Ngày 2/1 là phiên giao dịch đầu tiên của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2024. Như thường lệ, lễ đánh cồng đầu năm đã được tổ chức tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội. Mỗi tiếng cồng ngân vang thay cho những cam kết của đại diện cơ quan quản lý thị trường về việc sẽ tiếp nối những chuyển biến tích cực thời gian qua trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp bằng những giải pháp tháo gỡ nút thắt, phát triển thị trường đúng với tinh thần của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Những cam kết phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2024
Ông Nguyễn Đức Chi, Thứ trưởng Bộ Tài chính nói: "Năm 2024, khi chúng ta quay trở lại với các quy định của Nghị định 65 cho tới thời điểm hiện nay, tôi đánh giá là bước đi tiếp hướng tới nâng chất cho thị trường cao hơn ở chỗ doanh nghiệp phát hành ở 1 quy mô nào đó là phải xếp hạng tín nhiệm và kể cả không phải xếp hạng cũng tự nguyện để tăng cường tính minh bạch. Kết quả phát hành của năm 2023 cũng thấy rằng tỷ lệ NĐT cá nhân chuyên nghiệp tham gia vào thị trường sơ cấp chỉ ở mức trên dưới 5% trong tổng mức phát hành, đó là nhận thức thay đổi rất tốt. Nhà đầu tư nào thật sự hiểu, thật sự chuyên nghiệp sẽ tham gia vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp".
Một trong những điểm nhấn đáng chú ý của năm chứng khoán vừa qua là sự ra đời của sàn trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tăng cường tính minh bạch cho thị trường trái phiếu, hiện nay đã có hơn 800/1000 mã trái phiếu được niêm yết và giá trị giao dịch cũng đã tăng hơn 4 lần.
Ông Trần Trọng Kiên, Phó Giám đốc Phòng thị trường trái phiếu, Sở GDCK Hà Nội (HNX) cho biết: "Sở GDCK Hà Nội đang thực hiện giai đoạn 2 của thị trường riêng lẻ, hoàn thành trong năm 2024, cung cấp kênh kết nối trực tuyến công ty chứng khoán, thêm dịch vụ mới cho nhà đầu tư".
Hơn 111.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp được gia hạn
Kỳ vọng sự hiệu quả về mặt chính sách là hoàn toàn có cơ sở, nhất là sau những thành công của năm 2023 với Nghị định 08 của Chính phủ. Theo thống kê, 11 tháng 2023 đã có khoảng 64 tổ chức phát hành đạt được thỏa thuận gia hạn thời hạn trái phiếu với trái chủ, với tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được gia hạn là hơn 111.000 tỷ đồng.
Các tổ chức phát hành cũng giảm bớt áp lực phải mua lại trước hạn. Trong tháng 11 và 12 vừa qua lượng trái phiếu doanh nghiệp mua lại trước hạn chỉ khoảng 40-50% so với cùng kỳ năm 2022.
Thực tế, việc giảm áp lực mua lại trái phiếu trước hạn có tác động tích cực đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong bối cảnh lượng trái phiếu đáo hạn của giai đoạn năm 2024-2025 vẫn rất lớn.
Trái phiếu vẫn được ưu tiên trong huy động vốn của doanh nghiệp
Sang năm 2024, nợ trái phiếu ở mức cao nhất trong vòng 3 năm qua, lên tới hơn 330 nghìn tỷ đồng, trong đó gần 1 nửa tổng nợ này là của các doanh nghiệp bất động sản. Theo các chuyên gia, trong năm nay 2024, doanh nghiệp giải quyết 3 bài toán: thứ nhất là đàm phán với các nhà đầu tư để tiếp tục gia hạn, giãn hoãn nợ. Thứ hai, nếu như nhà đầu tư không đồng ý thì phải có nguồn để thanh toán. Thứ ba là áp lực dòng tiền để tái phát triển.
