mở là cơ hội cho cả doanh nghiệp và nhà vườn làm tốt vấn đề liên kết. 3 ha sầu riêng của anh Huỳnh Long Hồ (xã Long Kiến, huyện Chợ Mới, An Giang) sản xuất theo hướng thực hành nông nghiệp tốt và được cấp mã số vùng trồng. Cũng nhờ vậy, mấy năm qua, anh không còn lo cảnh ế hàng, dội chợ.
Theo Cục Bảo vệ thực vật, mỗi năm Trung Quốc nhập khẩu sầu riêng tươi trị giá 7 tỷ USD và dự kiến con số này sẽ vượt mức 10 tỷ USD trong vài năm tới. Ngoài ra, Trung Quốc cũng chi 1 tỷ USD sầu riêng đông lạnh và dự kiến sẽ tăng nhanh qua các năm.
Như vậy, với tổng diện tích sầu riêng trên cả nước hiện khoảng 155.000 ha, năng suất bình quân 25 - 30 tấn/ha, Việt Nam còn rất nhiều dư địa để tiếp tục xuất khẩu vào thị trường tỉ dân trong năm 2025 này.
Ngành sầu riêng cần có những điều chỉnh
Cơ hội là của ngành sầu riền có, nhưng thách thức cũng không ít - đó là sức ép từ các đối thủ như Thái Lan hay sắp tới là Trung Quốc sẽ mở cửa cho sầu riêng từ Indonesia.
Ngoài ra, một thách thức đến từ nội tạingành hàng sầu riêng trong nước cũng cần đặc biệt quan tâm đó là đảm bảo chất lượng và đảm bảo các tiêu chuẩn kĩ thuật của nước nhập khẩu. Cùng với đó là khắc phục những gian lận về mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói.
Tiền Giang có khoảng 24.500 ha sầu riêng, cung cấp cho thị trường gần 500.000 tấn trái mỗi năm. Đây cũng là loại trái cây được cấp tới 155 mã số vùng trồng và 316 mã số cơ sở đóng gói để xuất khẩu sang Trung Quốc.
Tuy nhiên, hiện nay có tình trạng doanh nghiệp ngang nhiên vi phạm các quy định về sử dụng mã số gây ảnh hưởng xấu đến ngành hàng tỉ đô này. Theo ghi nhận, đã có 55 mã số vùng trồng và 44 cơ sở đóng gói sầu riêng của Tiền Giang bị tạm dừng xuất khẩu.
Theo Bộ NN&PTNT, thời gian qua đã xuất hiện tình trạng làm giả mã số vùng trồng, giả ủy quyền sử dụng mã số vùng trồng, giả giấy kiểm dịch thực vật, giả giấy kiểm nghiệm chất lượng trái cây, trong đó có sầu riêng để xuất khẩu. Đây là vấn đề nhức nhối, cần sự vào cuộc quyết liệt của các địa phương để kiểm soát chặt chẽ, giải quyết triệt để, tránh hệ lụy cho cả ngành hàng.
Sản lượng sầu riêng nước ta đã tăng lên trên 1 triệu tấn. Đây vừa là cơ hội, vừa là thách thức nếu không đảm bảo về chất lượng. Không chỉ Trung Quốc tăng cường kiểm tra và có những cảnh báo, từ ngày 8/1, EU cũng nâng tần suất kiểm tra mặt hàng sầu riêng Việt Nam từ 10% lên 20%. Điều này cũng có nghĩa là cả ngành hàng phải chuẩn chỉnh các khâu, để có thể xuất khẩu bền vững và mang về tỉ đô trong thời gian tới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!