Trong năm mới 2024, áp lực lớn nhất của nhiều công ty là tìm kiếm nguồn lực tài chính hỗ trợ phát triển tiếp tục các dự án mới. Theo đó, kênh trái phiếu vẫn được ưu tiên lựa chọn.
Ông Bùi Quang Anh Vũ - Tổng giám đốc, CTCP Phát triển Bất động sản Phát Đạt, cho biết: "Kênh trái phiếu vẫn là kênh hỗ trợ rất nhiều cho sự phát triển của doanh nghiệp. Hiện nay trong năm 2024, thứ nhất còn tùy thuộc vào hành lang pháp lý, thứ hai là thị trường trái phiếu cái khẩu vị của nhà đầu tư trái phiếu, thứ ba là nhu cầu của doanh nghiệp. Khi những yếu tố đó hội đủ, chúng tôi sẽ lên kế hoạch".
Ông Kang Moon Kyung, Tổng giám đốc, Công ty chứng khoán Mirae Asset, nhận định: "Sự phục hồi dần của thị trường trái phiếu doanh nghiệp phụ thuộc một phần không nhỏ từ sự phục hồi hoạt động kinh doanh của bất động sản. Năm nay, với nhiều tín hiệu khả quan, chúng tôi kỳ vọng các doanh nghiệp bất động sản sẽ có năng lực trả nợ và có lãi cao hơn".
Đại diện SaigonRatings cho rằng, Nghị định 65 có hiệu lực từ đầu năm nay với các điều kiện ràng buộc như: việc doanh nghiệp phát hành phải có đánh giá xếp hạng tín nhiệm hay quy định nhà đầu tư cá nhân là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là điều cần thiết cho thị trường.
Tác động lớn nhất chính là tạo dựng niềm tin trở lại cho nhà đầu tư vào trái phiếu.
Ông Phùng Xuân Minh, Chủ tịch HĐQT SaigonRatings, nói: "Ở đây quy chung 1 điều có lẽ là niềm tin của nhà đầu tư, dưới góc độ là 1 tổ chức trung gian ở trên thị trường, chúng tôi cho rằng tiếp tục việc xếp hạng tín nhiệm để tạo nên một giá trị của thương hiệu để mà truyền thông đến khách hàng để biết chất lượng và độ tin cậy của mình như thế nào, minh bạch thông tin để nhà đầu tư họ lựa chọn, họ yên tâm đầu tư".
Theo các chuyên gia, ít nhất trong năm nay 2024, các chính sách tín dụng ngân hàng cần hỗ trợ tiếp tục cho doanh nghiệp nhiều hơn nữa. Bên cạnh đó, Chính phủ có các chính sách đòn bẩy tài khóa thúc đẩy hỗ trợ bằng nhiều hình thức để doanh nghiệp sớm phục hồi.
Rút gọn thủ tục phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng
Những chính sách hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ thời gian qua đã giúp thị trường ổn định dần sau giai đoạn nhiều thách thức. Tuy nhiên, một mảnh ghép lớn của thị trường là trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng vẫn còn đang bị bỏ ngỏ. Kênh trái phiếu công chúng dành cho tất cả các nhà đầu tư hiện vẫn chỉ đang chiếm vài % trong tổng số trái phiếu phát hành ra thị trường.
Theo các chuyên gia, quy trình xét duyệt phát hành cần được cải thiện cấp tiến hơn, có thể áp dụng mô hình quốc tế bằng cách nếu doanh nghiệp niêm yết có lịch sử phát hành, trả gốc lãi đầy đủ, xếp hạng tín nhiệm hàng năm... thì có thể được phê duyệt phát hành nhanh gọn hơn trong các lần phát hành sau. Phát triển song hành cả kênh trái phiếu riêng lẻ và công chúng, thì khi đó thị trường trái phiếu doanh nghiệp mới có thể đi tiếp vào giai đoạn mới 1 cách lành mạnh, hiệu quả, bền vững theo tinh thần của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!